epi

Valve'in bu demosunu daha once defalarca gorduk ama bu videoda ilk kez locomotion icin teleportation kullandiklarini goruyorum. Anlasilan "portal gun" degil, multi-tool adi verilen, Vive kumandasi seklinde iki cihaz kullanacagiz, bunlarla "Budget Cuts" oyunundaki gibi hedefledigimiz yere isinlanarak hareket edecegiz. Oyle gozukuyor ki bu aslinda Valve'in ilk oyunu Half-Life gibi veya Portal gibi "buradan nasil cikarim" tarzi dev bir bilim/deney merkezinde kapali oldugunuz bir oyun, bulmacayi cozerek ilerleme uzerine kurulu bir tarz, ortamdaki her seyle etkilesimin kumandalarla mumkun oldugu, kumandalarin gravity gun gibi ozellikler sundugu oynanis, oda boyutunda VR, o odanin videodaki gibi dinamik degismesiyle hareket kazanan ortam, o odalarda ince hazirlanmis senaryo, dialog ve detaylar, oda icinde ve odanin otesine devam etmek icin teleportation mekanizmasi ile bu videoda goruleni dev bir oyun dunyasina tasiyan harita sistemi. Yani Valve'in en iyi yaptigi seyleri (oyun tasarimi, senaryo, dialog, etkilesim, bulmaca, oynanis, dev alanlar, kucuk alanda detaylar, rambo degil yabanci oldugu ortamda sag kalmaya ve disari cikmaya calisan adamin macerasi) room scale VR ile birlestirmek icin teleportation'i kullanmis gibi gozukuyorlar. Adamin bu bilim merkezinde ilk gunu olmasi bile ilk HL gibi. VR'a Valve tarzinda bir giris hazirliyor gibiler. Source 2 grafikleri de hic fena gozukmuyor. Vulkan destegi, performansi hep 90fps'de tutacak oyun motoru, oyuncunun VR icin ideal hizda, sisteminin sunacagi en iyi grafikleri gorerek elde edebilecegi en iyi deneyimi yasamasi anlamina geliyor. Valve her zamanki gibi saygi uyandiran bir is cikartiyor. Bu video "benim dev odam yok, ne yapacagiz" sorusuna cevap gibi. Ayakta durup kendi cevrende 360 derece donebiliyorsan, cok kisitlanmis hissetmeyecek, saga sola adim atabilecek kadar alanin varsa bu teleportation locomotion ile sinirsiz mekanlarda oradaymis gibi egilip, kalkip etrafa bakip, elini uzatip, nisan alip her seyi yapabilirsin.

Tamami kendi tahminlerim: Note 6, 4K resmi bi bilgi degil ama olmazsa sasiririm. 10nm beklentiler arasinda, oyunlarda isinma problemi ve pil konusuna biraz o merhem olabilir. 4-6GB hafiza iceren donanima Vulkan ile erisilecek olmasi da iyi. Oyunlarda veya cinema app gibi gercek zamanli 3d render yapilan uygulamalarda olan isinma, pili tukenme ve islem gucu sinirina takilma durumu 4K 60fps 360 derece videolari oynatirken olmayacaktir, decoding icin sabit gorevli enerji kullanimi dusuk ayri islem uniteleri oluyor SOC'larda. Videolarda positional tracking'in faydasi da olmuyor, cozmeseler de dert degil. 360 derece videolari 4K ekrani olan kablosuz hmd'de izlemek icin cazip bir cihaz olacaktir. Positional tracking'i cozseler bile GPU'yu daha guclu yapmadiklari surece oyunlar icin zayif kalabilir. Sabit 60fps elde ederler muhtemelen ama grafikler PC VR'a gore basit kalacaktir. Burada positional tracking'e onem vermemin sebebi su, lightfield'lar bir cesit digital hologram. tek anin her acidan kaydedilmis hali. video izlerken cihaz bir sonraki karenin bilgisini stream ediyor, lightfield goruntulerken senin headtracking bilgine gore bir sonraki aciyi stream ediyor, bir nevi fotografciligin uzay cagi versiyonu, ani icinde olup bakinacak sekilde yakalamak. 4K 60fps ekran + piramit mapping ile algilanan cozunurluk artisi lightfield'lerde de ise yarayacak. 360 derece video ve lightfield/digital holographic photos, 4K'da 360 derece, 60hz, kablosuz. Gercek hayattan alinma goruntuler veya render farmlarda hazirlanmis mukemmel goruntulerle. PC VR'da presence var, 90hz ve her seyin canli oldugu, kafanizi nasil hareket ettirirseniz ettirin, koltugunuzda nasil kipirdarsaniz kipirdayin, tum dunyanin ve hareketli objelerin size relative hareketinin gercekten oradaymis gibi olmasi, orada isterseniz yere yatip gokyuzune bakmak. Bunun PC grafikleriyle olmasi. Soyle bir kumsalda isin kilici oyunu olur, canin istediginde training drone'lari durdurur, yere oturur denizi seyredersin, robota siseyi firlat dersin, havada lazer tabancanla vurursun: Sonra VR ici editorle kumsala $atonu yaparsin, sims oynar ve alisveris eder gibi asset store'dan aldiklarinla icini dosersin, UE4 grafikleri kalitesiyle laser scan ile hazirlanmis icerik kullanirsin... Kendi kucuk evreninin mimari olursun. VR bu. GearVR'da ise acid trip / ruya gibi videolar izlersin, videolarin bazi anlari zaman durur, lightfield ile oradaymissin gibi parallax efekti ile Matrixvari zaman donmasi aninda belki kafani sallayarak evet ya da hayir dersin, belki mikrofonun duyacagi sekilde "a", "b", "c" dersin goruntu gozunu yavasca kapamissin gibi kararir, aydinlanir ve yaptigin secime gore bir sonraki video stream etmeye baslar. Kotor tadinda oyun olur. Eger Carmack ve OTOY lightfield video isini kivirirlarsa, yani: 1. akici goruntu, 60 fps, 360 derece 2. her anin tek bir resmi yok, farkli acilardan kaydedilmis bir lightfield'i var. 3. izleyici basini kipirdattiginda bir sonraki anin baska bir acidan kaydedilmis karesi stream ediliyor. 4. islemciye yuk video ile benzer, yine 4K 60fps goruntu gosteriyor. 5. hafiza gereksinimi benzer. 6. anlik dosya transfer hizi gereksinimi benzer. 7. Dosya boyutu dimension atliyor. ya sd card'dan okuyacak ve videolarin suresi muzik videolari gibi kisa olacak, ya da 802.11ad ile cloud'a abanacak, zira... x ekseninde zaman, y ekseninde pozisyon var, senin kafanin konumuna gore ve videoda handi saniyede olduguna bakarak dogru 360 derece resmi stream ediyor her 16 milisaniyede. Biraz megatexture teknolojisinin videoya uygulanip cloud'a tasinmis hali gibi. Izleyicinin baktigi yere gore gecikmesiz data stream ederek nihai goruntuyu olusturmak. 16 milisaniyede, gecikmesiz bir sonraki kareyi 4K'da stream edebilecek baglantigi 802.11ad sunuyorsa ne ala, sunmuyorsa o 6GB ram ve yuksek okuma hizli ssd bellekte bir miktar bufferlama yaparak ve bunu JC kaynakli tahmin mekanizmalari ve boyun modellemeleri ile akillica yaparak yine bu isi kivirabilirler. Sonuc GearVR'da izlediginiz icerikte dur su kumsalda ne oldugunu yere oturarak izleyeyim diyemezsiniz ama belirlenen sinir icinde kafanizi hareket ettirip gercek hayattan alinma goruntuleri 4K 60fps 360 derecede izlemek bir "digitrip", "digidream" olacaktir. Unlulerin ve hayali karakterlerin de yer alabildigi bir ruya. Sonbahara kadar bunlarin ne kadarini kiviracaklarini gorecegiz. JC'in gerekirse "once onune su aktif referans objesini koy, gearvr'i kafana oyle gecir" diyerek de olsa positional tracking'i cozmesinin vakti geldi. eger 4K 60fps'de lightfield video ile gearVR'i patlatacaklarsa zaten sinirli bir alanda kafami takip edecek demektir, bunu yapmak icin gerekli teknoloji bugun mevcut bence. note 6 icin gearVR'in 200$ altinda bir fiyatla kendi ustunde kendi pili, islemcisi, sensoru, kamerasi olan ve tracking bilgisini telefona aktaran bir cihaz olmasi teknik olarak mumkun. Telefonun 4K 60fps videoyu stream etmesi mumkun. Server'in bu videoyu sunmasi mumkun. Server'in bu videoyu lightfield videodan dogru an ve dogru pozisyonu secerek sunmasi mumkun. telefonun cok isinmadan bunu goruntulemesi mumkun. Adina VR'dan cok holografik interaktif video diyebilecegimiz acayip bir seyi ilk kez gorebiliriz bu sonbaharda. Ama tek tek hepsi mumkun gibi gozuken butun bu parcalarin JC ve Samsung tarafindan bir araya getirilmesi lazim. Bunun bir de bu is icin tasarlanmis ozel kameralarla iceriginin hazirlanmasi kismi var tabi. "You had me at 4K 360 derece 3D zorno" diyen kitleler alir bunu

Mobil VR, VR'in gelecegi. John Carmack sonbaharda gelecek Note 6 icin hazirlanacak yeni GearVR'da positional tracking'i cozerse oyunlar icin cok iyi olacak. Ama onu cozemese bile Note 6 ile GearVR 2016'nin 4K ekranda 360 derece goruntuyu yuksek FOV ile 60fps goruntuleyecek teknolojiye sahip, kablosuz ilk ve tek cihaz oldugu icin ayri bir yeri olacagi dusunulebilir. 2015'te piyasaya cikan Sony Xperia Z5'nin 4K 30fps video cekip oynatabildigi dusunuldugunde Note6'nin nefesinin 4K 60fps video oynatmaya yetecegini varsayabiliriz. PC'de 4K 60fps (daha dogrusu 3000x1500@50fps) 360 derece veya 3D 180 derece videolar gordum ama onlari goruntuledigim Rift DK2 dusuk cozunurlukluydu ve bilgisayara bagliydi, bunu 4K Note 6 ekrani ile canimin istedigi yerde yapmak apayri bir deneyim olabilir. Buradan anladigim kadariyla, baktiginiz aciya gore stream edilen dosyanin degismesiyle 4K videonun orta bolumu piramidin tabanina denk gelecegi icin en cok detay ortada olacak, cozunurlugun cogu kafanizin donuk oldugu yere ayrilacak, sonuc daha da etkileyici olacak. 4K'da VR ile onunuzde sanal 1080p TV'ye yakin bir cozunurluk algisi elde edilebilir, oled renkleri ve siyahlar da artisi olur. Mumkun olan en iyi kaliteyi isteyenler icin wifi bile yuksek sikistirma kalitesinde 4K 60fps video stream etmeye yeterli olmayabilir. Buna soyle bir cozum olabilir: 32GB micro sd card'lara kaydedip kullanmak uzere ustteki videodaki gibi farkli acilar icin ideal kodlama ile hazirlanmis paket halinde buyuk boyutlu videolar dagitilirsa, GearVR'da calisan yazilim baktiginiz yere gore en uygun videoyu bu micro sd card'dan local olarak stream edip 4K 60fps'de size sunabilecegi en iyi kalitede sunarsa sonuc daha da etkileyici olabilir. Strange Days filmindeki tape'ler gibi favori deneyimleri arsivledigin micro sd karti koleksiyonu yapmak mumkun olur. GearVR, hizli ilerleyen iterasyona sahip olmasi ve Carmack'in sinirli kaynakta sifir ziyan ile daha once sunulmamisi sunma anlayisina sahip olmasi, arkasina FB'un kaynaklarini ve Samsung'un uretimini almis olmasi sayesinde buyuk olacak. Bunun icin 360 derece yakalanmis veya uretilmis mukemmel icerige ihtiyac var. Otoy gibi firmalarin offline render farm'larinda mukemmel uretilmis icerik, unlulerin hayatini oradaymis gibi izledigin, konserleri ve klipleri oradaymis gibi deneyimledigin, sporu oradaymis gibi izledigin, her seyi oradaymis gibi gormeye her gun daha da yaklastigin bir gelecek. Bu yayinin canli olmasini saglayacak kameralar barindiran mobil cihazlar ve wireless gigabit baglanti besleyecek altyapilar mainstream oldugunda yeni ve nihai medya olarak sanal gerceklik destekli sosyal medya ayni zamanda insanlarin hayatlarini telepati gibi paylastigi yer olacak. FB'un gelecegi icin muhtesem planlar. GearVR icin de harika. Yine de Oculus Rift kotu bir urun benim gozumde. Vive+Laptop ile GearVR+Note6'nin verebileceklerinin arasinda kalmis, ne ilkinin sundugu tam VR deneyimi icin iyi, ne ikincinin sunacagi ozgur/hafif/casual deneyim icin iyi. Bence OVR'in hala bir ilgi cekici yani varsa bu Carmack'tan kaynaklaniyor. Sahsen ya Vive + Pascal ya da GearVR 2016 + Note6 diye dusunmemin aciklamasi bu. Neye baktigimi, neyin ilgimi cektigini, ne tepki verdigimi, hatta social VR oyunlarda verdigim kararlarla hangi durumda nasil davrandigimi veri bankasinda biriktiren bir FB fikri gicik ediyor beni, o ayri.

3:39'da soyledigi seyi yapan az olmayacak. Kablo derdine en saglam cozum su anda. Laptop islemci/gpu'lari mobilden hizli oldugu surece, hmd'ler gecikmesiz kablosuz iletisimin kaldirabileceginden yuksek cozunurluk ve kare hizina sahip oldugu surece en iyi cozum bu olacak.

Duzgun hazirlanan oyunlar tipki bu Source 2 motorunu kullanan SteamVR testi gibi, hizi 90fps'de tutup goruntu kalitesini dinamik olarak ayarlamalilar. Bu sekilde minimum gereksinim olarak adi gecen sistemlerde her oyun akici calisacaktir. Ote yandan PC gamer takilan, daha iyi goruntu kalitesi icin para harcayan kitlenin alisik oldugu sekilde goruntu kalitesinin dusmemesi isteniyorsa, hem yuksek kalitede gercek zamanli isiklandirma efektleri, soft golgeler, tum detaylarin belirgin oldugu dokular vs olsun, oyun ici kalite Star Wars Battlefront Real Life Mod kalitesi gibi olsun, AA + AF hatta mumkunse DSR acik olsun isteniyorsa daha iyi ekran kartlarina yonelmek gerekecek. Isin dogrusu bu yil "VR burada ve hazir" diye makaleler okuyacagiz, minimum gereksinim GTX 970 ama 980Ti varsa cok super olur diyecekler. Bunlar dogru olacak cunku nihayet sizi oyunun icine koyan bir VR seti ile oyun dunyasinin ortasinda ayakta durup, saginiza solunuza bakinip elinizde tuttugunuz silahinizi hedefe dogrultarak nisan aliyor olacaksiniz ve bunu gecikmesiz, takilmasiz, akici bir sekilde gerceklestireceksiniz, tarihte ilk kez. Ardindan yil sonunda "Pascal, iste simdi VR harbiden burada" diye makaleler okuyacagiz, akicilik farkli olmasa da icinde oldugunuz sanal dunyanin goruntu kalitesinin her daim muhtesem olmasi deneyime cok sey katiyor falan diyecekler. Sonra belki bu hbm kullanan ufak ekran karti tasarimlarini ekransiz bir notebook gibi, sirtta tasinabilen VR PC'lerinde gorecegiz, boylece kablo derdi ortadan kalkacak "simdi VR tam oldu" diyecekler. Ardindan sunu Lifi veya benzeri bir seyle kablosuz yapacaklar, "iste PC VR asil simdi basliyor" diye basliklar gorecegiz... Bence bu sonbaharda bir Pascal, bir Vive alip PC VR'in ilk neslini agiz tadiyla yasamak lazim. Pascal'in ilk nesil VR oyunlarinin hepsini tam kalitede oynatmasi lazim, Vive'in da her icerigi tam kalitede (kumanda veya tracking sistemin eksiklerine gore kirpilmadan) sunmasi lazim. Onu yapamiyorsak, yine sonbaharda Galaxy Note 6 piyasaya ciktiginda onunla beraber cikan yeni GearVR'da positional tracking'in cozulecegini ummak, Note 6'nin muhtemelen 4K ekrani ile kablosuz, tasinabilir VR'a giris yapmak, bunu kampanyali mobil satisi yapan gsm sirketleri ustunden finanse etmek ikinci bir cozum. Son olarak halihazirda PS4 sahibiyseniz yine sonbaharda PS VR ile konsol VR'a giris yapmak ucuncu bir secenek. ------------------------- Spekulasyon: Tahminimce Valve'in 2016 sonbaharda cikacak sekilde yeni oyunlarini ve onlar uzerinden hazirlanmis VR deneyimlerini tanitmasina az kaldi. GDC Mart 14-18, tam Vive preorder'larin acilmasi ile ilk Vive'larin gonderilmesinin ortasinda. E3 haziranda. Gabe'in Unity developer'lara Vive dagittigini soyledigi videoda 3'e kadar sayabildigini gostermesi bence bir internal joke. Portal, HL ve L4D serilerinin bir veya birkacinin ucunculeri geliyor ve bunlarin full oyunlarinin resmi VR destegi olmayacak ama bunlar icin hazirlanmis asset'lerle VR icin hazirlanmis intense VR deneyimleri olacak, bir nevi Enter The Matrix oyununun uclemeyi tamamlayan paralel bir icerik olmasi gibi. Mesela HL3'te Alyx ile koptugunuz bolumlerde Alyx'in yasadiklari HL3 VR deneyiminde olacak, bunlar turret kullanarak bir alani korumak, bir yerde guvenlik sistemini devre disi birakmak, bir odayi zombilerden temizlemek, bir bilim insanini hayatta tutmak gibi room scale tasarlanabilecek deneyimler, bunlar arasinda geri donulen lab odasi, orada Dog ile oynanan mini game'ler, sonraki gorevinizi size bildiren Barney gibi npc'lerle etkilesim ve o gorevin/ deneyimin oldugu yere sizi goturen isinlanma sistemi seklinde Gordon'un macerasina paralel ve HL3 oyunu icin hazirlanan assetleri ve teknolojileri kullanan bir VR deneyim pakedi olusturacaklar. Agirlik karsilastirmalari falan hikaye. Rift DK2 ve CV1 kullanan herkes CV1'e daha hafif dedi, aslinda CV1 daha agir. Agirligin nasil dagildigi ve kullanilan straplerin, faceplate'lerin rahatligi onemli. Vive ile Rift arasinda 2 gram hafif, kenari daha az koseli, sacinin kiriklari daha iyi aldirilmis gibi karsilastirmalar fasa fiso. Insanlarin nedense dile getirmedikleri basit bir gercek: id software, Epic, Valve gibi PC'yi bilen, FPS'yi bilen, oyun teknolojisini bilen, kendi oyun motorunu ureten firmalar ile Oculus, Valve gibi VR donanimi uzerine calisan firmalarin kesisiminde sadece Valve var. Sadece Valve derin bir oyun deneyimi yaratma gecmisi, genis kitlelere yinelik oyun teknolojisi yaratma deneyimi, VR teknolojisi uretme yetenegi ve bunlarin birlestigi noktada olmasini saglayacak Steam gibi bir platformun finansal gucu ve dagitim gucune sahip. Oculus VR Valve'dan VR headset tasarimi nasil olur ogrenip kadro calmaya calisirken, Epic'e VR demosu hazirlatmaya calisirken, Rockband'e exclusive anlasma yapip oyun hazirlatmaya calisirken, bunu FB'dan da edindigi kadrolarla olusturmaya calistigi platformdan dagitima sunmayi ogrenmeye calisirken, Valve kendi IP'si Portal icin hazirlanan iceriklerle kendi hazirladigi VR demosunu kendi hazirladigi VR setinde calistirip ogrendikleriyle hazirladigi SteamVR'in betalarini kendi Steam platformunda paylasiyordu. Bu anlamda en yakin rakipleri Sony, onlar da PS4'un donaniminin gucuyle sinirli. Kumandalarin 360 derece track edilmesinin dahil oldugu LightHouse teknolojisi Valve'in ilk darbesiydi. Fiyat ikinci darbeydi (Touch ile en az bir kamera daha gerekiyor, 200$'in altinda olma ihtimali cok cok zayif, toplamda Rift+Touch daha pahali, ustelik kumandayi daha gec ediniyorsunuz). HL, L4D ve Portal VR deneyimleri de son darbe olacak. PC grafiklerinde donanim, API ve oyun motorlarinda yeni nesle gecilirken (HBM-FinFET, Vulkan-DX12, UE4-Unity5-Source2-idtech6) Valve PC oyunlarinin yeni surumleriyle VR'i sirtlayacak. Bunu yapmak icin ihtiyaclari olan teknolojiye, finansal kaynaklara, dagitim platformuna, IP 'lere (Intellectual property), tasarim deneyimine, indie'lerle calisma deneyimine, third party'lerle calisma deneyimine in-house sahipler. Oculus VR'in ise sadece simdiye kadar pek tutmayan sozleri var.

https://gfycat.com/SkinnyPepperyArcticfox (kedinin cigere yalanarak baktigi gibi bakmaktayim)

800$ cok yerinde bir fiyat oldu. Tahmin ettigim, umdugum fiyat. Rift+Touch en az 800$ olacaktir, 900$ olursa sasirmam, 4 tane USB 3.0 portu gerektirip yine de Vive kadar duzgun kumanda tracking'i yapamayacaktir. Oculus bosuna VR piyasasini kumandali ve kumandasiz diye ikiye bolup icine etmek pahasina Rift'i piyasaya Touch'siz surmedi, adil birebir karsilastirmada Vive bariz ustun. Palmer'a gecmis olsun. Ya bu nesil Carmack Gear VR'la sirketin prestijini kurtaracak kadar yol alip agirligi o tarafa kaydirmayi becersin, ya da Gear VR'i da Google hacamat etsin, OVR hatali politikalarinin bedelini odesin.

Microsoft'un Windows 10'u simdilik bedava vermesi bana TTelekom'un insanlara kotasiz/sinirsiz adsl aboneliklerini kendi rizalariyla biraksinlar diye daha yuksek hizli aboneligi sunmasini hatirlatiyor. Bedava upgrade suresi bittikten bir ay sonra, rollback yapma imkani da expire oldugunda yeni isletim sistemi ile gelen yeni kullanici anlasmasinin mumkun kilacagi turlu uyuzluga baslayip kotu adam kahkahasi atacaklar gibi bir his...

Bu cok guzel gozukuyor: Photogrammetry ile gercek ortamlarin sanala aktarilmasiyla anlatmak istedigime guzel bir ornek olmus. O koltuktan kalkip o heykelin etrafinda donup bakmak isteyeceksin.

Keyifliydi ilk bolum. Mantik hatasiz diyemem ama keyifliydi

Leap Motion hand tracking yazilimini iyi gelistirmis: Su soyledikleri ilginc: I do think that VR is like an iceberg in that there are three companies that people tend to know about that are building headsets… but beneath the surface almost every major technology company has a VR program and many of them are focusing on mobile, self-contained headsets because they realize that to get to a level of ‘mainstreamness’ that is suitable for them it is hard to get there with setups that require gaming computers and trackers and such. Buckwald says that these types of headsets are one of the main areas they are going to target because they need an input that doesn’t require the user to carry an extra peripheral around with them. He did mention that “there are tethered devices we are working with, in some cases first generation in others second” so the mobile space isn’t the only one where we will be seeing official Leap Motion integration in the near future. Bizim bildigimiz firmalardan Samsung/Oculus ve HTC/Vive aslinda bu teknolojiyi kullanabilecek pozisyondalar. Vive'in kamerasi ve goruntu islemekte kullanmak icin entegre oldugu tahmin edilen islemcisi sadece Leap Motion'dan algoritmalarini/yazilimlarini lisanslayarak cihaza hand tracking yetenegi kazandirabilecek kapasitede olmali. Cihazi bu amacla erteledilerse ve Pre ile CV1 arasinda kamera yenilenir, stereo + depth olursa muhtesem olur. Gear VR artik kendi pili, stereo kamerasi, depth kamerasi ve onlardan gelen goruntuyu isleyip mevcut rotational tracking sensorleriyle fuse ederek positional tracking ve hand tracking yapan ozel islemcisi ile gelmeli. Boyle bir urunun fiyatini 100-200$ arasinda tutmalari mumkun ve S7 ile birlikte kullanildiginda vay be dedirtecek kalitede deneyimler sunabilir, ozellikle telefon SOC'inin ve pilinin tracking'e harcanmadigi dusunulurse. Boyle bir urun Sony'nin Walkman'i gibi olur, elden ele, okulda otobuste herkesin ilgisini cekecek, virus gibi yayilacak, kablosuz oldugu halde tum VR deneyimini sundugu icin belki insanlara ilk tavsiye edilecek cihaz olur. Oculus'un computer vision uzerinde calisan ve bir tanesi Leap Motion'a rakip bir kamera ve yazilim uzerinde calisan pek cok firmayi satin alip yuttugu dusunuldugunde onlarin bunu kendi bunyelerinde gerceklestirecek imkanlari olmasi lazim. Ama firma LightHouse gibi bir cozume yonelmedigi icin bir ara butun o imkanlarini Oculus Touch'i duzgun calisir hale gelmeye gomuyordu. Samsung/Carmack Oculus'un kendi kadrosuna ragmen gidip Leap Motion'dan bu teknolojiyi lisanslamayabilir. Ama Google ve Apple da enselerindeyken su mobil VR isinde Samsung'la beraber herkesten once baslayip projenin arkasina Carmack gibi bir isim almisken VR'in Walkman'i i yaratma firsatini kacirirlarsa cok aptalca bir hata olur. Galaxy S7'nin de Vive'in da hakkinda yeni seyler duymamiza gunler kalmis olmali. Mobile World Congress 2016 Subat 22'de basliyor. Samsung S7 Subat 21'de tanitiliyor. Vive Subat 29'da preorder'a aciliyor. Samsung ve HTC'nin, dolayisiyla Oculus ve Valve'in bu gunlere sakladigi haberleri olmali.

Kabloyu bir cengelle tavandan indirebilirsiniz, ayaklariniza dolanmamasini garantilemis olursunuz. Soz konusu olan ayakta durma ise (room scale degil, kilim kadar yerde) ise yarar. Soz konusu olan genis oda boyutunda VR oldugunda "tepeden sarkan kablo onunuzu kesip, kollariniza takilip uyuz edebiliyor, yere salmak daha iyi" diyenler var. Yine de endise takilip dusmekse onu engeller herhalde. Tabi kablosuzun yeri ayri. Belki JC Gear VR'in S7 neslinde positional'i kivirir, ben de gider kampanyayla telefonu alirim. GearVR/Rift satis oranlari OVR de JC'in etkisinin artmasini saglar belki. Kamera hakkinda bence yaniliyorsunuz. VR kaskini takan herkesin "odada yalniz miyim, kapimi biri mi acti, ev yaniyor mu, klavye nerede, duvar nerede, cok dondum masa nerede" diye deneyimden kopma anlari oluyor. Kamera ile size sunulan sey istemediginiz anda gercek dunyayi gormek degil, gercek dunyayi gormek istediginiz anlarda sanal dunyadan kopmaniz gerekmemesi. Odada koltugunuzda veya yataginizda baska bir boyuta astral projeksiyon yaptiginizi dusunun (veya hadi Avatar'dasiniz, Matrix'tesiniz). Bu boyutta bir macera yasiyorsunuz. Fakat terkettiginiz boyutta da gozleriniz acik ve bazen orada yatan bedeninizin bulundugu ortami da bir vision ile goruyorsunuz. Bu sizi astral deneyiminizden koparmiyor. Kafanizdan kaski cikartarak odaniza geri donmek gerekmesi sizi deneyimden kopariyor. Bunun son halinde kabloyu kamera tamamen algilar ve oyuna da yansitirsa, sanal bir obje olarak gorme sansiniz olursa (dis dunyanin geri kalanini gormeden) harika olacak. Valve/HTC'nin chaperone sistemini ne kadar gelistirebilecegi onemli. Kaskin icinde kameradan gelen goruntuyu isleyip sonucu veri olarak PC'ye aktaran bir Movidius islemcisi oldugu tahmin ediliyor, Vive'in bu tasarimiyla hand ve finger tracking'e kadar yolu var. Bir ayagi telefon dunyasinda olup Google'in Project Tango'sundan haberdar olan HTC gibi bir firmanin urunun son haline koyacagi kamera ve alt sistemleri Rift'e gore ciddi bir avantaj sunma potansiyeline sahip. Oturarak oynadiginiz oyunda direksiyonunuzu gormekten ayakta oynadiginiz oyunda kabloyu gormeye kadar, gercek dunyadan arzu edilen kadarinin sanal dunyaya tasinmasi, istenmeyenin disarida birakilmasi, sanal dunyanin kesintisiz olmasi. Bunu kaski cikartip gercek dunyaya donmeniz gereken Rift tasarimiyla karsilastirdiginizda kamera immersion breaking degil, kamera eksikligi immersion breaking. JC kaskta kamera istiyordu, Gear VR'da pass through cam var, Rift'in de eski CV1 tasarimlarinda kamera vardi, sonradan cikardilar. Yaninda gamepad'le, kamerasiz 600$'a satiyorlar cunku millet aliyor.

Bu nesilde gercekten guzel olan "iste bu" dedirten VR deneyimlerin aksiyon odakli olacagini dusunmuyorum. Bence en iyi room scale VR deneyimlerini ayakta oynamak spor yapma hissi gibi olmayacak. Merak ve hayranlik icinde etrafinizdaki ruya gibi dunyayla etkilesime girdiginiz, bunu bazen telekinezi gibi yeteneklerle yaptiginiz, icinde bulundugunuz buyuleyici ortamda onunuzde duran etkilesimde bulundugunuz yapay zeka gercekmis gibi koltugunuzdan kalkip ona yurudugunuz, etrafinda donup yuzune baktiginizda yuzunu size dogrulttugu, elinizi ona salladiginizda onun da size el salladigi, uzansaniz dokunacakmissiniz gibi bir gerceklik yaratmak asil amac olacak. Kara tech demosunu veya Milo'yu dusunun. Half Life 2'deki Alyx'i dusunun. Kafanizda VR kaskla koltukta kendinizi dusunun. Alyx/Kara arkanizda, sagda, donup baksaniz gorebiliyorsunuz, size bir sey uzatiyor. Gamepad/klavye ile Alyx/Kara'ya donmek var, koltugunuzdan kalkip Alyx/Kara'ya dogru yurumek var. Etkilesimde oldugunuz yapay zeka ister Kara/Alyx olsun, ister zombi Pikacu olsun, ilgilendiginiz bir seyse arkanizda durdugunda kafayi cevirip ona bakip o koltuktan kalkip ona dogru yurumek isteyeceksiniz. En azindan ben oyle hissediyorum. Touch'i room scale 360 derece kullanmak icin 3 kamera kullanmak bir cozum olabilir. Sonunda Rift Vive'dan pahaliya patlarsa komik olur. Oturarak oynanan araba/ucak oyunlarinda Vive'in onundeki kamera ile direksiyonu/kumandayi oyuna dahil etmesi mumkun olursa cok basarili bir hareket olacak. Kameranin odadaki yeri LightHouse tracking'le belli oldugu icin veri bankasinda modeli yer alan ve sisteminizde tanimli oldugunu gordugu direksiyon ile kameradan gordugunu eslestirip o direksiyonu birebir oyuna yansittigi bir mixed reality kurmasi mumkun olabilir. Su videonun ilk 30 saniyesinde bu yontemi uygulamada gormek mumkun: Vive uzerindeki kameranin son halinin yetenekleri yeterli olursa HTC/Valve'in bebeginin koltukta oturarak oynanan oyunlar icin de ustun teknoloji sunan secenek oldugu soylenebilir. Simdilik sadece teori.

Google tam olarak Carmack'in burada anlattigini yapiyor tahminimce. Kamera ve sensor'lerden gelen veriyi isleyip inside-out tracking yapacak algoritmalarin ozel amacli islemcide calismasi ile isinma ve pil omru sorununun halledilmesi. Adam bu isin geleceginin nerede oldugunu gordu, oraya nasil ulasilacagini gordu, OVR'i neredeyse yoktan var etti, gerekli kaynaklara sahip hale getirdi ama sonrasinda sirketi bu yone cekemedi. Dramatik aslinda, id software'de de sirketi inandigi yone cekememisti. Tabi OVR'dan ayrilmis degil, sirketin Texas'taki ofisinde calisiyor ama eskisi gibi on planda gormuyoruz ve bu videodan anlasilan arka planda da sirketin gelecegine yon verme gucu limitli. Google'in cok guzel bir sey yapma sansi var. Standalone VR cihazi kesin cozum ama bence ilginc bir cozum daha var (ve ondan da standalone diye bahsediliyor olmasi mumkun) : uzerinde kendi ozel islemcisi, pili, Project Tango'da kullanilan tarz sensor/kamerasi vs. olan bir GearVR klonunun sadece tracking islemini yapip USB uzerinden sonucu telefona iletmesi, telefonun sadece rendering ve oyun motoru icin kullanilmasi gibi bir tasarim. Sonra isteyen o cihaza telefon takip kullanir, isteyen telefon boyutunda bir ekran takar, ekrani ozel bir nvidia mobil superislemcili tasinabilir/giyilebilir bir Android cihazina baglar, isteyen ayni ekrani 10 katli apartman boyutunda bilgisayara baglar. Tracking bu Google Gear VR'da gerceklesir, oyun kodu ve rendering icin ona baglanacak ana cihaz USB uzerinden veriyi alip kendi gucune gore cozunurluk ve kalitede VR sunar, tek bir tasarim ile her cesit Google Gear VR uyumlu cihazin yolu acilmis olur. USB'den veriyi alan cihaz ayni zamanda Google Gear VR icin USB dongle gorevi gorur boylece sadece Google'in lisans verdigi urunler bu sistemle calisir. Boyle bir seyin maliyeti cok yuksek olmaz, Android ekosistemine katkisi buyuk olur, bir kez alinir ama kullanilan cihaz (mesela telefon) her yenilendiginde ekran kalitesi, cozunurluk, islem gucu ve dolayisiyla goruntu kalitesi artmis olur.

Pas gecmemek gereken bir sey var, Rift bir oyuncak, Vive yillardir universitelerin arastirma bolumlerinde gordugumuz prototip VR cihazlari gibi calisan genel bir cozum. Bunun sonucunda VR ile ciddi bir seyler yapmak isteyen herkes, ornegin CES'te Audi, VR sunumunu Vive ile yapiyordu. CES'te Intel, AMD, Nvidia, HP, Alienware vb. 20 firma kendi boothlarinda Vive ile projelerini tanitiyordu ama Audi anlatmak istedigime daha iyi bir ornek. "Universitelerin arastirma bolumlerinde gordugumuz prototip VR cihazlar elimizin altinda olsaydi onlarla VR'da ne sunumlar yapardik ama" diyen her arastirmaci, her firma, her sektor Vive'a ilgi gosterecek, cozumlerinde kullanacak. Palmer etkili mi sorusuna basit bir cevap: Carmack'in ismini kullanip Kickstarter'da firmayi patlattilar, Carmack'in mazisi olan Abrash'i falan Valve'dan topladilar, Zuckerberg ile konusup VR'in gelecegi hakkinda vizyonunu paylasarak Oculus'a ilgisini saglayan Carmack oldu, tum bu hikayeyi bir E3'te prototip Rift'te Doom 3 BFG'nin VR versionunu ziyaret eden herkese gostererek Carmack patlatti, Gear VR'da istedikleri sonuclari alabilmek icin baslangicta Samsung'dan istedikleri destegi alamadiklarinda kullanilan telefonu hack'leyip "bakin boyle oluyor" diye gosterdikten sonra low level access edinerek firmanin ilk urunu Gear VR'in piyasaya gelisinin yolunu acan ve Samsung ortakliginda kilit isim olan Carmack'ti. Dusuk latency icin bir yerlerini yirtti, ilk nesildeki boyun modellemesi ve tracking kodunun arkasindaki isim oydu. Simdi sira inside-out tracking'de dediginde firmada kimse adami iplemiyor cunku artik FB sermayeli, MS ortaklikli, her yerde haberleri cikan, her soyledikleriyle olay yaratan, her soylediklerinden caysalar da aslan kaplan iddia edilen bir hale geldiler. PR bullshit degil muhendis yonetimi ile teknoloji ve akilci cozumlerle VR'in basini ceker diye destekledigimiz firma baska bir seye donustu. Rift tanitiminda, lansmaninda, preorder sonrasi videoda bile Carmack'i gormedik. Kickstarter ile kurulup ilk devkit'inin tasarimini open hale getirip paylasan firma FB sermayeli, piyadaki umit veren projeleri yutan, oyun firmalarini exclusive deal'larla kendine baglayan bir seye donustu. Neyi beceremeseler aslinda o onemli degil, hatta pratik degil, simdi zamani degil diyorlar, kendileri de yaptiklari gun iste simdi super oldu diyorlar, room scale 360 derece kumanda tracking de farkli olmayacak. Ilk gunden beri Carmack'in ayakta durmadan VR'in VR olmadigini, gamepad ile bu isin olmayacagini, inside-out tracking'in onemli oldugunu soyledigini gorduk ama OVR pek iplemedi. LightHouse ilk tanitildiginda Carmack "Valve cok iyi is cikarmis, we have our work cut out for us" dedi ama OVR'da kipirdama olmadi. Sonuc ne oldu? Valve daha iyi tracking teknolojisi ile PC VR'da OVR'i gecti, partner donanim firmalari icin cazip bir firma haline geldi, Google da aynisini mobil VR'da yapma yolunda. Tum bunlari bosverin, Rift ile yapabileceginiz her seyi Vive'da da yaparsiniz ama Vive'da yapabileceginiz her sey Rift'te calismiyor. Sadece 1 metreye 1 metre alaniniz olsa ve room scale VR yapamasaniz bile, sadece sabit bir yerde ayakta durarak oynayabilseniz bile kullandiginiz VR setinde arkaniza donup elinizdeki tabancayi yerde size dogru surunen zombiye, elinizdeki isin kilicini havadan size ucan drone'a dogrultabildiginiz ve bunun sanal ortama kusursuz aktarildigini gordugunuz bir teknoloji olmasini istersiniz. OVR'da henuz bu yok. Oculus Rift icin hazirlanan Bullet Train demosunda ortamda ilerlemeniz isinlanarak oluyor, dikkat ederseniz dusmanlar hep onunuzde oluyor, arkanizi dondugunuzde Touch'in track edilmesinin kirilabilecegi gercegini kisit alarak ona gore tasarim yapmak zorunda kalmis gibi gozukuyorlar: Tested videolarindan birinde Oculus Touch kullanilirken bazen kameralara donuk oldugunuzda bile tracking'in kirilabildigini gorebilirsiniz. Vive Pre'de kumandalarin tracking'inin cok iyi oldugu demo edenlerin hep soyledikleri bir sey. Vive icin duyurulacak fiyat cok insan icin onemli olacak. Insanlar Rift preorder'larini mi iptal edecekler yoksa Vive'i bekleyen kitle vazgecip bir Rift preorder'i da onlar mi verecek ikileminde fiyat belki belirleyici olacak. Ama fiyat karsilastirmasini dogru yapmak lazim. Rift icin nasil bundle indirimleri varsa Vive icin de olacaktir. Vive'in fiyati hakkindaki en yuksek spekulasyonu Rift'in bundle ile edinilen en dusuk fiyatiyla karsilastirmayalim. 600$'a sadece Rift'i aliyorsunuz, Touch icin de belki 300$ bayilacaksiniz, Vive ile ayni kalitede olmayacak. Buna ragmen Vive'in fiyati 900$ olsa "Rift bundle ile 400$'a geliyor, yari fiyat" diyerek fiyat karsilastirmasi yapan da olacak, "ikisi de ayni fiyata ama birinde tracking teknolojisi ustun" diyen de olacak. Oculus'un becerisi insanlara ilkini soyletmek, Valve'in becerisi iyi teknoloji, iyi tasarim. Secim size kalmis. Ben fiyati 1000$'in altinda tutmalarini ve boylece Rift + Touch fiyatina yakin bir noktada durmalarini bekliyorum. Amator/indie bir eleman, Oculus Rift devkit 1 ve hydra ile zamaninda "Hydradeck cover shooter" diye bir demo hazirlamisti. Ardindan baska bir amator/indie eleman HL VR modunu hazirladi, ayni hydra kontrol tarziyla ve Valve'in Rift destegiyle. Bu demolar VR'in nereye gidecegini gamepad'li demolardan cok daha guzel gosterdiler. Hydra'nin teknolojisinin arkasindaki isim yeni kumandasini daha genis alanda ve kablosuz calisacak sekilde tasarlamaya karar verdi. Ardindan bu yeni kumanda STEM'in prototip'iyle lightsaber demosunun videosunu yayinladilar. Valve bu vizyonu ilk gunden beri paylasti, bunun icin gereken tracking teknolojisini hazirlayip bu konsepti son haline tasidi (tek eksigi kaskin kablosuz olmamasi). Oculus "it's a seated experience" demekte cok uzun sure inat etti. Vive'i gorunce toparlamaya calistilar ama biraz gec oldu. Belki onlari bugune isik hiziyla tasiyan Carmack'i biraz dinleseler daha iyi olurdu. Oculus Touch bence uc sebepten dolayi piyasaya gec cikiyor, birincisi Rift'in fiyatini nispeten dusuk gostermek, ikincisi hala sorunlu olmasi, ucuncusu sorunlarimi giderseler de tracking sisteminin tasarimi geregi Vive'in gerisinde kalacak olmasi. Platformlarini ve VR'i fragmente etmek pahasina bu ertelemeyi yapmalari belki kar amacli bir sirket icin ticari acidan dogru karar olabilir ama VR deneyimine iyi bir baslangic yapmak isteyenlerin gozden kacirmamasi gereken bir problem. Sanal bir dunyanin ortasinda durup her yone donebildiginiz, yere de tavana da erisebildiginiz bir sistemin sunacagi deneyimi, hissi bu nesilde sadece Valve yakalayabildi. Bundan faydalanan oyunlari da simdiye kadar sadece Vive'da gorduk. Orada olma hissini sadece etrafa bakiniyorsaniz iki firma da guzel sagliyor ama ellerinizle ortamla interaction'a girmeye basladiginizda Vive rakipsiz. Fiyat farki da cok buyuk ihtimalle yaratilmaya calisilan algi seviyesinde olmayacak.

Belki de soru su olmali: "su omru hayatta bir kez gelen VR ile tanisma firsatindan edinecegin deneyimin agzinda birakacagi tadi tasarim anlayisindan hizmet kalitesine kadar seni yillardir uzmemis firmaya mi birakmak istersin yoksa Palmer ve Zuckerberg'e mi". Adamin yuzunden nur akiyor ak sakalli dedem benim: Fanboylukta cag atladim su an evet. Ama ikinci bir soru da "VR gormek istiyorum, masaonunde oturup mouse klavye kullanarak strateji oyunu oynarken tepeden baksam yeter diye alacagin Rift'te 360 derece isin kilici kullanamamak uzmez mi insani? Cunku biliyorsun, Vive'da ikisini de yapabilirsin" Oculus Touch'in tasarimi ve su anda OVR'in kullandigi tracking sisteminin gerektirdigi cift kameranin onunuzde olma sarti kullanabildiginiz acilarin sinirli olmasi sonucunu da beraberinde getiriyor. Palmer'in ortamlarda "ben iki karsilikli koseye kamera koyup denedim, gayet guzel oluyor" diye bir sozu var ama sirket tarafindan resmi olarak desteklenen bir sey degil, ortada sadece 23 yasinda bu gencin sozu var ve bu gencin soyledikleri simdiye kadar pek tutmadi. (Burada yazar ilk soruya konuyu baglayarak "Gabe fanboyu olmaya gerek yok, Palmer'in guven uyandirmamasi yeterli" alt metni vererek kendini kurtarmaya calissa da artik cok gec, Gaben'e ak sakalli dedem dedi bi kere) (Noel dede)

Dedigim gibi, Valve zaten devkit'leri parayla satmiyor. Unity destegini duyurarak ciddi bir hamle yapmis oldular, Rift icin oyun hazirlayanlarin %90'a yakini Unity kullaniyor. O oyunlarin hepsinin Vive'a bir plugin'le aktarilmasinin yolunu acmis oldular, vaktiyle gordugunuz istatistigin bir anlami kalmadi. UE4'un SteamVR/Vive destegi zaten mevcut. Platform savasinda bir firma kendisine exclusive yapmak icin oyun yapanlara para veriyor, diger firma devkitlerini bedava veriyor, hangisinin tarzini begeneceginiz size kalmis. (Ama Gaben iyidir )

Gaben olmus Noel baba... Oprah tarzi "You get a Vive, you get a Vive, you get a Vive"... Unity Vision Summit'te Unity icin SteamVR destegini ve bunu saglayan plugin'lerini duyurduktan sonra ortamdaki herkese (developer'lar) birer Vive verdi. Oculus VR devkit'leri satarken Valve Vive devkit'lerini bir proje ile basvuran developer'lara bedava gondermisti. Bu hareketle Vive icin oyun hazirlayacak yazilim ve donanima sahip developer kitlesine yaklasik 1400 kisi bir gunde eklenmis oldu.

Gercekten masaustu kullanim icin 40" insanlarin gozlerinde buyuttukleri kadar iri degil: http://i.imgur.com/52wMkMs.jpg http://i.imgur.com/nwbiqJq.jpg http://i.imgur.com/xeTMSx8.jpg Ofis isi icin cift monitor kullanana duz 40" guzel is gorur, oyunlarda 3 monitorlu setup yapanlar icin curved 40 inch masada oyuncuya yakin yerlestirildiginde surround tadi verir, kesintisiz tek ekranla. Bu yil bu iki cozumun yeni ekran kartlari + DisplayPort 1.3 sayesinde "4K 120hz gaming" basligiyla cazibe kazanmasini, yeni ekran kartlarini satmak icin bahane olmasini, PC gaming'e omuz vermesini, nihayetinde masaustu bilgisayar imajinin tazelenmesini umuyorum. Doom'un bu yil gelecegini biliyoruz, Valve'in da artik ortami senlendirmesinin vakti geldi. HL3 VR'a uygun degil derken tum oyundan soz ediyorlar ama nasil filmleri promote etmek icin VR experience'lari piyasaya cikiyorsa duz oyun olarak cikacak bir HL3 ve ondan experience'lar barindiran bir VR pakedi benim beklentim. HL2'de klavye/gamepad ile saga sola kosmak VR'a uygun olmayabilir ama turret'in basina gectigin bolum veya etraftan dusman gelirken bir oda boyutunda kumanda odasini savunmaya calistigin bolum gibi tek odalik alanda intense gameplay sunan parcalar VR'da muhtesem olur. Ister Kleiner's Lab'deki gibi teleporter'la, ister G-man tarafindan suruklenerek olsun, experience'lar arasinda gecisin nasil olacagi da HL evreninde hazir zaten. Bu yil sonunda piyasaya cikacak bir HL3'ten bu sekilde parcalar barindiran bir sneak preview VR experience pakedi hem Vive sattirir, hem HL3'e super promo olur, hem de Source 2 motoru ve Steam'i VR dev platformu olarak lanse eder. HL ile sirketi kurdular, HL2 ile Steam'i kurdular, HL3 ile de SteamVR'i kursunlar artik. Nereden baglandi konu VR'a? HBM2 + DisplayPort 1.3 = 4K 120hz IPS 40" = PC Gaming boost = Doom + Half-Life = HL3 confirmed = VR... Bears, Beets, Battlestar Galactica...

tldr: 40" 4K 120hz DisplayPort 1.3 IPS TV/monitorler yakindir. Masaustunde 40" TV var. Biliyorum, ayilik. Ama bunu deneme sebebim sadece dev goruntu ve FPS'lerde elimdeki silahin gercek boyutunda gibi olmasi, masaustunde sanal dunyaya gercek boyutta pencere acilmasi degil. Asil sebep bel agrisi. Monitor 20 kusur inch oldugunda mumkun oldugunca yakinima cekiyorum, egri bugru oturarak kullaniyorum. Altina bir sey koyup yukselterek kullaninca nispeten daha iyi oluyor ama simdiki gibi dogal olmuyor. Simdi yillardir ilk defa arkama yaslaniyorum, ilk defa monitor masanin bana en uzak ucunda ve masada genis bir kullanim alanim var, ilk defa her ayrintiyi gorecek kadar buyuk bir goruntu tam karsimda, saatlerce rahat kullanabilecegim bir yerde. Hala 40 inch buyuk olur diye dusunuyorsaniz soyle soyleyeyim: Bir app'i saga, bir app'i sola snap ettigimde cok pratik bir kullanim sunuyor ve her sey istedigim boyutta oluyor, ister web sayfasi olsun, ister ofis dokumani olsun, sanki iki 27 monitor kullaniyormussunuz ve onlari ofis isi icin tilt edip yan yana koymussunuz gibi ama oyuna, filme, diziye daldiginizda onunuzde tek bir buyuk ekran var. Sorun ne? 1080p bu boyut ve mesafede yetersiz. 4K icin refresh rate secenekleri limitli, TV'nin panelinde o yetenek varsa bile hdmi'in nefesi yetmiyor. 1440p ips 90+ hz monitorler mevcut ama bu boyutta olani yok, boyle bir TV de yok. Bu cozunurlukte takildim kaldim bir suredir. Renk/goruntu kalitesi olarak da su anda kullandigim urunden ipad'e ya da macbook'a gecince gozler bayram ediyor. 40 inch, 4K, IPS, 90+ hz bir TV/monitor olmali ve DisplayPort 1.3 ile tam cozunurluk ve tam hizda PC'ye baglanabilmeli. "Yok elinin..." demeyin, piyasada binlerce dolarlik OLED TV'ler alici bulabiliyorsa bunun da alicisi olmasi lazim. Bugune kadar gormememizin sebebi ekran kartlarinin o cozunurlukte o fps'yi verememesi ve 4K 120hz icin DisplayPort 1.3 gerekmesi olabilir ama bu yil beklenen hbm2 bellekli yeni nesil kartlarla, gerekirse gsync/freesync yardimiyla boyle bir ekranin ciddi bir secenek halini almasi lazim. Pascal + nvlink anakartli sistem + 40 inch oyun sistemi alacak para var mi sorusu konu disi, bugun piyasada olsun ki yarin uygun fiyata alabilelim

Burada tavsiye edilen calibration ayarlarini denediniz mi: http://www.tomshardware.com/reviews/asus-mg279q-27-inch-freesync-monitor,4262.html Ek bir yazilim gerektirmeden secilebilen sabit refresh rate'ler arasinda 90hz mevcut mu?

nvidia agresif bir firma ve onlarin eline kalmak istemem. Amd pek cok yeni teknolojide liderlik etmis bir firma, rekabette yeri onemli. Driver konusunda beta driver kullanmaktan cekinmeyenler icin belli bir memnuniyeti tutturmuslarsa ne guzel. Ben kendi algimi paylasiyorum, dogrudur ya da yanlistir. Bende firmanin yarattigi izlenim yuruyen merdivende yanlis yone yurumekte inat eden muhalefet partisi gibi, 12 yil once yeni isimle driver programini yeniliyor ve artik ayda bir driver cikartacagiz diyor, 12 yil sonra bakiyorsun, yeni isimle driver programini yeniliyor ve iki ayda bir driver cikartacagiz diyor. Bunu soyleyen kisi ayni adam, ayni gorevde, koltuk birakmayan muhalefet lideri gibi. Oyle olunca 12 yil oncesinden aciklama bulup getirmek "ayni tas ayni hamam" temali bir mesajda anlamsiz olmuyor. Iki firma arasindaki fark su, Amd bir oyunda sorun olunca oyunun yamalanmasini bekliyor, mecbur kalirsa bazen oyun piyasaya ciktiktan uzun sure sonra driver ile cozum getiriyor, nvidia sorun aslinda oyunda diye aglamiyor, driver'dan cozebiliyorsa musterisine daha iyi hizmet veren firma imajini korumak icin driver'dan cozuyor, hatta bunu oyun piyasaya cikmadan once yapiyor, bakiyorsun driver release note'larina haftaya piyasaya cikacak oyun icin optimize oluyor. Benim gordugum haberlerden, yorumlardan aldigim izlenim bu, bu konuda istisna oldugumu sanmiyorum, bu kanaatin olusmasinda kabahatin bende degil Amd'de olduguna inaniyorum. Yaniliyorsam affola. nvidia'nin agresifligi donanim tasariminda geride kaldigi donemlerde driver'lardan goruntu kalitesini dusurmek pahasina da olsa rakibin performansini yakalamaya kadar uzanabiliyor. Boyle zamanlarda Amd'nin alternatif olarak piyasada olmasi guzel bir sey. Ama iki firmanin donanimi da benzer kalitede oldugunda yazilim destegi daha iyi une sahip firmayi tercih etmek mantikli bir secim. En azindan benim icin oyle.

Ben de o UE4 editor in VR haberini yazmaya gelmistim: Lego oynar gibi, minecraft oynar gibi, sims/simcity oynar gibi ama heykeltras gibi, ressam gibi, mimar gibi, yonetmen gibi... Icinde kaybolana kadar zaman gecirip kendi gercekligimi kendim yaratmak, bir kismini baskalariyla da paylasmak bana cok cazip geliyor. Yeterince gelistirilirse killer app bu aslinda.

As a company, we were not satisfied with the state of our drivers. They were plagued by problems, were not being released frequently, and got a little stale in the feature department. We regrouped and decided that VPU software was a core for focus for ATI, and we were determined to take the necessary steps to attain market leadership. Clearly we wanted to be the innovators (and not the imitators) in that field. After considerable investment in people, tools, process, and a shift in mindset, we embarked on the CATALYST voyage. Which brings us to the present day, with recent user poll resoundly indicating that ATI has vastly improved software performance. (Interview with ATis Terry Makedon, March 2004) Bunu driver konusunda berbat unlerini temizlemek icin driver'larinin adini Catalyst olarak degistirdikleri donemde soylemisler. O zaman ayda bir yeni driver sunmayi vaad etmislerdi. Bakalim driver programinin adini Radeon Software Crimson Edition olarak degistirdiklerinde ne iddia ediyorlar: 6 updates per year, a big move forward from the company's six-month silence from 2H14 to 1H15. Targeting day-one game driver support with greater consistency than in the past. Ayni tas, ayni hamam. Baska bir sey soylemeye gerek var mi? Arada degisen sadece su olmus, acikca "driver'larimiz berbat, aylarca yenisi cikmiyor, o yuzden yeni program baslatiyoruz" demek yerine "hey, yeni driver progamimizda yilda 6 driver olacak ve driver'larimiz daha da iyi olacak" demeyi ogrenmisler. Yukarida hangi AAA oyunlar icin optimize driver'larin beklendigine cesitli ornekler verilmis, nvidia'nin agresif politikalarini begenmesem de en buyuk hobim icin yuzlerce dolar harcayip driver cikmamis diye aylarca beklemeyi sahsen goze alamiyorum, bunun adina kotu driver desteginden baska ne denir bilemiyorum. 10-15 yildir, duzenli olarak, Ati/Amd'nin driver programini gelistirdigini, eskisi kadar kotu olmadigini okuyoruz. Bu istikrarin devamini dilerim. 2020'li yillarda da "biz dusunduk de, aslinda bu driver konusunun onemli olduguna karar verdik" diyerek yeni bir driver ismiyle karsimiza cikarlar artik.