epi

Serefsiz gibi pusuda bekleyen 12GB Ti’in ram modullerinin yeri bile hazir.

AMD bastirmazsa 12GB Ti yazi bekler. 16GB 3070’ler ve 20GB 3080’ler cikabilir ama onlarin fiyat/performans orani Ti kadar cekici olmayabilir. 3080’i hizli hafiza ile 10GB yaparak hem bugun en iyi performansi vermesini sagladilar, hem de yarinin oyunlarinda ultra ayar isteyene yeni kart satma ihtimallerini yuksek tuttular. Uzun omur ve en iyi performans isteyene bugun yuksek kar marjiyla 3090 satarlar. Onlar tukenince 3080Ti cikarip “sadece $899-999’a cogu durumda 3090 performansi” diye satarlar. O zamana kadar 3080 cekiciliginden kaybetmez, iyi satis yapar. 3070 hayvan gibi satar. Yaza bir de 3060/3050 veya 1650/1660 devami kartlar gelip listeyi tamamlar. Seneye ayni Doom videosunun yuksek cozunurluklu doku ve RT upgrade pakedi ile hazirlanmis halini izleriz. 10GB 760GBps hafizadan 12GB 912-960GBps hafizaya gecis ile 3080Ti oyunu 3800’in “plain vanilla” Doom’u calistirdigi hizda calistirir, muhtemelen 3090’la ayni sonucu verir. “2080Ti’dan %70-80 hizli kart” olarak hala 30x0’lere gecmemis olan kitleyi toparlar. Tabi 2021 yazina kim ole, kim kala. Bu kartlar yuzunden konsoldan PC’ye gecis olmaz ama “yeterince iyi ekran kartim var, parami yeni konsola veririm, daha iyi” diye dusunenlerin harcayacagi parayi kaptirmamayi becerirler. 20x0 serisi meydani bos bulmus ve bitcoin’deki dususle kar hedeflerini iskalayacagini gormus bir nvidia’nin yuksek fiyatli gecis serisiydi, anormallik 30x0’de degil, 20x0’de. Karliligi yuksek tuttular ama satis dusuk oldu. Simdi hedef bu neslin omru boyunca yuksek hacim. Bunun 2020 ayaginda uretim yetmezse Amazon fiyati sisebilir, MSRP dusuktu deriz, daha az kufur yerler. Ama ben uretimin yetmeyecegine emin degilim. “Kartlar tukenecek” algisi ile hizli satacak ama buna hazirlanmis olmalilar (olabildigi kadar).

Hala 1080/1080Ti ile bekleyenlere yeni kart alma sebebi verdi. Bu sefer yeni konsollara mi gecsem diyenleri kaybetmedi. Bu kartlar cabuk tukenecek algisi da sagladi, ciktigi anda rekor satacak, millet AMD’yi beklemeyecek bile. [Kar marji x hacim] olarak bakinca toplam karlari ayni karti $1200’a satsalar elde edeceklerinden cok olacak.

60fps 4K (DLSS) isterseniz $3000 vermeniz lazim (+SLI bridge). Zuma Deluxe RTX.

https://youtu.be/NgcYLIvlp_k Guzel demo, ilk GeForce 256 ve ilk Radeon 9700Pro demolarini animsatti. 1080/Ti’da hodl yapmamiz ise yaradi, 20x0’lerin marji yuksek olsa da satis hacmi dusuk kaldi. Samsung’un kapasitesi oldugu icin guzel bir anlasma yapip maliyeti de kotardilar herhalde. 12GB 384bit guncelleme beklemeli derdim ama yarinimiz mechul. 3080 fiyat/performans iyi.

Testler 4K. Sadece RT ve/veya DLSS kullanilan durumlarda degil, diger oyunlarda da bu farki gostermesi benim bekledigimden daha iyi bir sonuc oldu. 4 yil once $55 olan hisse bugun $550. Onun disinda nvidia’nin en buyuk performans artisi oldu Kartin arkasindaki fanin sicak havayi CPU’ya uflemesini de Intel’le AMD’ye cekilmis bir hareket olarak not ediyorum (Simdi onlar dusunsun).

Videoyu izledim (Digital Foundry). 4K’da 2080 x1.6-1.9 performans etkileyici. Fanlar da bir onceki nesil founders edition’dan sessiz dedi, isi sorunu endisesine gerek olmayabilir. Yarin Intel sunumu var, Xe’nin ne kadar guzel bir entegre GPU oldugundan soz edecekler. Jensen troll’ledi adamlari

3070 Founders edition resmine bakilirsa tasarim geregi 12-pin cevirici ile kullaniliyor ama tek 8-pin ile 650W guc kaynagiyla calisiyor (digerleri 750W). Isinma sorunu endisesi olmadan, dusuk guc gereksinimi ile bu kadar islem gucu $499’a iyi gozukuyor. Diger kartlarin ne kadar isindigini bi gormek lazim. Sunum 8nm Samsung dedi ama o 3080 icin gecerli olabilir. 3090 karti benzer guc gereksinimi ile calisiyor. Bu 3090’lar 7nm ise, kenara ayrilanlar tum core’lari testi gecmeyenler) birkac ay sonra 3090 PCB’sinde 1GB modullerle 12GB kart ile gelirse yakisir. $799’a o da cazip olur, yeni kart geldi diye 3080 fiyati dusmemis olur. Digital Foundry, hands on 3080 https://youtu.be/cWD01yUQdVA

2080Ti’i o fiyata alan 3090’i da alir. 24GB Titan’i $2500’e alan 24GB 3090’i hayli hayli alir. Alistirdi bizi Jensen, muptelasi yapti. 3700 cilgin satacak. 3080 de bu fiyatiyla cazip.

3070 $499 (2080Ti performansi iddiasi, Ekim) 3080 $699 (Eylul 17) Iyiymis fiyatlar. edit: 3090 $1499 (8K DLSS 60fps iddiasi, Eylul 24) 8nm Samsung Fanlar bekledigim gibi biri iceri, biri disari uflemiyor. 3070’de 2080Ti performansi iddiasi hafiza miktari veya hizi darbogaz oldugunda yalan olur ama islemci gucu yuksek gozukuyor.

Sizan fiyata “eh iyiymis” dedik diye son dakikada ucmasin da Hem “oha, boyle fiyat olur mu”, hem “uhu, preorder stoklari tukenmis, alamadim” seklinde oha-uhu kombosu mumkun olunca hersey mumkun. Kiyamet oncesi gida, ilac ve cuda core stogu onemli. Sunuma 2 saat kaldi. Sekilli bir demo gostersinler da senlenelim. Cyberpunk RT de olur.

GPU’da is yuku daha paralel yapida oldugu icin CPU’dan uygun olur, yeter ki SLI’in aksine yazilima gorunmez yapida olsun ve aralarindaki baglanti gecikmesiz ve hizli olsun diye dusunmustum. (1) Belki chiplet’lerin ustunde HBM kati seklinde paylasilan bir “yari gomulu” bellekle ortak hizli baglanti gibi bir model gerektirir. (2) Belki CPU’lardakinden daha hizli bir “yapistirici” gerekir. (3) Belki de olmaz o is.

RTX 20x0'lerde USB C uzerinden VirtualLink destegi vardi, VR icin dusunulmus bir porttu, pek tutmadi. RTX 30x0 gibi yeni kartlarda olmamasi ilgimi cekti. Yeni ekran kartlari DP 1.4a, ust sinir 32.4 Gbps. USB 3.1 Gen 2 veri icin 10 Gbps sagliyor. VirtualLink bu ikisini ve guc gereksinimini ekran karti ustunde tek port'tan saglayip VR setlerini PC'ye tek baglantiyla kullanmak icin dusunulmustu. IEEE 802.11ay 20–40 Gbps sagliyor, channel bonding de mumkun. "Final 802.11 Working Group approval" Eylul 2020. Yine biraz gecikse bile destekleyen donanim bu yil uretilmis olmali (Bazen donanim WG approval’dan once piyasaya cikiyor). IEEE 802.11ay kullanarak Wireless DisplayPort + USB saglayan, bunu sikistirmasiz, dolayisiyla gecikmesiz yapan bir cozum teoride mumkun olmali. (1) PC'de ekran kartinin DisplayPort'una ve bir USB portuna bagli bir alici/verici, (2) kullanicinin ustunde VR HMD'ye bagli bir pil ve bir alici/verici seklinde DisplayPort (ve USB) kullanan VR setleri icin universal bir wireless cozum mumkun olmali. Valve (Gaben) vaktiyle "wireless VR cozulmus bir sorun" demisti. O yil IEEE 802.11ay standardinin onaylanmasi bekleniyordu ama gecikti. Bu tarz bir cozum bu yili beklemis olabilir. Boyle bir cozumun DisplayPort ve USB kullanan butun VR setlerinde kabloyu kesmesi mumkun. Oculus/FB da cevap olarak Quest’teki Oculus Link’i kablosuz yapacaktir. O cozumde hem kalite kaybi, hem gecikme soz konusu olacak ama tabi fiyat avantaji olacak. Yeni Quest’in 64GB modelinin $300 olmasi mumkun. Walmart’in sitesinde kazayla bir sayfa gecici olarak gozukup kayboldu (bu fiyat ve Ekim ortasi piyasaya cikis tarihi ile). Guvenilir bir bilgi degil ama FB’un kendi platformunu kitlelere yayma amaciyla ve bu yeni tasarimdaki maliyet dusurme hedefli degisikliklerle tutarli. 16 Eylul’de Oculus Connect, pardon yeni adiyla Facebook Connect etkinligi gerceklestirilecek. Orada yeni setin duyurulmasi bekleniyor. Carmack da her zamanki gibi konusmasini yapacak. 1 Eylul’de nvidia’dan yeni GPU serisi, 2 Eylul’de Intel’in etkinligi, Eylul ortasinda Oculus/Facebook etkinligi, Eylul ayinda (yine ertelenmezse) IEEE 802.11ay onayi, sonbaharda hem yeni Oculus/Facebook cihazinin satisi, hem preorder asamasindaki HP Reverb G2’nin shipping asamasi, Star Wars: Squadron, Project Cars 3, Microsoft Flight Simulator 2020 VR destegi... 2020 ilk yarisinda Half Life Alyx geldi ve Steam’de VR kullanici sayisi artti. Yil sonu da VR acisindan oldukca bereketli. PC VR, PS VR ve Quest ile positional tracking destekli (Beat Saber gibi bir oyunu calistirabilecek) VR install base yil sonunda 10 milyonu gececek gibi.

Paralel islemde boyle bir sorun var mi yoksa single thread agirlikli uygulamalarda mi goruluyor?

AMD “tek chiplet” OEM karti tanimima yakin bir RX 5300’i sessiz sakin duyurdu ama RDNA 1.0 mimarisi, 100W TBP, 4.63 Tflop, 3GB, 96bit bus. Bunun RDNA 2.0, 75W TBP, 5.6Tflop, 4GB, 128 bit bus version’u olursa tam dedigime gelir. Bu farazi karta 6300 diyecegim. AMD RDNA 1’den 2’ye geciste %50 performance-per-watt iyilestirme iddiasindaydi, yani 5300’den 6300’e bekledigim iyilesme onlarin iddiasi yaninda muhafazakar sayilabilir. 6300 uretimi kolay olmali. 14Gbps yerine 16Gbps ram modulleriyle kolaylikla 256GB/s bandwidth yakalar. Tek pakette cok chiplet tasarimi mumkun olursa 2 tanesi 3070’e, 3 tanesi 3080’e, 4 tanesi 3090’a karsi konumlandirilabilir. Kayip miktari dusuk 6300 cekirdegi seri uretime gececegi icin maliyet dusuk olur. AMD CPU piyasasinda yaptigi hamleyi GPU piyasasina tasimis olur. Ayni performansa ulasmak icin kullandigi hafiza da daha ucuz denebilir. Tek pakete tasimada maliyet, kayip, nihai urunde isi problemi yuksekse olmaz tabi.

3090 fiyati (gercekse) hafiza miktarina kiyasla iyi ama bu kart cok bulunamayabilir. 3080’i de mevcut 20x0’lerle karsilastirip normale donus diyecegiz. Millet eBay’de ikinci el 2080 Ti’lari $1000‘a aliyor (bugun, hala). 12GB bir 3080Ti/Super gelecegine inaniyorum ama zamanlamasi ve fiyati AMD’ye bakar.

Eh iste, onu yapsin artik. Seneye Intel yapinca mecbur yapacak. Teknik bir engel yoksa, becerebiliyorsa bu yil yapsin. (1) 8GB (4x2GB modul, 128bit) ile 1 chiplet ucuz giris modeli, (2) 8GB (8x1GB modul, 256bit) ile 2 chiplet orta model, (3) 16GB (16x1GB modul, 512bit ile 4 chiplet big model seklinde 3 SKU olsa sahane olur. 2 chiplet’linin 16GB (8x2GB) modeli, 3 chiplet 12GB (12x1GB 384bit) ara bir model (4. SKU), 4GB tek chiplet OEM’ler icin cok ucuz model gibi ara segment alternatifleri de olabilir ama onlar detay. Soylemesi kolay tabi, teknik zorluklari nedir bilmiyorum. Ama CPU’da bunu yapan paralelligi yuksek GPU’da niye yapmasin? Hepsi ayni basit cekirdegi kullaniyor olur. Uretim bandi acisindan cok daha avantajli olmali (dusuk kayip). CPU’daki gibi maliyeti dusurerek performansi arttirmak mumkun olmali. Intel’in yapmaya calistigi ama elinde hazir GPU teknolojisi olmadigi icin bir yil geriden geldigi seyi AMD’nin (kaynaklari varsa, teknik bir engel yoksa) bu yil yapabilmesi lazim. Duyurulan bazi 3090’larda 3 tane 8pin guc girisi, hayvan gibi sogutucu var. Bu noktada 4 chiplet tasarim da beslenebilmeli. Chiplet’lerin tek pakede gecmesi sirasinda kayip yasaniyor olabilir. Isi dagitmada ve enerji veriminde sorun olabilir. Bu tarz sorunlar yoksa AMD maliyeti de, performansi da avantajli bir seriyle gelebilir. Edit: 1 chiplet 1 PS5 dengi degil tabi, daha cok 1 chiplet 0.5 Xbox series X GPU’su dengi gibi, yarim PS5’in biraz ustu, yarim Xbox’in biraz alti, 5.4 Tflops diyelim. Yani uretimi nispeten basit ama iki tanesi bir araya gelince konsollara alternatif, 4’u bir araya gelince 3090’i gecen bir tasarim. 4x32bit hafiza modulune baglanabiliyor, chiplet sayisi arttikca hafiza hizi da katlanmis oluyor. Tek chiplet kartin sadece bir yaninda 4 ram modulu, 2 chiplet kartin iki yaninda 4’er ram modulu, 4 chiplet kartin 4 yaninda 4’er ram modulu. Yeni neslin 4K60fps hizli oyunlari ilk kartta 1080p/1440p 60fps, ikinci kartta 4K60fps, ust seviye kartta 4K120fps. Yeni neslin 4K30fps agir top, baba grafik oyunlari ilk kartta 1080p/1440p 30fps, ikinci kartta 4K30fps, ust seviye kartta 4K60fps.

20GB gelecek de, fiyati falan AMD’yi bekliyor. 3080’de 32bit’lik veriyolu ile 10 module yer var. 1GB’lik modullerle kart toplam 10GB oluyor, 2GB modullerle kart 20GB oluyor. 16GB AMD karti gelince ona rakip 20GB’i konumlandirabilirler, simdilik 2GB modulleri sadece 3090’da kullaniyor. 3090’da 12 module yer var. Ayni PCB’ye 2GB yerine 1GB moduller taktiginda yine 32x12=384bit veriyolu olacagi icin yine 3090 ile ayni 0.9-1TBs hizinda olacak. Hafizanin yettigi durumlarda 3090 kadar hizli, “3080 Super” bi kart olacak. AMD iyi is cikarmazsa bu 2021’e kalir. Ayni 3090’a seneye (Micron’un duyurdugu) biraz daha hizli moduller takip uretim bandindan tamami saglam cikan GPU’lari cakinca 2GB modullerle 3090 Super veya Titan olur, 1GB’lik modullerle 12GB 3080Ti olur. 16GB nvidia kartlari 3070 SKU’sundan gelebilir, 1GB yerine 2GB modullerle. Cok verimli olmayabilir, anca AMD’nin kartlari dandik olursa yetebilir. Farkli bir nvidia GPU’su ile 16 bellek modullu (512bit) bir tasarimi da koz olarak geride tutuyorlarsa bu ucunden (8, 10, 12 modullu 3070, 3080, 3090) farkli bir SKU olur. Yakin zamanda pek ihtimal vermiyorum. 512bit 16GB GDDR6 karti AMD’den bekliyorum. Hafiza 1.15TBps gibi bir hiza ulasabilir, yani 3090’dan %20-25 hizli olabilir. Onemli olan GPU’nun da onu verimli kullanacak bir tasarim olmasi. Chiplet miplet sapkasindan bi tavsan cikarirsa guzel olur. Toplam maliyette de 3090’den iyi bir noktada durup nvidia’yi ciddi zorlamasi mumkun olur.

Bu nesilde rakiple derinlemesine goruntu kalitesi karsilastirmasi beklemeli. Oyun motorlari mevcut hafiza miktarina gore doku kalitesi ayarlayarak calisiyor. Ayni oyunda, ayni ultra ayarda hafiza kullanimi 8GB kartta 7-8GB civarindayken 16GB kartta 9-10GB olabiliyor. Benchmark sonucuna bakinca iki kart ayni olabilir ama aslinda ayni kalitede degiller. Bu kartlardan 10GB alan niye 12’yi beklemedim diyecek. 24GB’i alan aslinda uzun sure kullanir, para vermisken uzun omurlu olsun deniyorsa ilgi cekebilir. Sonucta hafiza hizi olarak next-gen konsollari ikiye katliyor, hafiza miktari da onlarin otesinde, islem gucu olarak yillar sonra cikacak prolarina rakip. Ama bu kart Titan degil. GPU’su daha cok shader core iceren ve hafizasi %20 civarinda daha hizli bir kart 2021’de beklenebilir. Uc kartin da %20 civarinda daha hizlisi 2021’de beklenebilir, muhtemelen sonbahara da kalmaz. 3080 ile 3090 arasina 3 ayri model bile gelebilir. Yani “bana ne yenisinden, 5 yil kullanirim” diyen veya “yenisi ciksin, onu da alirim” diyen alsin da, “o kadar yil sonra bi torba para verdim, 6 ay sonra yenisi cikti” diyecek olanlar pas gecsin. AMD alip driver’lara kufretmek istemiyorum. VR uyumlulugu falan basimi agritsin istemiyorum. Benchmark karsilastirmasini zorlastirsa da nvidia’nin performansi yuksek tutan optimizasyonlarini gunluk kullanimda cebimde istiyorum. Ama AMD’den Radeon 9700Pro zamanindaki gibi saglam bir kart gelip nvidia’yi zorlarsa guzel olur. 16GB 512bit olmali, GPU da onun hakkini verecek kadar verimli olmali. Tensor core’larin sagladigi programlanabilirlik ve onun getirdigi performans artisi ayni transistor butcesini shader core’lara harcayarak elde edilecek kazancin bir kac kat otesinde. Islemci mimarisi ve yazilim kalitesinde nvidia’ya lafim yok. Fiyatini 2080Ti veya Titan’la karsilastirip degerlendirecegimiz icin hadi 3090 da tamam. Ama 10GB 3080 ayip olmus. “Sen hele bunu al, ben sana bi kart daha cakarim” der gibi. Iki ay sonra 16GB konsollar cikiyor la, insan utanir.

https://augmentedperception.github.io/deepviewvideo/ Google'dan VR icin LightField video. Bunu tasiyabilecek veri hizi ve isleyebilecek mobil islem gucu 10 yil icinde herkeste olacak. O zaman kablolu TV veya Netflix benzeri aboneliklerle etkinlikleri oradaymis gibi izlemek mumkun olacak. Su anda da 3D videolar var, bir kismi 180 derece, saga sola bakabiliyorsunuz. Fakat bunun farki bir suru kamerayla cekip bakis aciniza gore reconstruct edildigi icin (1) basinizi saga/sola/yukari/asagi hareket ettirip mesela onunuzdeki sporcunun arkasindan gelen rakibi gorebiliyorsunuz, (2) iki gozun arasindaki mesafe herkeste farkli, mevcut 3D videolarda ortalama bir deger seciyorlar ama bu videolarda kendinize gore ayarlayabiliyorsunuz. Teknik terimlerle anlatirsak bu videolar (1) 3DOF degil 6DOF, bu sayede parallax effect sunuyor, sadece rotational tracking degil positional tracking de isliyor, (2) kisiye gore IPD ayari mumkun. Demo indirilip PC'de denenebiliyor, dosyalar yaninda geliyor. Yani derdimiz canli yayinda musabakayi en iyi koltuktan izlemek degilse Gigabit baglanti hizina da gerek yok. Oturdugunuz yerden plaja isinlanabilirsiniz. Ayni gorus alanina sanal ekran da ekleyebilmeniz lazim. VR setinin ustundeki kameralarla onunuzdeki fiziki klavyeyi gorus alaniniza tasimasi gibi ozellikler 2020/2021'de geliyor. Yani kirada oturdugunuz tek goz evinizde Brezilya'daki plajda kuma oturup mankenlerin voleybol macini izlerken onunuzde favori klavyeniz ve istediginiz sayida ekran ile calismak mumkun olacak. Facebook'un (ve muhtemelen Microsoft’un) da deli gibi bunun uzerinde calistigina emin olabilirsiniz.

3070 performans olarak 2080 Super civari ve ustu bir yere oturup RT/DLSS kullanildiginda daha da performansli olacak anlasilan. Cazip bir kart. Ilk RTX’lere gore rafine bir cozum, cok daha iyi fiyat/performans orani, yeni nesil ozelliklerini tasimakta zorlanmayacak bir kart. Nvidia belli ki uretimini durdurdugu 2080/2070 serilerinin belleklerini buraya kaydirmis. 20x0 serisinin betasi oldugu kart. 8GB belleginin yettigi ayarlarda uzmez, bugunun oyunlarinda diger kartlardan pek eksisi yok ama “Yeni kart aldim, 2-3 yil her oyunu Ultra ayarlarda oynarim” diye dusunmemek lazim. “O kadar para verdim, en yeni oyunlari en yuksek ayarlarda oynayamayacak miyim” diyeceklere gore degil. 3090 degerini kaybetmeyecek bir kart degil. Seneye biraz daha hizli bellek modulu kullanan 12GB bir kart daha uygun fiyata benzer performans verecektir, bazi durumlarda one bile gecebilir. Bugunun en iyisini isteyen alabilir tabi. 3080 performansi 2080Ti’dan yuksek olur. Hafiza miktari 3070’e kiyasla omrunu biraz uzatir. Ama Founders Edition yerine custom kartlar beklenirse daha iyi cozumler gorulebilir. Olasi bir 12GB’lik 3080 Ti/Super bu serinin en guzel karti olur. Hem hafiza miktari olarak iyi olur, hem 3080 gibi 320bit degil 3090 gibi 384bit memory bus olacagi icin performans tavani yuksek olur. 2021’de gelirse bu kartin hafiza modulleri de daha hizli olabilir. Olasi bir 10GB 3070 Super/Ti da ayni sekilde guzel olur ama AMD bastirmazsa bu iki kart 2021’i bekler. 3090’a atlayanlarin ikinci elde satacagi 2080Ti’lar ve Super’ler 3070’in fiyat baskisi sevebiyle makul fiyatli olursa kovalanabilir. Pek cok acidan 1080Ti hala “hodl”. AMD 16GB 512bit bi tokat caksa guzel olur.

Bu 12 pin guc girisi isini kartlari standartlastirip seri uretimi kolaylastirmak icin yapmislar herhalde. Kartlarin farkli modelleri, farkli uretim bandindan gelen farkli revizyonlari tek 8 pin de istese, 8 pin + 6 pin de istese, 8 pin + 8 pin de istese PCB uzerindeki 12 pin tasarim ayni olacak, sadece yaninda gelecek kablo adaptoru farkli olacak anlasilan. Rakipten gelecek karta cevap icin secenegi bol: (1) 2020’de 20GB olursa 3080 kadar bant genisligi, 3090’dan 4GB kisa bellegi olur. AMD’den 16GB kartlar gelip de kilit oyunlarda 3080’i gecmezse bu karti gormeyebiliriz. (2) 2020’de 12GB olursa 3090 kadar bant genisligi olur. AMD’den gelecek kartin ortalama oyunda performansi 3080’i gecmezse bu karti gormeyebiliriz. (3) 2021’de 10 GB olursa (24Gbps bellek modullerini kullanarak) yine 3090 bant genisliginde olur. (4) 2021’de 20GB olursa (24Gbps belleklerle) 3090 hizinda ama 4GB az bellekli olur. (5) 2021’de 12GB olursa (24Gbps belleklerle) 3090’un uzerinde bant genisligi olur. (6) 2021’de 24Gbps belleklerden 24GB kart yaparlarsa 3090’i da ezer, 3090Ti veya Titan olur. Bunlarin hepsinde 3080 ve 3090’da gorecegimiz tasarim kullanilabilir. Asus mesela kendi farkli fan tasarimini yapsa da kendi 3080’inde kullandigi PCB’yi 1, 3 ve 4’te kullanabilir. 3090’daki tasarimi 2, 5, 6’da kullanabilir. Uzerine cakilan fanin boyutu ve tipi degisir, yaninda gelen kablo adaptorunun bir ucu degisir, uretim bandi sabit kalir.

3090 24GB, 3080 10GB deniyor. Ayni hizda GDDR6X kullanilirsa 3090 0.9-1TBps, 3080 0.76-0.84TBps olur. 3070’de ayni hizda 8GB kullanirlarsa 0.6-0.67TBps olur ki bu 2080Ti ve ustune denk geliyor. 10GB GDDR6 kullanirlarsa asagi yukari ayni hiza denk geliyor. RT performansinda 3070 2080Ti’dan hizli olur, RT acildiginda yasanan performans dususu neredeyse kaybolur. 8GB GDDR kullanirlarsa da 2080 Super performansinda ama RT’de daha hizli bir kart olur. Bu nesilde ilgi bu karta ve 3060’a akar herhalde.

Ilk version’da her oyun icin ayri profil gerekiyordu. Nvidia kendi superbilgisayarlarinda oyunu calistirip yapay zekanin training’ini yaparak profil olusturuyordu, o profile gore GPU’daki tensor core’lar goruntuyu isliyordu. Ikinci version’da sanirim genellestirilmis bir algoritma kullaniyorlar. Ilk version’da farkli oyunlarla train ederek gelistirdikleri bu genel algoritma DLSS destekleyen her oyunda calisiyor. Yine de oyunun DLSS desteklemesi icin arka planda driver’lara motion vector’leri iletmesi gerekiyor. Ucuncu version’da bu motion vectorleri kendileri generate ederlerse oyunun DLSS destegi olmasi gerekmeyecek, her oyuna uygulanabilen genel bir teknik haline gelecek. Belki oyunlarin performans yeterli olmadiginda ic cozunurlugu dusurup fps’yi sabit tutmasi gibi, nvidia driver’da ic cozunurlugu ayarlayip AI ile bosluklari dolduracak. “Optimal” ayarlarda, normalde takilma hissedecegimiz, kartin yuku iki katina ciktigi icin oyunun 60 fps’den 30’a dusecegi kalabalik bir sahnede, ic cozunurlugu yariya dusurmek yerine 2/3‘e dusurup fps’yi de 40-45’e dusururlerse Gsync/VRR sayesinde yavaslama hissedilmez, DLSS sayesinde goruntu bulanmaz. DLSS ile ekran karti goruntuyu 2D resim upscale eden dandik yazilimlar/yontemler gibi islemiyor, 3D’de hangi objenin onceki karelerde nerede oldugunu, bu karede nereye geldigini bilerek cikardigi veri ile isliyor. 1080p goruntuyu rescale edip 4K’ya cikartip icerige akilli sharpening filtresi uygulamak gibi degil. Bir suru dusuk cozunurluk ve yuksek cozunurluklu foto ile train edilip aradaki bosluklari akilli dolduran “resim yukle, cozunurlugunu arttirayim” hikayeleri gibi de degil. Anladigim kadariyla tam olarak temporal AA, temporal SS gibi de degil. Her kare akillica secilmis noktalari yuksek cozunurlukte render ederek, zaman icinde bu bilgiyi accumule edip kullanarak o noktalarin objenin hareketi sonrasi nihai pozisyonunda alacagi goruntuyu reconstruct ediyor. Yani sentetik kare yok, her karede (1) gercekten render edilen noktalar var, ama yine her karede (2) onceki karelerdeki bilgi ve bu yeni karede yeni render edilmis noktalardan yola cikarak yapay zeka ile uretilen noktalar var; bu 1/2 noktalarin yerlerinin secimi de her karede degisiyor. En azindan ben boyle anliyorum. Hatirlarsaniz Metro’da RT ile GI yapiyorlardi ama goruntude kenarda kosede fijirdayan yerler yakalamak mumkundu. Dolabin icinde karanlikta kalan yer onceki karelerde gozukmedigi icin reconstruct edilmesi de zaman aliyordu. Veya Quake II RTX’in ilk versionunda patlamalarda goruntu bozulmalari oluyordu. Iste icerigi bildigi icin yeni karede bunlarin oldugu noktalarin tamamina yakinini tam cozunurlukte render eden, goruntunun baska yerlerini cogunlukla onceki karelerden construct eden akilli bir algoritma olusturmayi basardilar ki o bozulmalar gitti. Bu daha baslangic. Deepfake benzeri mantikla goruntuyu sentetize edecek hiza ulassinlar, oyunlarin cehresi degisecek. “Vay be, oyunlar eskinin CGI filmleri gibi oldu” demek yerine “yuh be, ne dandik oyun, eskinin CGI filmleri gibi” diyecegiz. Edit: Sunu yazmaya verdigim vakte degdigine kanaat getirecek kadar mevzuyu elzem goren beynimin noronlarini ..keyim. Yas kirki gecti, disarida armageddon, ben hala Quake II.

RT, 4K ve 120+ fps’den ikisini bir arada istemeyen herkes icin 2070 Super yeterli. 1080 Ti hala canavar. Bu nesilde bir performans sicramasi olup RT, 4K ve 120+ fps’den ikisini bir arada verebilen, DLSS kullanildiginda uce yaklasan kartlar gelecek ama fiyatlar koptu gitti. Tadi kacti isin. AMD “Intel de piyasada rekabet saglayana kadar pazar genisletme hamlesi yapip fiyat dusureyim” mi diyecek, “Intel de piyasaya rekabet saglayana kadar bu duopol ortaminda karliligi/fiyatlari yuksek tutayim” mi diyecek? Muhtemelen alt/orta seviyede ilkini, ust seviyede otekini diyecek. O yuzden bu nesilde alt/orta seviyede iyi kartlar cikabilir. 3090’dan cok AMD’nin de cevabi gelince cikacak 3070 falan ilgi cekici. Bunlarda 3080/3090’a gore dusuk hizli bellek modulleri de kullanilsa, hazir bellek fiyatinda dusus varken 12 GB’a gecerek bant genisligini bugunun 8GB kartlarina gore %40-50 arttirirlarsa, bu kartlar cok cekici olabilir. Ortalama oyunda 2080Ti civari ve ustu performans, RT’de onun iki kati performans, alinabilir fiyatlara gelmis olur. Guc gereksinimleri falan da makul olur. Biliyorum “12GB sart gerekli degil” ve “nvidia sart olmadikca bellege cok para vermez” ama nispeten dusuk hizli modullerin toptan alimi icin anlasirlarsa maliyet acisindan mantikli olacagi gibi veriyolunu genislettigi icin performans acisindan da ciddi fark yaratir (oyun sadece 8GB kullansa bile). Bu ay piyasaya cikacak kartlar bu nispeten makul kartlar gelmeden once “en iyigsini igstigyoruuuaaam” diyenlerden bol para alma kartlari olur. Yeni kartlara gecenlerin satislariyla ikinci elde 2070 Super ve ustu de cazip fiyatlara bulunabilir. Su donemde 3D yeni ve cok heyecan vericiydi. O donemde bile 2 Voodoo 2 alip SLI yapayim diye fantezi kovalasaniz bugunun ust seviye kartlari kadar pahali degildi: https://youtu.be/nNKVgpymlB8 (Digital Foundry Retro videosu, “21 yil” falan derken guzel nostalji oldu. GeForce ve hatta TNT’den de oncesini hatirlatiyor.)