ChipArchitect

Disney+ streaming kanalinin iki gun once hizmete baslamasiyla uzun zamandir bekledigimiz yeni Star Wars dizisi "The Mandalorian"'i da nihayet seyredebildik. Disney+ simdilik ABD disinda yok ama dizinin ilk bolumu herhalde dunyanin dort bir yanina coktan yayilmistir. Ben kendi adima begendim, daha onceden ima ettikleri "spaghetti Western" tadini bence yakalamislar. Gorusleri alalim. Not: Dizi bence guzel ama Ludwig Goransson'un besteledigi muzigi bence apayri bir sey. Yeni coding ve debugging fon muzigim oldu bile.

Bende su var: ancak Mac Mini'me bagli ve o sistemde pek oyun oynamadigim icin oyunlardarki performansi disinda pek fikrim yok. ABD'de siklikla indirime girdigi icin $300-350'ye alinabildigi oluyor. https://www.monoprice.com/product?p_id=42772

Ilgincmis, ne desem bos. Ben gerci sadece son iki aydir elektrikli arac kullaniyorum ama su ana kadar evde sarj etmek yeterli oldu, pandemi nedeniyle zaten iki yildir ofise gitmedigim gibi uzun yola vs cikmiyorum, sonra durum degisir mi bilmiyorum. Henuz sarj istasyonu kullanmama pek gerek olmadi. Evin elektrik tuketiminde onemli bir artis olmadi, Gecen yil bu ay 744KWh tuketmisiz, bu yil da 880KWh olmus ama aradaki fark sadece arac sarjindan degil, birkac ay gectikten sonra daha detayli bilgi toplamis olurum.

En iyisi elektrikliye gecip benzin alma derdinden tamamen kurtulmakmis :-)

Her ne kadar sebebi farkli olsa da buralardaki piyasa da bir garip. Ben de gecen hafta yeni araba aldim ama chip sikintisi yuzunden 5 ay beklemek zorunda kalacagim, Nisan ayinin ortasina teslimat tarihi verdiler. Bazi modellerde bekleme sirasi 8-9 aya variyormus. "Amerika'da raflar bos" falan diyenler kismen hakli yani :-)

Eksisozluk'de BMW Connected Drive servislerinin Turkiye'de iptal edildigi soyleniliyor - asli, astari var mi? Eger dogruysa pes dogrusu. Artik benzer seviyedeki diger markalarin hemen hemen tamaminda benzer ozellikler var. Diger markalarin benzer hizmetleri nasil devam edebiliyor?

Iyice abartmislar artik - hizmeti sonlandirmayi anladik ama kanunen sistemi toptan sokturmeye zorlamak nedir? Belki de Whoosh'un dedigi gibi bunun arkasinda baska bir endise var.

Ben araclarin kendi navigasyon uygulamalarini kullaniyorum. BMW Connected Drive'in navigasyon uygulamasi en azindan burada gecen yildan beri bilinen sabit radarlarini / hiz kameralarini gosteriyor ve gayet iyi. Herhalde benzer ozellikleri Turkiye'de de sunuyordur. Digerinin navigasyon uygulamasini uzun yilda hic kullanmadim ama ozellik olarak nispeten zayif.

Son 15 yilda (Intel VT-x ve sonrasi) uretilmis herhangi bir x86 islemcide virtualization overhead'i oldukca dusuk ve VMware/VirtualBox gibi iyi yazilmis butun virtualization altyapilarinda hemen hemen ayni CPU performansi ile calisabiliyorsunuz. Ancak kullandiginiz yazilimlar yogun olarak GPU yeteneklerine ihtiyac duyuyorsa (rendering vs. gibi) native GPU driver'larini virtualize edemeyeceginiz icin donaniminizda alabileceginiz en iyi performans alamayabilirsiniz. Ama pek GPU performansina dayanmayan seyler ise x86 islemcili bir MacBook Pro'da gayet guzel calistirirsiniz. Benim yeni versiyonlarindaki ozelliklere ihtiyac duymadigim spesifik bir tasarim yazilimini calistirdigim ve ayni konfigurasyonu sifirdan kurmaya usendigim icin abartisiz 20 yildir (2001'den beri) kullandigim, bilgisayari her upgrade edisimde kopyalayip aynen calistirmaya devam ettigim "immortal" bir Windows XP virtual machine'im var. 2-3 yil bir Mac uzerinde gayet guzel kullandim, simdi evdeki tum x86 islemcili Mac'leri M1 versiyonlari ile degistirdigim icin tekrar x86 tabanli bir makineye gecirdim. Daha 10 yil falan kullanirim diyordum ama Windows XP'yi destekleyen Web browser bile kalmadi neredeyse.

Elgato StreamDeck XL. https://www.elgato.com/en/stream-deck-xl Sirket bunu Twitch, YouTube vs. streamer'larina yonelik bir urun olarak satiyor ama yanilmayin, temelde tamamen programlanabilir LED ekranli bir makro klavye denebilir. Bir suru programci, tasarimci vs. gunluk is akislarini kolaylastirmak icin kullaniyormus, ben de bir deneyeyim dedim. Gercekten cok yararli bir seymis. Bir suru buton ve makro tanimladim, bir ton isi tek tusla vs yapiyorum. Linux icin official uygulamasi yok ama biraz ugrasla calistirmak icin gerekli yazilim, scriptler vs. var. Hatta sanirim evdeki her bilgisayarim icin bir tane alacagim. Kesinlikle tavsiye ederim.

Bir suredir "en son aldiklariniz" yapmamisiz - update edelim. Kinesis Freestyle Pro klavye: 18 yasindan beri hayatini esimin deyimiyle "rastgele tuslara basarak" kazanan birisi olarak klavyelerin benim icin ne kadar onemli oldugunu soylemeye gerek yok. Yillardir Microsoft Sculpt ergonomik klavyeden ve acil bir durumda silah olarak da kullanilecek agirliktaki Das Keyboard mekanik klavyemden sasmiyordum ama bu ayrik tasarimli klavyeyi bir deneyeyim dedim. Su ana kadar gayet memnunum, aramizdaki cok seyidaki yazilimci ve benzeri "rastgele tuslara basma" emekcilerine de hararetle tavsiye ederim. Lenovo Flex 5 laptop: Yazilim gelistirme vs icin baska bir sistemim var ama baska kisisel isler icin ozellikle Windows Ink kalem destegi olan, convertible bir sisteme ihtiyacim vardi ve bu son derece hizli, guzel bir sistem. Ustun AMD Ryzen 5 4000 serisi islemcisi (mhaha) sayesinde oldukca hizli. Zaten salgin yuzunden gelen giden olmuyor, isyerinden birisi geldigi zaman ortadan kaldirdigimiz surece problem yok. Argon One V2 Raspberry Pi 4 case: Gercekten mukemmel bir urun ve en son Pi 4B versiyonu ile kullaninca gercekten avuc icine sigan, guclu bir Un*x is istasyonuna sahip oluyorsunuz - hararetle tavsiye edilir.

Bendeniz fakirin calistigi mutevazi muessese M1'i enine boyuna inceleyip, benchmark edip, ve hatta Cermen kuffarlarin ureterek uzerine '"Zeiss Orion NanoFAB FIB" alamet-i farikasini bastigi alet-edevat ile kesip bicerek 150 kusur sayfalik bir rapor hazirlamistir amma velakin ayrintilarini paylasmak elbette mumkun degildir. Ama kisa bir ozet gecmek gerekirse oncelikle Apple kullanim senaryolari icin optimize edilmis, su an icin ayni TDP seviyesinde Intel x86 islemcilere yetisememis olmakla birlikte oldukca gelecek vaad eden etkileyici bir tasarim oldugu soylenebilir. Su an icin 2022 ve 2023 yillarinda MacPro ve Apple server platformlarini hedefleyen en az iki yeni islemci oldugunu biliyoruz, bizim bilmedigimiz baska projeler de olabilir. Pandemi bittikten sonra karar verip de oraya gecersem iceriden daha ayrintili bilgi gonderirim :-) Bir de soyle bir sey var gundemde. Yillardir "Gercekten yaptik, calisiyor. Nyet, gosteremeyiz" falan diyorlardi ama bu defa kendilerine guveniyor olmalilar ki motherboard falan yapip siparis toplamaya bile kalktilar. https://www.crowdsupply.com/sra-centr8/icepeakitx-elbrus-8cb

Fena degilmis ama upload hizi biraz kisitli gibi Sinirsiz 100Mbit servisle alinabilen tipik performans bu mu? Ankara'da bu ayarda (100Mbps) bir hizmet aylik ne kadar tutuyor? Bizimkilere almak istiyorum, D-Smart diye bir kriminal organizasyon onlara kok sokturuyor.

Spesifik olarak Warp degil ama Wireguard kullaniyorum - bildigim kadariyla Warp Wireguard uzerine kurulmus bir servis. Biraz kurcalayinca soyle bir sey cikiyor ama sizin isinizi gorur mu bilmiyorum, sonucta official bir client degil. https://github.com/ViRb3/wgcf

iPad Pro 12.9 inch = almayacagim diyordum ama salgin gunlerinde calisirken ya da kosu bandinda bir taraftan da birseyler seyretmek icin buyuk bir iPad fena olmaz diye dusundum. Normal iPad'lerimiz 2018 model oldugu icin bundaki yenilikleri ilk defa goruyorum, USB-C hub baglayarak neredeyse desktop gibi kullanabilme ozellikleri ilginc olmus. Tavsiye edilir. Bugani "boyna takilan kulaklik seysi" : Bunlar ne zamandir var bilmiyorum ama birisi nihayet bunu akil etmis, kimseyi rahatsiz etmemekle birlikte insanlari duymaniza izin veriyor. Elbette $70 vermedim buna, saticinin bir indirim kuponu vardi, $25 falan verdim galiba. Isyerinde kulaklik hala ideal ama bu zimbirti salginda evde calisirken iki dakikada bir gelen "aaaaskim lavabo tikanmis" ya da "baaaaba organic molecule ne demek" vs. cigliklarini duyup mudahale etmeye izin vermesi acisindan kullanisli. G1200 7 inch USB microscope: Yas geregi artik yakin gorusum beni terketmeye basladigi icin bazi IC/board vs. yazilarini okumakta gucluk cekiyordum, uygun bir indirim bulunca bunu aldim. "Mikroskop" diye satmalari pek dogru degil, buyutme en fazla 3x-4x, iddia ettikleri gibi 1200x falan degil. Ancak pil omru vs. fena degil, arabirimi biraz garip olmakla birlikte elektronik hobisi ile ugrasanlar icin oldukca yeterli. Amma velakin cocugun egitiminde vs. gercek bir mikroskop olarak kullanmayi unutun, gidip gercek bir mikroskop alin.

ARM'i satin alan sirketin istedigi gibi mimariyi gelistirme vs. konusunda cok da bir avantaji yok. ARM zaten bir "mimari" degil, sadece ISA (instruction set architecture - komut seti spesifikasyonu). Apple vs. gibi sirketlerin implementasyonlarinin ARM'in musterilerine sundugu referans mimarisi ile alakasi yok, ARM ile uyumlu olmak sartiyla istedikleri gibi kendi mimarilerini gelistiriyorlar. Nvidia da zaten kendi yuksek performansli ARM implementasyonlarini yapiyordu ve daha iyisini yapabilmek icin ARM'in satin almasina vs. gerek yok. Ama ARM'in satin almakla hem cok buyuk bir duzenli gelir kapisina sahip oluyor, hem de o musterilere Nvidia tasarimi GPU lisanslari vs. satarak ekosistemi buyutebilecek. Samsung'un 2018 yilinda ARM'in referans mimarilerinin yeterince iyi olduguna karar vererek kendi CPU mimari grubunu isten cikardigini ve kendi ARM iyilestirmelerini yapmaktan vazgectigini de hatirlamak lazim. Huang'i genclik yillarinda AMD'de calisirken hatirlayan tecrubeli insanlar o zamanlar bile boyle iddiali laflar ettigini soylerlerdi. AMD'nin satin alma teklifini kabul etmek icin AMD'nin basina gecmek istedigi yuzde yuz dogru ve o donemin AMD CEO'su (bugunun zaman zaman cevre magazalarda gezerken gordugumuz kendi halinde emeklisi) Dirk Meyer ATI alindiktan sonra tasarim muhendislik yoneticileri toplantisinda bizzat anlatti. Bu gibi insanlarin temel derdi zaten para falan degil, belirttigim gibi ego vs isimlerini tarihe gecirmek - yoksa ticari basarisi disinda Huang'in sektore cok onemli bir katkisi, cigir acan bir bulusu vs. yok. Sektordeki bir suru seyin temelini atan, iyi bir isadami oldugu kadar iyi bir muhendis olan ve yine Huang gibi sifirdan milyarder olan Dado Banatao, Morris Chang vs. gibi efsanevi adamlari sektorun disinda kimse taniyip hatirlamamasina ragmen showman karakteri nedeniyle Huang'i herkes taniyor.

Gerek Intel gerek baska firmalar Nvidia'yi almak icin defalarca piyasa degerinin cok ustunde teklifler yapmalarina ragmen boyle bir sey gerceklesmedi : sebebi fiyat vs degil, Nvidia kurucusunun egosu ve bir gun dunyanin en buyuk yarililetken firmasinin yoneticisi olacagina ve bu noktaya tek basina gelebilecegine olan inanci. Bekleyip gorecegiz. Intel'in ARM mimarisinden ya da Nvidia'dan korkmasi icin cok buyuk bir sebep yok, aksine ARM onumuzdeki yillarda RISC-V ekosisteminin genislemesi ve gelismesi ile birlikte lisans gelirinin gitgide buyuyen bir kismini kaybedecegi icin Softbank simdiden ARM'i birisine satmakla oldukca iyi bir is yapti. Apple'in ARM'in herhangi birisinin eline gecmesinden cekinmesi icin de bir sebep yok - bircok insan zaten ARM'i temelde Apple'in varettigini ve kurdugunu hatirlamak icin cok genc sanirim. (Apple 1990'da cikardigi Newton'a islemci tasarlamasi icin o zaman kucucuk bir Ingiliz sirketi olan Acorn'a yatirim yaparak ARM'i kurdu - yani ARM uc sirketin (Acorn, Apple ve tasarim destegi veren VLSI Technology) bir ortakligi). Apple su anda ARM'in ciddi bir hissesine sahip olmasa bile iki sirket arasindaki baglantilar cok guclu ve ne gibi anlasmalari olabilecegini de tam bilmiyoruz.

Yeni bilgisayari bu malzemeler ve daha once aldigim Nvidia Quadro P620 kart ile kurdum - NZXT H510 kasa cok guzelmis ve gercekten kablo yonetimi acisindan hic bu kadar derli toplu bir sistemim olmamisti. Kallavi bir Noctua sogutucum var ve kasaya sigmayacagindan endise ediyordum ama problem cikmadi. Linux Nvidia driver'lari gayet guzel calisiyor, P620 ile 3 tane 27" Philips 276e9 monitoru cok guzel kullaniyorum, sadece kutudan cikmayan HDMI-mini DP adaptorleri ayrica almak zorunda kaldim. Ozellikle kasayi ve sistemlerini cogunlukla benim gibi yazilim gelistirme vs. icin kullananlara Nvidia P620 kartini tavsiye ederim.

Bunlara zaman bulduguma sukrediyorum, ayrica o tip oyunlar icin sanirim fazla yasliyim.

Baba Is You TIS-100 while True: learn()

Detaylari cok bilmemekle birlikte Starlink projesinin federal hukumeti tarafindan "broadband" sayilabilmesi icin karsilamalari gereken bazi performans (cogunlukla latency) kriterleri var. Su an hizmet gayet kullanilabilir olmakla birlikte federal hukumetin kriterlerini karsilarlarsa ABD'de kirsal kesimde yasayan, normal Internet ve kablo TV hizmet saglayicilari tarafindan yeterince karli bulunmadiklari icin broadband hizmeti alamayan halka hizmet sunduklari icin bir takim devlet subvansiyonlari almaya hak kazanacaklar. Elon Musk boyle seylere cok dikkat ediyor (Tesla da ilk yillarinda ABD federal devletinin elektrikli araclara verdigi $8000 destek yuzunden tutunabildi) ve bu isi garantilemeden hizmeti baslatmayabilir. Turkiye'de olsa Ayasofya'da VIP namazinda saf tutar, ilgili vakiflara bir miktar bagis yaptiktan sonra her cesit subvansiyon ve destegi kapar, tum piyasanin tek basina sahibi olabilirdi. Maalesef burada boyle imkanlar olmadigi icin performansi biraz iyilesinceye kadar hazir olmayabilir.

"Olacak gibi" asamasi geride kaldi, adamlar 500-600 (yazi ile: alti yuz) tane uydu attilar simdiden. Sirkette demo yaptilar, bir suru beta kullanicilari da var. Catir catir calisiyor. Hedefledikleri gibi tum dunyada satabilirlerse ve alici/verici boyutu zamanla kuculurse dunyada buyuk yansimalari olabilir. Amazon'un benzer projesi Project Kuiper da oldukca iyi ilerliyor ve benzer kabiliyetler sunacak.

Upgrade projesi icin bugunku alimlar: NZXT H510 kasa Gigabyte Z390 Aurus Pro anakart Anakart icin cok secenek yoktu, sirketin anlasmali oldugu ve elemanlarina indirimli alma imkani verdigi sadece 3-4 anakart modeli var. Bunu sectilerse herhalde iyidir diye dusundum. O kadar kasa icinden de bundan daha begendigim olmadi.

Evdeki iki Linux is istasyonumdan birisini i7 7700K'dan 9700K'ya terfi ettirdim. Bir suru seyi sokup yenilerken bir tane daha monitor ekleyip 3 monitorlu bir sistem kurmak istedim. Sadece bir PCIE slotu isgal edecek; simdi 3 ve ileride gerekirse 4 monitoru rahatlikla calistirabilecek ve yeni Linux surumleri ile problem cikarmayacak bir kart ararken Nvidia Quadro P620 karsima cikti. Isimi gorecekmis gibi duruyordu, onu siparis ettim. Haftaya sistemi toplayacagim.

Eski mekan da ben geldikten sonra bozulmustu - ayni sakayi hala orada calisan arkadaslar da yapiyor, "sakin geri falan gelme" diyorlar :-)