VR/AR haberleri (Oculus Rift, MS Hololens, Sony Morpheus...) 3 3

[epi 817]

Bu nesilde gercekten guzel olan "iste bu" dedirten VR deneyimlerin aksiyon odakli olacagini dusunmuyorum. Bence en iyi room scale VR deneyimlerini ayakta oynamak spor yapma hissi gibi olmayacak. Merak ve hayranlik icinde etrafinizdaki ruya gibi dunyayla etkilesime girdiginiz, bunu bazen telekinezi gibi yeteneklerle yaptiginiz, icinde bulundugunuz buyuleyici ortamda onunuzde duran etkilesimde bulundugunuz yapay zeka gercekmis gibi koltugunuzdan kalkip ona yurudugunuz, etrafinda donup yuzune baktiginizda yuzunu size dogrulttugu, elinizi ona salladiginizda onun da size el salladigi, uzansaniz dokunacakmissiniz gibi bir gerceklik yaratmak asil amac olacak.

 

Kara tech demosunu veya Milo'yu dusunun. Half Life 2'deki Alyx'i dusunun. Kafanizda VR kaskla koltukta kendinizi dusunun. Alyx/Kara arkanizda, sagda, donup baksaniz gorebiliyorsunuz, size bir sey uzatiyor. Gamepad/klavye ile Alyx/Kara'ya donmek var, koltugunuzdan kalkip Alyx/Kara'ya dogru yurumek var. Etkilesimde oldugunuz yapay zeka ister Kara/Alyx olsun, ister zombi Pikacu olsun, ilgilendiginiz bir seyse arkanizda durdugunda kafayi cevirip ona bakip o koltuktan kalkip ona dogru yurumek isteyeceksiniz. En azindan ben oyle hissediyorum.

 

Touch'i room scale 360 derece kullanmak icin 3 kamera kullanmak bir cozum olabilir. Sonunda Rift Vive'dan pahaliya patlarsa komik olur.

 

Oturarak oynanan araba/ucak oyunlarinda Vive'in onundeki kamera ile direksiyonu/kumandayi oyuna dahil etmesi mumkun olursa cok basarili bir hareket olacak. Kameranin odadaki yeri LightHouse tracking'le belli oldugu icin veri bankasinda modeli yer alan ve sisteminizde tanimli oldugunu gordugu direksiyon ile kameradan gordugunu eslestirip o direksiyonu birebir oyuna yansittigi bir mixed reality kurmasi mumkun olabilir. Su videonun ilk 30 saniyesinde bu yontemi uygulamada gormek mumkun:

 

 

Vive uzerindeki kameranin son halinin yetenekleri yeterli olursa HTC/Valve'in bebeginin koltukta oturarak oynanan oyunlar icin de ustun teknoloji sunan secenek oldugu soylenebilir. Simdilik sadece teori.

[allreadydead 384]

Şu noktada bile AR olmadan VR olması mümkün değil gibi duruyor. Kontrolleri göremiyor ve gerçek dünyayla iletişimimiz olmamasını bir şekilde oyun tarzı ve oynanış şekline yedirip, çözüme ulaşmak çok sağlıklı olmuyor. Bunları zaten demolardan görüyoruz. AR olursa, oturduğumuz yerden Elite:Dangerous tarzı simulasyonlar, at üstünde duellolar gibi uygulamalarla iş götürülebilir.

 

İlk aşamada yüklenilmesi gereken kulvar simülasyon gibi. Descent geri geliyor. VR ile descent oynamak veya mech warrior oynamak mükemmel olabilir. Ama her 2si içinde kontrolleri görmemiz veya bir şekilde çok başarılı bir el parmak izleme gerekiyor.

[ResetButton 1.005]

Bu nesilde gercekten guzel olan "iste bu" dedirten VR deneyimlerin aksiyon odakli olacagini dusunmuyorum. Bence en iyi room scale VR deneyimlerini ayakta oynamak spor yapma hissi gibi olmayacak. Merak ve hayranlik icinde etrafinizdaki ruya gibi dunyayla etkilesime girdiginiz, bunu bazen telekinezi gibi yeteneklerle yaptiginiz, icinde bulundugunuz buyuleyici ortamda onunuzde duran etkilesimde bulundugunuz yapay zeka gercekmis gibi koltugunuzdan kalkip ona yurudugunuz, etrafinda donup yuzune baktiginizda yuzunu size dogrulttugu, elinizi ona salladiginizda onun da size el salladigi, uzansaniz dokunacakmissiniz gibi bir gerceklik yaratmak....

işte tam o sırada, ayağınıza dolanan kablo nedeniyle uçtuğunuz, kafanızı masaya vurduğunuz, sanal alemden , rüya alemine geçtiğiniz bir senaryo da olası

Ben ayakta duruyorum denebilir ama oyunun etkisiyle , ufak utak bir tarafa doğru hareket edeceksiniz kaçınılmaz olarak. 

 

Sürekli kabloyu kontrol edebilirsiniz, şu kamera yardımıyla dış dünyayı kontrol edebilirsiniz. Ama o durumda, bir türlü tam dikkatinizi sanal dünyaya veremezsiniz. Onun yerine güvenli biçimde koltuğumdan ayrılmam, teknoloji tam oturana kadar buna uygun uygulamalarla idare ederim. Aklıma yatarsa , bir oda veya oda da bir bölümü bu işe ayırırım, gerekli önlemleri baştan alırım.

 

Bir sonraki nesilde , kablosuz veri iletişimi sağlanabilirse , o büyük gelişme olacak bu yönde. Hatta belki , basit bir arm işlemci yardımıyla , pc e bağlı olmadığı zamanlar android uygulamaları çalıştırabilir. Google'ın VR 'ı işletim sistemine entegre edeceği yazılıyor.  Cihaza böyle bir ek özellik koymak belki maliyete çok etki de etmez. Ancak kullanım senaryoları artar. 

 

Yanlız, Oculus Rift , ayakta kullanmaya hiç uygun değil mi? Çünkü sonuçta positional tracking yapıyor?

 

Vive 'ın yeni sürümü geliştiricilere gönderiplmeye başlanmış Yakında daha detaylı bilgi alırız. 

 

Fiyat farkını (doğru hesapladıktan sonra) fazla açmazlarsa , Vive yine alınabilir. Şu tanıtımda görüldüğü üzere, ayakta kullanım bile etkiyi çok arttırıyor.

https://pbs.twimg.com/media/CZbokPoUUAAR0rZ.jpg

 

Önceki sürümde, Vive ekranı biraz sorunlu görülüyor. 

http://i.imgur.com/TIJN1xG.jpeg

 

Daha yeni bir sürümde lenslerde sorun görünmüyormuş.

https://gfycat.com/IdealScientificBarracuda

[AranelSurion 110]

SteamVR tutorial gifi:

https://gfycat.com/ImpracticalSeveralChick

[epi 817]

Kabloyu bir cengelle tavandan indirebilirsiniz, ayaklariniza dolanmamasini garantilemis olursunuz. Soz konusu olan ayakta durma ise (room scale degil, kilim kadar yerde) ise yarar. Soz konusu olan genis oda boyutunda VR oldugunda "tepeden sarkan kablo onunuzu kesip, kollariniza takilip uyuz edebiliyor, yere salmak daha iyi" diyenler var. Yine de endise takilip dusmekse onu engeller herhalde.

 

Tabi kablosuzun yeri ayri. Belki JC Gear VR'in S7 neslinde positional'i kivirir, ben de gider kampanyayla telefonu alirim. GearVR/Rift satis oranlari OVR de JC'in etkisinin artmasini saglar belki.

 

Kamera hakkinda bence yaniliyorsunuz. VR kaskini takan herkesin "odada yalniz miyim, kapimi biri mi acti, ev yaniyor mu, klavye nerede, duvar nerede, cok dondum masa nerede" diye deneyimden kopma anlari oluyor. Kamera ile size sunulan sey istemediginiz anda gercek dunyayi gormek degil, gercek dunyayi gormek istediginiz anlarda sanal dunyadan kopmaniz gerekmemesi.

 

Odada koltugunuzda veya yataginizda baska bir boyuta astral projeksiyon yaptiginizi dusunun (veya hadi Avatar'dasiniz, Matrix'tesiniz). Bu boyutta bir macera yasiyorsunuz. Fakat terkettiginiz boyutta da gozleriniz acik ve bazen orada yatan bedeninizin bulundugu ortami da bir vision ile goruyorsunuz. Bu sizi astral deneyiminizden koparmiyor. Kafanizdan kaski cikartarak odaniza geri donmek gerekmesi sizi deneyimden kopariyor.

 

Bunun son halinde kabloyu kamera tamamen algilar ve oyuna da yansitirsa, sanal bir obje olarak gorme sansiniz olursa (dis dunyanin geri kalanini gormeden) harika olacak. Valve/HTC'nin chaperone sistemini ne kadar gelistirebilecegi onemli. Kaskin icinde kameradan gelen goruntuyu isleyip sonucu veri olarak PC'ye aktaran bir Movidius islemcisi oldugu tahmin ediliyor, Vive'in bu tasarimiyla hand ve finger tracking'e kadar yolu var. Bir ayagi telefon dunyasinda olup Google'in Project Tango'sundan haberdar olan HTC gibi bir firmanin urunun son haline koyacagi kamera ve alt sistemleri Rift'e gore ciddi bir avantaj sunma potansiyeline sahip. Oturarak oynadiginiz oyunda direksiyonunuzu gormekten ayakta oynadiginiz oyunda kabloyu gormeye kadar, gercek dunyadan arzu edilen kadarinin sanal dunyaya tasinmasi, istenmeyenin disarida birakilmasi, sanal dunyanin kesintisiz olmasi. Bunu kaski cikartip gercek dunyaya donmeniz gereken Rift tasarimiyla karsilastirdiginizda kamera immersion breaking degil, kamera eksikligi immersion breaking.

 

JC kaskta kamera istiyordu, Gear VR'da pass through cam var, Rift'in de eski CV1 tasarimlarinda kamera vardi, sonradan cikardilar. Yaninda gamepad'le, kamerasiz 600$'a satiyorlar cunku millet aliyor.

[ResetButton 1.005]

Kamera hakkinda bence yaniliyorsunuz. VR kaskini takan herkesin "odada yalniz miyim, kapimi biri mi acti, ev yaniyor mu, klavye nerede, duvar nerede, cok dondum masa nerede" diye deneyimden kopma anlari oluyor. Kamera ile size sunulan sey istemediginiz anda gercek dunyayi gormek degil, gercek dunyayi gormek istediginiz anlarda sanal dunyadan kopmaniz gerekmemesi.

 

Onlara bir itirazım yok, zaten o yüzden Vive a eklenmiş. Yetirince etkin çözümler değil sadece. Aslında özel olarak döşenmiş, önlem alınmış bir oda hazırlamadıkça , çözüm yok gibi. Öyle birşeyler düşünüyorum ben de zaten. 

 

Uzun vadede söylediğiniz gibi gelişmeler yaşanacak tabii. Bu ilk nesilden bahsediyorum ben. Benim içiin bir yıl ömrü var. Ekran çözünürlüğünün düşüklüğü kısıtlayacak. 2. nesilde OR de geride kaldığı noktaları kapatır.

2. nesile , Microsoft'un ve Apple 'ın kendi VR setleri de yetişebilir tabii. Piyasa daha renklenecek.

[epi 817]

Leap Motion hand tracking yazilimini iyi gelistirmis:

 

 

 

Su soyledikleri ilginc:

 

I do think that VR is like an iceberg in that there are three companies that people tend to know about that are building headsets… but beneath the surface almost every major technology company has a VR program and many of them are focusing on mobile, self-contained headsets because they realize that to get to a level of ‘mainstreamness’ that is suitable for them it is hard to get there with setups that require gaming computers and trackers and such.

 

Buckwald says that these types of headsets are one of the main areas they are going to target because they need an input that doesn’t require the user to carry an extra peripheral around with them. He did mention that “there are tethered devices we are working with, in some cases first generation in others second” so the mobile space isn’t the only one where we will be seeing official Leap Motion integration in the near future.

 

Bizim bildigimiz firmalardan Samsung/Oculus ve HTC/Vive aslinda bu teknolojiyi kullanabilecek pozisyondalar.

 

Vive'in kamerasi ve goruntu islemekte kullanmak icin entegre oldugu tahmin edilen islemcisi sadece Leap Motion'dan algoritmalarini/yazilimlarini lisanslayarak cihaza hand tracking yetenegi kazandirabilecek kapasitede olmali. Cihazi bu amacla erteledilerse ve Pre ile CV1 arasinda kamera yenilenir, stereo + depth olursa muhtesem olur.

 

Gear VR artik kendi pili, stereo kamerasi, depth kamerasi ve onlardan gelen goruntuyu isleyip mevcut rotational tracking sensorleriyle fuse ederek positional tracking ve hand tracking yapan ozel islemcisi ile gelmeli. Boyle bir urunun fiyatini 100-200$ arasinda tutmalari mumkun ve S7 ile birlikte kullanildiginda vay be dedirtecek kalitede deneyimler sunabilir, ozellikle telefon SOC'inin ve pilinin tracking'e harcanmadigi dusunulurse. Boyle bir urun Sony'nin Walkman'i gibi olur, elden ele, okulda otobuste herkesin ilgisini cekecek, virus gibi yayilacak, kablosuz oldugu halde tum VR deneyimini sundugu icin belki insanlara ilk tavsiye edilecek cihaz olur.

 

Oculus'un computer vision uzerinde calisan ve bir tanesi Leap Motion'a rakip bir kamera ve yazilim uzerinde calisan pek cok firmayi satin alip yuttugu dusunuldugunde onlarin bunu kendi bunyelerinde gerceklestirecek imkanlari olmasi lazim. Ama firma LightHouse gibi bir cozume yonelmedigi icin bir ara butun o imkanlarini Oculus Touch'i duzgun calisir hale gelmeye gomuyordu. Samsung/Carmack Oculus'un kendi kadrosuna ragmen gidip Leap Motion'dan bu teknolojiyi lisanslamayabilir. Ama Google ve Apple da enselerindeyken su mobil VR isinde Samsung'la beraber herkesten once baslayip projenin arkasina Carmack gibi bir isim almisken VR'in Walkman'i i yaratma firsatini kacirirlarsa cok aptalca bir hata olur.

 

Galaxy S7'nin de Vive'in da hakkinda yeni seyler duymamiza gunler kalmis olmali. Mobile World Congress 2016 Subat 22'de basliyor. Samsung S7 Subat 21'de tanitiliyor. Vive Subat 29'da preorder'a aciliyor. Samsung ve HTC'nin, dolayisiyla Oculus ve Valve'in bu gunlere sakladigi haberleri olmali.

[epi 817]

Bu cok guzel gozukuyor:

 

Photogrammetry ile gercek ortamlarin sanala aktarilmasiyla anlatmak istedigime guzel bir ornek olmus. O koltuktan kalkip o heykelin etrafinda donup bakmak isteyeceksin.

[allreadydead 384]

http://gizmodo.com/htc-vive-will-cost-799-and-hit-shelves-in-april-1760405698

799 dolar ve buna 2 kontrolcü ve 2 adet kamera dahil.. geçmiş olsun, rift. iyi batmalar.

[ResetButton 1.005]

O haberi bekliyordum ben de. $799 iyi fiyat. Oculus a touch controller larını eklediğinde yine en az $700 olacak zaten. Üzerine Vive daki diğer donanım avantajları yok. 

 

Yazılım farkları için biraz daha beklemek gerekecek . Ancak şu anda bence Vive kazandı.

[ResetButton 1.005]

Vive Phone service isimli yeni bir özellik geliyor. BT yardımı ile telefon Vive a bağlanabilioyor.Telefon görüşmesi yapabilioyorsunuz,, sms leri görebiliyorsunuz vs . 

http://www.roadtovr.com/the-htc-vive-will-let-you-call-and-text-whilst-in-virtual-reality/?platform=hootsuite

 

Bunu oculus ta yapmanın da yolu vardır bence. Sonuçta VR set bilgisayara bağlı. Yine de ek özellik. 

 

Strap i yenilemişler. Kafada biraz daha sağlam duruyormuş. 

 

24 ülkede satılacak . Türkiye yok tabii . Amazon gibi bir yerde satılacak mı onu göreceğiz. Steam store satılacak olabilr denmiş. bilsek , Enpara'dan steam wallet ta para biriktirirdik

[AranelSurion 110]

Şu VR işinde en umutla beklediğim şey bir standart oluşması. Bugün nasıl her monitör/TV, "ben bunu göstermem" demiyor, kendi imkanları doğrultusunda (3D var/yok, built-in ses sistemi var/yok, vsync var/yok vs. vs.) bir görüntü sunabiliyor ve bunun belli bir standardı varsa, VR 'da da exclusivity olmaması bu işi bir adım ileriye taşır. Sanırım OVR bu konuda daha kapalı bir yapı, umuyorum ki Vive bu potansiyeli doğru değerlendirip açık bir platform oluşmasına destek olur, mesela şu Vive Phone service vs. her VR 'da çalışabilecek gibi görünen hizmetler, hepsinde çalışacak şekilde yapılacak mı merak konusu.

[epi 817]

800$ cok yerinde bir fiyat oldu. Tahmin ettigim, umdugum fiyat. Rift+Touch en az 800$ olacaktir, 900$ olursa sasirmam, 4 tane USB 3.0 portu gerektirip yine de Vive kadar duzgun kumanda tracking'i yapamayacaktir. Oculus bosuna VR piyasasini kumandali ve kumandasiz diye ikiye bolup icine etmek pahasina Rift'i piyasaya Touch'siz surmedi, adil birebir karsilastirmada Vive bariz ustun.

 

Palmer'a gecmis olsun. Ya bu nesil Carmack Gear VR'la sirketin prestijini kurtaracak kadar yol alip agirligi o tarafa kaydirmayi becersin, ya da Gear VR'i da Google hacamat etsin, OVR hatali politikalarinin bedelini odesin.

[ResetButton 1.005]

Ben en az $1000 gibi bekliyordum, öyle algı oluşturulmuştu. Bu gayet iyi . Yazılım tarafı da yakında daha detaylı irdelenir. donanımda Vive önde. ekran kartları ile indirimli bir bundle düşünülüyormuş. O çoğumuzun işine yarar. 

Half Life 3 ile gelseydi, ortalığı dağıtmıştı.

 

Lighthouse son sürümde ,wireless yapılmış. bu da önemli gelişme. Odaya yerleştirmek zor olacaktı yoksa.

 

GearVR ,S7 ile preorder ları ile bundle edilecekmiş.Yeni 360 Samsung kamera da çok önemli gelişme.  Bir kitle oluşur belki böyle. Ancak positional tracking olmaması bozuyor işi. GearVR ı deneyenler olumlu görüş bildiriyorlar ama benim denediğim pek etkileyici değildi. Uyumlu telefona zaten sahipsem, o zaman alırım. Ama GearVR için telefonu değiştirmem . 

http://www.theverge.com/2016/2/21/11081450/samsung-gear-360-camera-video-specs-mwc-2016

 

LG VR 360 beğenilmiş. Gözler için ayrı focus ayarına iizin veriyormuş. 

[AranelSurion 110]

HL3 'ü bu saatten sonra ben pek beklemiyordum ama mesela bu ay çıkan Prospekt var, tek kişi tarafından Valve 'den izin alınıp yapılmış bir tür ücretli mod/yan hikaye. Fena değil ama tek kişi işi olduğu belli, custom hiç bir şey yok oyunda. Bu tür bir projenin elinden gerçek anlamda tutulup, VR pazarlamasına destek olarak kullanılabilirdi. Böyle bir "killer app" her ürüne lazım.

[ZvAnA 1.157]

Ya yıllar önce Prey diye bir oyun çıkmıştı, hatırlayanlar olacaktır. Keyifle oynayıp bitirmiştim. VR açısından çok güzel bir oyun olurdu kanımca.

[AranelSurion 110]

Valve, "SteamVR Performance Test" benchmark programını yayınlamış, boyut 1.9GB.

 

http://store.steampowered.com/app/323910/

 

--

 

Az önce indirip denedim, Not Ready/Capable/Ready olarak 3 kategoriye ayırıyor, grafik gücüne göre kaliteyi test boyunca otomatik değiştirip GPU/CPU 'dan hangisi bottleneck, 90 FPS'den aşağı düşüldüğü hiç oldu mu, hangi kısım ne kalitede gözüktü, CPU darladı mı gibi bilgiler sunuyor.

 

i7-4790K ve GTX 780 Classified için "Capable" dedi, testte grafik kalitesini Medium ağırlıklı seçmiş bu kartta, yukarı çıktığı olmuş ancak Low 'a düşmemiş, 90 FPS 'in altına bu şekilde hiç inmemiş. Kartta fabrika dışında OC yapmamıştım, sadece power/temp target yüksekti. CPU 'da hiç sıkıntı yok, tabii ki GPU bottleneck. "İdare edersin ama bence değiştir bu kartı" dedi testin sonunda haliyle.

 

780 piyasada pek yok ancak benzeri olan 970 'in fiyatının Vatan 'da 1400 TL olduğunu hesaba katarsak, VR bu dolar kuruyla Türkiye 'de pahalıya patlayacak gibi. Şahsen acele etmeyip, 9xx serisini atlamayı ve bir sonraki seride üst seviye bir karta geçmeyi düşünüyorum.

 

edit: Reddit 'te gördüğüm kadarıyla sonuçlar değişken, 970 ile iyi bir "VR Ready" skoru alan da var, 780 Ti ile benim 780 ile aldığım skoru alan da var, sağlam bir kaynaktan benchmarkı dinlemek en iyisi şu durumda.

[Squall 717]

Ya yıllar önce Prey diye bir oyun çıkmıştı, hatırlayanlar olacaktır. Keyifle oynayıp bitirmiştim. VR açısından çok güzel bir oyun olurdu kanımca.

 

O oyun vr sizda yeterince bas dondurucuydu vr la olmazdi bence. 

[ResetButton 1.005]

AMD 'den steam vr test için yeni surucu çıkmış. 

 

Vive 'ın fiyatını biz beğendik ama yorumlara göz attım. Genel olarak çok yüksek bulunmuş. Şöyle ki , oculus 'un $350 hedefi ,"impulse buy" sınırındaydı. Platformun ne kadar başarılı olup olmayacağını bilmeden alınabilirdi. $600,$800 gibi fiyatlar çoğunlukta bekleme düşüncesi yaratır diye düşünülüyor. Az sayıda meraklının alacağı cihaz da yetmez diye tahmin edilmiş. 

 

GearVR 'ın , Samsung S7 preorder ile bundle edilmesi çok önemli. Orda geniş kitle yaratacak, onun uygulamaları OR 'de çalışacak mı?

Facebook'tan da destek var GearVR'a.

http://www.engadget.com/2016/02/23/facebook-vr-adaptive-streaming/

 

https://gfycat.com/SkinnyPepperyArcticfox

[Whooosh 1.464]

Facebook cihazı ucuza satacaktir muhtemelen çünkü sizi (Oculus kullanıcılarını) de başkalarına pazarlayacak. Cihazı bedavaya bile verebilir böyle bakınca.

Valve'ın bu VR cihazına bakış açısı daha farklı. Biraz fazla para vereyim ama vr film seyrederken filmdeki masanın üzerinde 3D penis büyütücü reklamı olmasın.

[epi 817]

https://gfycat.com/SkinnyPepperyArcticfox

 

(kedinin cigere yalanarak baktigi gibi bakmaktayim)

[ResetButton 1.005]

15 Mart'ta Sony VRset ile ilgili bilgi verecekmiş. Çıkış tarihi olarak Q1 tahmin ediliyordu ama bu mümkün değil tabii. Q3, hatta Q4 olabilir. 

 

Vive 'ın son sürümünü kullananların sayısı artıyor. Oculus Rift ile karşılaştırmalı kullananlar görüntü kalitesi, derinlik hissi, kullanırken rahatsızlık vermeme açsından Vive 'ın çok daha iyi olduğunu söylüyorlar . Bana şüpheli geldi. Setlerin arasında teknik olarak büyük farklar olmadığı söyleniyor . Daha güvenilir sitelerinde testlerine tekrar bakarız. 

 

Vive'ın bir dezavantajı var. 100gr kadar daha ağırmış. Kullananları bir şikayeti yok gerçi.

 

SteamVR testi denedim. intel 4770k, 16gb ram , AMD R290 iyi sonuç aldı. 

ihtiyaç olursa, VR set , graphic cardlar ile bundle edilecekmiş. O yöntemle bir upgrade yapılabilir. 

[epi 817]

Duzgun hazirlanan oyunlar tipki bu Source 2 motorunu kullanan SteamVR testi gibi, hizi 90fps'de tutup goruntu kalitesini dinamik olarak ayarlamalilar. Bu sekilde minimum gereksinim olarak adi gecen sistemlerde her oyun akici calisacaktir.

 

Ote yandan PC gamer takilan, daha iyi goruntu kalitesi icin para harcayan kitlenin alisik oldugu sekilde goruntu kalitesinin dusmemesi isteniyorsa, hem yuksek kalitede gercek zamanli isiklandirma efektleri, soft golgeler, tum detaylarin belirgin oldugu dokular vs olsun, oyun ici kalite Star Wars Battlefront Real Life Mod kalitesi gibi olsun, AA + AF hatta mumkunse DSR acik olsun isteniyorsa daha iyi ekran kartlarina yonelmek gerekecek.

 

Isin dogrusu bu yil "VR burada ve hazir" diye makaleler okuyacagiz, minimum gereksinim GTX 970 ama 980Ti varsa cok super olur diyecekler. Bunlar dogru olacak cunku nihayet sizi oyunun icine koyan bir VR seti ile oyun dunyasinin ortasinda ayakta durup, saginiza solunuza bakinip elinizde tuttugunuz silahinizi hedefe dogrultarak nisan aliyor olacaksiniz ve bunu gecikmesiz, takilmasiz, akici bir sekilde gerceklestireceksiniz, tarihte ilk kez. Ardindan yil sonunda "Pascal, iste simdi VR harbiden burada" diye makaleler okuyacagiz, akicilik farkli olmasa da icinde oldugunuz sanal dunyanin goruntu kalitesinin her daim muhtesem olmasi deneyime cok sey katiyor falan diyecekler. Sonra belki bu hbm kullanan ufak ekran karti tasarimlarini ekransiz bir notebook gibi, sirtta tasinabilen VR PC'lerinde gorecegiz, boylece kablo derdi ortadan kalkacak "simdi VR tam oldu" diyecekler. Ardindan sunu Lifi veya benzeri bir seyle kablosuz yapacaklar, "iste PC VR asil simdi basliyor" diye basliklar gorecegiz...

 

Bence bu sonbaharda bir Pascal, bir Vive alip PC VR'in ilk neslini agiz tadiyla yasamak lazim. Pascal'in ilk nesil VR oyunlarinin hepsini tam kalitede oynatmasi lazim, Vive'in da her icerigi tam kalitede (kumanda veya tracking sistemin eksiklerine gore kirpilmadan) sunmasi lazim.

 

Onu yapamiyorsak, yine sonbaharda Galaxy Note 6 piyasaya ciktiginda onunla beraber cikan yeni GearVR'da positional tracking'in cozulecegini ummak, Note 6'nin muhtemelen 4K ekrani ile kablosuz, tasinabilir VR'a giris yapmak, bunu kampanyali mobil satisi yapan gsm sirketleri ustunden finanse etmek ikinci bir cozum.

 

Son olarak halihazirda PS4 sahibiyseniz yine sonbaharda PS VR ile konsol VR'a giris yapmak ucuncu bir secenek.

 

-------------------------

 

Spekulasyon:

 

Tahminimce Valve'in 2016 sonbaharda cikacak sekilde yeni oyunlarini ve onlar uzerinden hazirlanmis VR deneyimlerini tanitmasina az kaldi. GDC Mart 14-18, tam Vive preorder'larin acilmasi ile ilk Vive'larin gonderilmesinin ortasinda. E3 haziranda. Gabe'in Unity developer'lara Vive dagittigini soyledigi videoda 3'e kadar sayabildigini gostermesi bence bir internal joke. Portal, HL ve L4D serilerinin bir veya birkacinin ucunculeri geliyor ve bunlarin full oyunlarinin resmi VR destegi olmayacak ama bunlar icin hazirlanmis asset'lerle VR icin hazirlanmis intense VR deneyimleri olacak, bir nevi Enter The Matrix oyununun uclemeyi tamamlayan paralel bir icerik olmasi gibi.

 

Mesela HL3'te Alyx ile koptugunuz bolumlerde Alyx'in yasadiklari HL3 VR deneyiminde olacak, bunlar turret kullanarak bir alani korumak, bir yerde guvenlik sistemini devre disi birakmak, bir odayi zombilerden temizlemek, bir bilim insanini hayatta tutmak gibi room scale tasarlanabilecek deneyimler, bunlar arasinda geri donulen lab odasi, orada Dog ile oynanan mini game'ler, sonraki gorevinizi size bildiren Barney gibi npc'lerle etkilesim ve o gorevin/ deneyimin oldugu yere sizi goturen isinlanma sistemi seklinde Gordon'un macerasina paralel ve HL3 oyunu icin hazirlanan assetleri ve teknolojileri kullanan bir VR deneyim pakedi olusturacaklar.

 

Agirlik karsilastirmalari falan hikaye. Rift DK2 ve CV1 kullanan herkes CV1'e daha hafif dedi, aslinda CV1 daha agir. Agirligin nasil dagildigi ve kullanilan straplerin, faceplate'lerin rahatligi onemli. Vive ile Rift arasinda 2 gram hafif, kenari daha az koseli, sacinin kiriklari daha iyi aldirilmis gibi karsilastirmalar fasa fiso.

 

Insanlarin nedense dile getirmedikleri basit bir gercek: id software, Epic, Valve gibi PC'yi bilen, FPS'yi bilen, oyun teknolojisini bilen, kendi oyun motorunu ureten firmalar ile Oculus, Valve gibi VR donanimi uzerine calisan firmalarin kesisiminde sadece Valve var. Sadece Valve derin bir oyun deneyimi yaratma gecmisi, genis kitlelere yinelik oyun teknolojisi yaratma deneyimi, VR teknolojisi uretme yetenegi ve bunlarin birlestigi noktada olmasini saglayacak Steam gibi bir platformun finansal gucu ve dagitim gucune sahip. Oculus VR Valve'dan VR headset tasarimi nasil olur ogrenip kadro calmaya calisirken, Epic'e VR demosu hazirlatmaya calisirken, Rockband'e exclusive anlasma yapip oyun hazirlatmaya calisirken, bunu FB'dan da edindigi kadrolarla olusturmaya calistigi platformdan dagitima sunmayi ogrenmeye calisirken, Valve kendi IP'si Portal icin hazirlanan iceriklerle kendi hazirladigi VR demosunu kendi hazirladigi VR setinde calistirip ogrendikleriyle hazirladigi SteamVR'in betalarini kendi Steam platformunda paylasiyordu. Bu anlamda en yakin rakipleri Sony, onlar da PS4'un donaniminin gucuyle sinirli.

 

Kumandalarin 360 derece track edilmesinin dahil oldugu LightHouse teknolojisi Valve'in ilk darbesiydi. Fiyat ikinci darbeydi (Touch ile en az bir kamera daha gerekiyor, 200$'in altinda olma ihtimali cok cok zayif, toplamda Rift+Touch daha pahali, ustelik kumandayi daha gec ediniyorsunuz). HL, L4D ve Portal VR deneyimleri de son darbe olacak. PC grafiklerinde donanim, API ve oyun motorlarinda yeni nesle gecilirken (HBM-FinFET, Vulkan-DX12, UE4-Unity5-Source2-idtech6) Valve PC oyunlarinin yeni surumleriyle VR'i sirtlayacak. Bunu yapmak icin ihtiyaclari olan teknolojiye, finansal kaynaklara, dagitim platformuna, IP 'lere (Intellectual property), tasarim deneyimine, indie'lerle calisma deneyimine, third party'lerle calisma deneyimine in-house sahipler. Oculus VR'in ise sadece simdiye kadar pek tutmayan sozleri var.

[epi 817]

 

3:39'da soyledigi seyi yapan az olmayacak. Kablo derdine en saglam cozum su anda. Laptop islemci/gpu'lari mobilden hizli oldugu surece, hmd'ler gecikmesiz kablosuz iletisimin kaldirabileceginden yuksek cozunurluk ve kare hizina sahip oldugu surece en iyi cozum bu olacak.

[epi 817]

Mobil VR, VR'in gelecegi. John Carmack sonbaharda gelecek Note 6 icin hazirlanacak yeni GearVR'da positional tracking'i cozerse oyunlar icin cok iyi olacak. Ama onu cozemese bile Note 6 ile GearVR 2016'nin 4K ekranda 360 derece goruntuyu yuksek FOV ile 60fps goruntuleyecek teknolojiye sahip, kablosuz ilk ve tek cihaz oldugu icin ayri bir yeri olacagi dusunulebilir.

 

2015'te piyasaya cikan Sony Xperia Z5'nin 4K 30fps video cekip oynatabildigi dusunuldugunde Note6'nin nefesinin 4K 60fps video oynatmaya yetecegini varsayabiliriz. PC'de 4K 60fps (daha dogrusu 3000x1500@50fps) 360 derece veya 3D 180 derece videolar gordum ama onlari goruntuledigim Rift DK2 dusuk cozunurlukluydu ve bilgisayara bagliydi, bunu 4K Note 6 ekrani ile canimin istedigi yerde yapmak apayri bir deneyim olabilir.

 

 

Buradan anladigim kadariyla, baktiginiz aciya gore stream edilen dosyanin degismesiyle 4K videonun orta bolumu piramidin tabanina denk gelecegi icin en cok detay ortada olacak, cozunurlugun cogu kafanizin donuk oldugu yere ayrilacak, sonuc daha da etkileyici olacak. 4K'da VR ile onunuzde sanal 1080p TV'ye yakin bir cozunurluk algisi elde edilebilir, oled renkleri ve siyahlar da artisi olur.

 

Mumkun olan en iyi kaliteyi isteyenler icin wifi bile yuksek sikistirma kalitesinde 4K 60fps video stream etmeye yeterli olmayabilir. Buna soyle bir cozum olabilir: 32GB micro sd card'lara kaydedip kullanmak uzere ustteki videodaki gibi farkli acilar icin ideal kodlama ile hazirlanmis paket halinde buyuk boyutlu videolar dagitilirsa, GearVR'da calisan yazilim baktiginiz yere gore en uygun videoyu bu micro sd card'dan local olarak stream edip 4K 60fps'de size sunabilecegi en iyi kalitede sunarsa sonuc daha da etkileyici olabilir. Strange Days filmindeki tape'ler gibi favori deneyimleri arsivledigin micro sd karti koleksiyonu yapmak mumkun olur.

 

GearVR, hizli ilerleyen iterasyona sahip olmasi ve Carmack'in sinirli kaynakta sifir ziyan ile daha once sunulmamisi sunma anlayisina sahip olmasi, arkasina FB'un kaynaklarini ve Samsung'un uretimini almis olmasi sayesinde buyuk olacak. Bunun icin 360 derece yakalanmis veya uretilmis mukemmel icerige ihtiyac var. Otoy gibi firmalarin offline render farm'larinda mukemmel uretilmis icerik, unlulerin hayatini oradaymis gibi izledigin, konserleri ve klipleri oradaymis gibi deneyimledigin, sporu oradaymis gibi izledigin, her seyi oradaymis gibi gormeye her gun daha da yaklastigin bir gelecek. Bu yayinin canli olmasini saglayacak kameralar barindiran mobil cihazlar ve wireless gigabit baglanti besleyecek altyapilar mainstream oldugunda yeni ve nihai medya olarak sanal gerceklik destekli sosyal medya ayni zamanda insanlarin hayatlarini telepati gibi paylastigi yer olacak.

 

 

FB'un gelecegi icin muhtesem planlar. GearVR icin de harika. Yine de Oculus Rift kotu bir urun benim gozumde. Vive+Laptop ile GearVR+Note6'nin verebileceklerinin arasinda kalmis, ne ilkinin sundugu tam VR deneyimi icin iyi, ne ikincinin sunacagi ozgur/hafif/casual deneyim icin iyi. Bence OVR'in hala bir ilgi cekici yani varsa bu Carmack'tan kaynaklaniyor. Sahsen ya Vive + Pascal ya da GearVR 2016 + Note6 diye dusunmemin aciklamasi bu.

 

Neye baktigimi, neyin ilgimi cektigini, ne tepki verdigimi, hatta social VR oyunlarda verdigim kararlarla hangi durumda nasil davrandigimi veri bankasinda biriktiren bir FB fikri gicik ediyor beni, o ayri.