epi

MCM diyorlar, Infinity Cache diyorlar. Guzel seyler bunlar. Nvidia TSMC 5nm'i guc limitlerinde zorlayacak. AMD belki daha az guc cekecek ama tasarim sebebiyle ayni yuksek derecelerde calisacak. Ayni Intel'le olan durum olacak. Ikisi de eldeki mimariden performansin suyunu cikarmaya calisacak. Guzel bu. Rekabet zorlasin, nvidia onceki neslin 1.6x-2x performans cikartir. Zaten o yuzden kartlar bulunabilir hale geldi. AMD icin 4x falan diyorlar ama o ray tracing vb. zaten ihtiyaci olan yerlerde olabilir. Bir onceki icin de "Big Navi gelecek, uygarlik sona erecek" diyorlardi. 2x daha inandirici. Simdi gaza gelmeyelim, hayal kirikligi olmasin. Benzer performans oldugu surece yazilim farki sebebiyle ben nvidia'dan giderim. Ama MCM'ye ilk gecen olmanin avantajiyla nvidia'ya vaktiyle 9700 Pro'da yaptiklari gibi bir celme takarlarsa ilginc olur. Videolarda o gazi verebilirler, gormeden inanmam

4070 12GB (12x1GB) olursa, bir onceki mimari de darbogazin oldugu yerler optimize edilecek sekilde elden gecmis olursa fiyat/performans acisindan cok ilginc olacak. 4080 16 GB ile gelecekse, bunu veriyolunu genisletecek sekilde yapacaklarsa cok saglam. 4090 icin acaba GPU cluster sayisi ile beraber hafiza veriyolu da 2x genisleyecek mi, 12x2GB yerine 24x1GB (onlu arkali) bir kart gorecek miyiz diye bir fantezim var ama rekabetin o yone zorlamasi lazim. Titan’i da 24x2GB olur. Niye bu kadar guc cektiklerini anlariz.* Onceki neslin 1.6-2x performans mumkun olacaksa bu kartlarin UE5 Matrix City seviyesinde oyunlarda darbogazi islemci olur. Nvidia’nin Marble demosu gibi CGI animation film tadinda grafikler icin gereksinim tatmin olur. Fizikler, yapay zeka, etkilesim konusunda iyi is cikaran (vaktiyle Valve’in yaptigi sicramalar gibi) agzi acik baktirir. VR setlerinde kalite de nesli yakalar. PS5’te calisacak sekilde tasarlanan her oyun VR’da da aynen calisir. 120hz gibi tazeleme hizinda. VRS, DLSS, foveated rendering ile yuksek cozunurlukte. Bu kartlari ve UE5’in zamanla oturmus halini kullanan tasatimcilarin yapacagi oyunlar geldiginde giris seviyesi kartlar o oyunlari aynen calistirabilir hale gelir. CGI gibi oyunlar hayaline son donemecteyiz. *edit: 20x1GB ve 20x2GB da olur. 1.66x

Ayni mimari laptopta 100W civarinda cok da performans kaybetmeden calisiyorsa ama masaustunde onu 400W civarinda besleyerek daha da yuksek performans elde edebiliyorsan Rekabet icindeysen Bunu sattigin musteri overclock'a, voltajla oynamaya, karta lehim yapip driverini degistirmeye bile merakliysa Niye masaustu icin cikardigin cihazi kaldirabilecegi en yuksek guc seviyesi yerine himbil bir yerlerde paketleyip satasin? Onu yapsan "kisip satiyor" diyecekler.

UE5 https://www.youtube.com/watch?v=-x0orqFrHGA • Lumen hardware ray tracing vs software ray tracing (geldigi ayarlarla hardware daha kaliteli grafikler sunuyor ama performans daha dusuk) • PC vs konsol (konsol oradan buradan kisiyor) • CPU performans limiti (20 thread %50 saat hizi olacagina 10 thread %100 saat hizi iyi. Bir yerden sonra yeni cekirdegin bir faydasi olmuyor. Saat hizinin faydasi oluyor) Baska videolarda trafik ve yayalari kapatinca 40fps'den 60fps'e yukseldigini gormustum. Butun bir sehri bir anda simule etmenin islemciye yukunu daha cok cekirdege dagitmayi henuz kotaramamis olabilirler. Zamanla iyilesebilir veya nihai oyunlarda islemciye yuklenen icerik biraz kisilir, optimize edilir.

FSR2.0'nin UE5'te gomulu gelen TSR'a gore bir avantaji olmali ki faydasi olsun. Konsollarda da desteklendigi icin yayginlasirsa ve TSR'a gore bir kalite avantaji sunacak kadar gelistirirlerse bir anlami olur, yoksa "ben de, ben de" otesine gecmez. DLSS ozel donanim istiyor ama machine learning kullandigi icin ya ayni kaliteyi daha yuksek hizda, ya da ayni hizi daha yuksek kalitede saglamayi basariyor (islem gucune dayali tekniklere kiyasla). Intel de aslinda oyle, daha genis donanim tabaninda destek bulmasi teoride kalabilir. Nvidia'nin da, Intel'in de cozumleri heyecan verici cunku veri merkezlerinde machine learning'i hizlandirmak icin donanimlarinda yaptiklari her performans optimizasyonu arastirma gelistirmesi oyunlara da yansimis olacak. Saf islem gucune dayali tekniklere gore daha hizli calisiyorlar. Bir de anlasilan islemcinin farkli bolgelerinde olduklari icin bir orasi bir burasi guc cekerek calisan islemci ayni termal/guc limitler icinde daha etkin calisabiliyor. Intel'in sundugu cozum eski donanimda bu avantajlar olmadan calisabilir, kendi donaniminda yine bu ise ozel birimlerde calistigi icin daha iyi calisir. Yani teoride eski donanimda da calisacak olsa bile pratikte pek mumkun olmayabilir. Neticede en iyi cozumu sunma rekabetinde isi donanimdan daha iyi destekleyen, ozel donanima gore en iyi algoritmalari yazan kazanir. En genis tabanda kullanim bulma konusunda da oyun motorunda zaten gomulu gelen TSR kazanir ama machine learning'in gelecegi parlak oldugu icin (grafiklerde de bu AA/SS isi disinda cok kullanim alani bulacagi icin) TSR da FSR da gecici legacy cozumler olarak gorulebilir. Gelecek neslin fallback'leri. Rekabet iyidir tabi. Dibine kadar cikarsinlar performansi, kaliteyi. Su UE5 Matrix Awakens demosunu (1) TSR yerine DLSS ile daha hizli, (2) denoising vs icin islem gucune yuklenen teknikler yerine ozel donanimda daha hizli calistirmayi basarirlarsa, biraz daha az takilmali ama ayni ortalama FPS'de hareketli objelerin etrafinda daha az ghosting ile daha temiz bir goruntu vermeyi basarirlarsa benim gozumde cok buyuk basari olacak. Tabi millet benchmark sonucuna baktigi icin ayni kalitede daha yuksek performansi hedeflemeleri olasi, o da buyuk basari olur. Eger UE5'in kullandigi teknikleri bu sekilde donanimdan hizlandirmaya teknik bir engel varsa yazik olur. "Donanimdan hizlandirabiliyoruz ama yeni donanim sayesinde sadece 40x0 serisinde" derlerse kazik olur

Unreal Engine Matrix demosunda sinirlayici faktor islemci. Soyle bir sey de lazim: https://www.youtube.com/watch?v=5JlTtMLYLUo

DLSS, NIS falan derken 4K 120hz standardina geldik monitorlerde. Parlaklik, contrast, renk gamutu falan da onemsenmeye basladi. Duzgun bir yere geldik nihayet. 27-32" monitorlerde 4K 120hz, duzgun siyahlar ve renkler standartlasabilir artik. Oyun oynarken performans bu tekniklerle de olsa yeter, baska isler icin kullanirken netlik ve calisma alani buyuk olur. Desktop replacement klasmaninda ama ince laptop'lar da o kivama geldi. https://www.youtube.com/watch?v=p_s0PVUybWI 5nm nvidia GPU'lar da gelsin, tam olacak. 3090'larda UE5 Matrix Awakens 4K 30-60fps calisiyor, DLSS olup 4090'da kullanilsa 120fps gorecek. Zaten o demo bu nesil konsollarin, yani bu nesil oyunlarin maksimum seviyesi, daha ne olsun. PC Master Race konsolda 4K 30fps calisan seyi ya 8K 60fps, ya 4K 120fps oynayacak. Icerik 8K'nin dibine vuracak sekilde hazirlanmamis (doku cozunurlugu vs), 4K 120hz'i tercih etmeli. VR'da da foveated rendering'le 2.5-3x performans artisi elde edildigi icin eye tracking destekli yeni nesil setlerde ayni kalite kovalanabilecek. Filmde, konsolda, VR'da ayni modellerle, ayni isiklandirma ile icerik hazirlanabilecek. Oturmasi bir kac yil alir tabi.

https://www.youtube.com/watch?v=8AZhcnWOK7M edit: https://www.youtube.com/watch?v=i2BdDqtttuA

Sen training oyunlarini oynayip VR nedir ogrenirken arka planda neural network tracking icin kameralarin aldigi goruntuyu analiz edip odayi ogreniyor olacak. Ondan sonra o odanin digital representation'i icinde sana mukemmel grafik ortam (odan) icinde onun basit 3D mesh verisine gore fizikleri olan (duvar nerede, koltuk nerede bilen) karakterler ile etkilesim mumkun olacak. https://youtu.be/DJ2hcC1orc4 Odanin isiklandirmasi falan da etkilesime gore degisecek, sanatsal icerik daha anime tarzindaysa odanin renkleri ve dokusu da ona gore adapte edilebilecek, kendi odanin olmasini istedigin hali icinde etkilesime girmek istedigin tarzda karakterlerle istedigin tarzda etkilesimi secerek kendi dunyani yaratabileceksin. Biometrik veriyi de analiz edip "su modeli gosterdigimizde kalbi daha cok hizlandi, goz bebekleri buyudu, heyecanlandi, daha cok bu tarz modeller gosterelim" diyerek, "koseden firlayan zombiyle su kadar korkuttugumuzda kaski cikardi, kalbi cok hizlandi, rahatsiz etmeden o seviyenin altinda, kenarina getirelim, heyecanlansin ama fazla gerilmesin" seklinde icerigin tarzini da senden gelen tepkiye gore ayarlayan icerik yapay zekasi da oldugunda etkilesim kendisini sana gore tasarliyor olacak. Yukaridaki nesiller buraya kadar cizilmis bir harita. Asil bu noktaya geldigimizde kisiye ozel icerik kendi kendini hazirliyor olacak. Tam devrim olacak.

Mavi odada oturanin kirmizi odada oturana gore ayni bir dakika icinde daha cok zaman gectigini sanmasi, o surede daha cok sey dusunmesi gibi, daha yuksek test sonuclarina ulasmasi (ustteki mesaj). Amygdala ve fight/flight/freeze daha az aktif. Prefrontal cortex dopamine'e acik. Flow state mumkun.

Anksiyete sikintisi olan, kafasindaki motor gerekenden hizli donen arkadaslari etrafindaki herseyin slow motion'da hareket ettigi bir ortama koyarsak baska seyleri dusunmeye daha cok islem gucleri kalir. (Zaman "yavaslar") https://www.youtube.com/watch?v=6SfNq6haYII

Depth bilgisi olmadan, 3D veri olmadan bunu yapan: https://youtu.be/DJ2hcC1orc4 https://youtu.be/e0yEOw6Zews Bu arastirma/gelistirmeden elde ettigini depth datasinin ve bir onceki karedeki datanin elinde oldugu oyunlara uygulayacak sekilde driver’a gomdugunde ne yapar, siz dusunun. (Nefesi yetmediginde ara kareleri generate ederek frame'i sabit tutmak, nefesi yettiginde super-resolution ile kaliteyi arttirmak) TNT detonator driver’larindan beri, nvidia donanim oldugu kadar yazilim firmasi.

12th gen Intel'li XPS cikti. Guzel ama gereksiz pahali tabi, seneye indirimde $1000 ucuza alinir. Yaklasik $3000'a alinan XPS ve X17 R2 UHD modelleri arasindaki fark: • XPS (17) 16x10 ince bezel koca ekran ama 3050 4GB ve 60hz. Pil omru +. • X17 3070 Ti 8GB ve 120hz ama 16x9 ekranin kasaya orani gorece kotu. Sogutma +. Yani DELL'de en pahali modellerde bile halen screen-body ratio ile grafik performansi arasinda secim yapmak zorundasiniz. Asus M16 o acidan iyi ama o zaman da fan sesi ve isinma. Simdilik bu ucluden ucunu cozen sadece Apple, digerlerinde 2/3 (neyse eskiden ucun biriydi). PC'de de 3/3 icin seneye nvidia 5nm'ler ve onlara rakip AMD'ler falan beklenecek herhalde. (XPS icin 3060 secenegi de gelecek)

Usttekine ek, ses kayit ve isleme isleriyle mesgulsaniz bir latency test'inde de geride kaldigini gordum. Demek ki neymis... Apple yapiyormus. .ok atmadan once her ayrintisina bir bakmak lazimmis. X17 R2'nin 4K modeli de cikti. Gecen yilin X15'leri fena fiyatli degil (nispeten). QHD, 3070, i7 ile daha uygun ama 12th gen'in multicore performansi oyle boyle degil tabi. Seneye 5nm nvidia'lar da gelsin, tam olacak. Speaker'lari da adam gibi yapsinlar bu sefer.

https://www.youtube.com/watch?v=39ubNuxnrK8 Apple olsa sadece son 3 dakikanin uzerine "en yakin rakibinden su kadar kat hizli gpu, en yakin rakibinden bu kadar hizli superbilgisayar, ayni guc tuketimi ile su kadar kat performans" diye anahtar bilgileri verirdi. Millet erirdi. edit: Dogrudan sadece o 3 dakika https://www.youtube.com/watch?v=DFKdU6AIseI

https://www.youtube.com/watch?v=n_oXA7Xe3ZM (H100 Hopper) Veri merkezi 4nm olsun, oyun GPU'lari 5nm olsun, yeter. 2x 3090 performans + yuksek guc kullanimi olursa verimsiz demem (Apple'la karsilastirirsak baska tabi ama masaustunde o kadar onemli degil) https://www.youtube.com/watch?v=DTWBvRWJLD4 (AI ile animasyon. Metinle aktor-yonetmen gibi yonlendirebiliyorsunuz) https://www.youtube.com/watch?v=T7NaemSYZPI (Sorulara cevap veren, cevap metinleri, sentetik sesi ve animasyonlari yapay zekayla gercek zamanli olan avatar Toy Jensen) Grafiklerin gercekciligi cok onemli degil. Isterse Pixar tadinda olsun ama karakter gercekci olsun, daha onemli. VR gozlugu takip o dunyaya daldiginda karsindaki seyle sohbet edebiliyorsan, eli kolu, gozu yuzu de gercekci oynuyorsa cag atlamis oluyorsun. Onceden belirlenmis derinlikli sanat veya dan-dun basit interaktif icerik arasindaki secim yerine interaktif ve derin icerik cagina geciyorsun. (Grafikleri de yetenekleri limitli konsollarda bile eskinin filmlerinden iyi yaptiklarini UE5 Matrix Awakens demosunda goruyoruz zaten) Sanirim UE5 baglantisi bu asamada grafiklere yonelik icerik paylasimi icin calisiyor. Simdilik yapay zeka kismi omniverse'de (cloud) ama oyun motorlarina da tasirlar bunu. Valve gibi sirketler kendi versionlarini yapar, Epic gibi sirketler third party cozumleri motorlarina entegre eder. Devrim olur. Tabi Internet baglantisi sart, neticede oyun motoruna entegre olup karaktere yuklense de yapay zekanin kendisi veri merkezinde calisiyor olacak. Animasyon ve ses sentezi kismi lokal calisir, metin ureten kismi veri merkezinde calisir, goruntu ve seste gecikme olmaz, iletilen veri kb metin. Facebook kendi yapay zekasini kendi merkezlerinde calistirir $200-300'lik cihazda onune "nasil bu kadar akilli la" dedirten karakteri oturtur. VR neymis be dedirtir. (Hafiza gereksinimlerini optimize etmeleri durumunda high-end makinelerde butun yapay zeka da lokal calisabilir tabi. Training zaten onlarin supercomputer'larinda hazirlanmis oluyor, runtime gereksinimi cok daha az.) edit: https://www.youtube.com/watch?v=x-KB8LT--8w Modul icinde cipler arasi hizli baglantilar, moduler arasi baglantilar icin ozel donanimla adamlar Apple'in yaptigina benzer isi 8 dev GPU, 2 saglam CPU ile yapar hale geliyorlar. Of of of. edit: https://www.youtube.com/watch?v=LjoxHaDCusY 2024'de nvidia sistemli kendini surebilen arabalar yollarin detayli bilgisini verimerkezine geri gonderdiginde dunyanin da dijital ikizini cikarmis olacaklar. UE'e o veriyi baglayip gercek dunyada gecen oyun haritalarini otomatik cizdirirler. 2030 oncesinde VR'da Matrix gibi takiliriz artik. Baldizin dijital kopyasini da caktirmadan telefonla scan'lersek tamamdir.

https://videocardz.com/newz/nvidia-next-gen-h100-hopper-gpu-for-high-performance-computing-pictured sak sak sak sak sak (alkis degil)

Yapay zeka cok onemli. Animasyonlar, ifadeler, gozlerdeki bakis… Agizdan cikan seye dudagin uymasi yetmiyor, butun yuzu, vucut dili, gozunun ici uyacak. Onu animatore elle yaptirmayan, metni ve duyguyu belirleyince AI ile otomatik yapan bir sistem oturtsunlar, 10 dakikada super icerik uretir hale geliriz. “Uncanny valley’nin uzerinden yapay zeka ile atliyoruz” diye tanitirlar. Siri/Alexa nasil “kusura bakmayin, onu bulamadim” derken sesinin tonunu ona gore ayarliyorsa ayni yapay zeka duygunun nasil olmasi gerektigini zaten biliyor. O duygunun yonu ve heyecan seviyesine gore ifade ve animasyonu suren bir yapay zekayi yuzdeki mikro-ifadelere kadar basarili yapacak sekilde kotarsinlar, cag atlayalim. O yapay zekayi hazirlamak icin gercek insanlardan yuksek kare hizinda alinan goruntuleri “burada mutlu, burada heyecanli” diye elle etiketlenmis sekilde izletip dogal gozukecek gecislerin nasil oldugunu ogreten bir training asamasi lazim. Nasil DLSS icin egitiyorlarsa yine kendi merkezlerinde dev bilgisayarlarda egitecekler, bize sadece bir dll indirmesi kalacak. Metahuman falan grafikler yeterli ama olay o degil. Karsinda oturup sohbet edeceksin, gulumseyecek, soruna cevap verecek, kadehini kaldiracak… Sonra tarlayi her bicen "parayi konsomatrisle yiyeyim" diye pavyonda solugu alip sabah hesaba para cikismayinca zincirli hortumla dayak yiyor. Suna bi cozum bulun Jensen Bey. edit: Tabi content creator'lar icin omniverse'de calisacak, oyuncular icin UE ve Unity gibi oyun motorlarina entegrasyonla GPU'da yuksek performansli gercek zamanli calisacak. Asil olay gercek zamanli calismasi, yoksa derdimiz animasyoncudan kurtulmak degil. Yapay zekayi gercek zamanli canlandirmak.

Unreal Engine ile Star Wars ray tracing demosunu 4 yil once yine Mart'ta pro sistemlerini tanitirken gostermislerdi. Hopper'lar da veri merkezleri icin, pro, multi chip tasarim. Ada Lovelace oyun ekran kartlari icin. Belki yine sekilli bir demo goruruz. Yil sonu icin de teaser olur. Mevcut nesilde veri merkezi icin pro GPU'lar 7nm TSMC, oyun ekran karlari GPU'lari 8nm Samsung. Yeni nesil icin sizan bilgilerde ikisi icin de 5nm TSMC denmis ama tutmayabilir. Gerci AMD 5nm'de MCM ile cift GPU tek karta basacaksa nvidia'nin da 5nm'e gecmesi gerekebilir. Oyle ya da boyle, ben bir onceki nesle gore 2x performans bekliyorum (fiyat da 2x olmasin da). PS5'da UE5 Matrix Awakens calisiyorken bu donanimda yapilabilecek demonun pek siniri icerigi hazirlayanin becerisine kalmis. "Iki saattir Jensen diye izliyorsunuz ama video degil o, 3D, sesi ve animasyonu falan da ben kaydetmedim, yapay zeka" desin, evlere dagilalim artik.

PC VR 1. Nesil Oculus Rift ile Robo Recall, Valve Index ile Half-Life Alyx. ________________________________________ 2. Nesil RTX 4090'in RTX 3090'den 2x hizli olmasi mumkun. Yil sonunda gelebilir. 2023'te PSVR benzeri eye tracking destekli bir setle foveated rendering ile kullanilirsa cok ciddi performans artisi da o saglar (edit: GDC'de PSVR2 foveated rendering ile Unity'de 2x-3.5x performans artisi iddia edildi). PC VR'da bu donanimla UE5 Matrix Awakens demosundaki sehir gibi ortamda Robo Recall gibi bir oyun calistirilabilir. (O demo PS5'te calisiyor, 3090'a gore bile yavas sistem). (ek: Bu iki yilda yazilimcilar DLSS'i oyunlarina duzgun entegre etmislerse o da ciddi kazanc sagliyor, DLSS quality moduyla ayni hizda %150 cozunurluk elde edilebiliyor) Oynanis yine bu, ama grafikler ve yapay zeka nesil atlamis hali: https://www.youtube.com/watch?v=wq8EXq4elis Sehir boyle: https://www.youtube.com/watch?v=WU0gvPcc3jQ Fizikler boyle: https://www.youtube.com/watch?v=u3ktiewcLpo Sehirdeki gorev aralarinda dondugunuz ofisiniz boyle: https://www.youtube.com/watch?v=nvLUa4GYU74 Bunun PC'de UE5 modu olarak yapilabilmesi mumkun. Icerik hazir, araclar mevcut, calistiracak sistem de olacak. Gereken programlama becerisi ve zaman. Ben 2022-2023'de mumkun derim ama "bu modu yapip kendime sektorde isim yapacagim" diyen biri cikmazsa 2025-2026'a kadar gormeyebiliriz. O zamana kadar ilk neslin ve devam oyunlarinin daha yuksek cozunurlukte calistirilmasi ile idare ederiz. QD-OLED paneller gibi teknolojiler, daha iyi lensler, daha ufak tasarimlar, kablosuz baglanti 2. ile 3. nesil arasinda denenir. ________________________________________ 3. Nesil Ustteki model oyun'a tek bir ek, ofisteki bir sonraki gorevi veren asistan boyle: https://www.youtube.com/watch?v=uNHlXvEai_w https://www.youtube.com/watch?v=eXYUNrgqWUU https://www.youtube.com/watch?v=RepVmFRSgVg Asistaniniza Alexa/Siri gibi yapay zeka baglandigi icin sizle konusabiliyor. https://www.youtube.com/watch?v=KeepnvtICWo https://www.youtube.com/watch?v=ETWTbmi0W20 Inandiricilik icin yapay zekanin ifadeleri ve hareketleri insan gibi suruklemesi lazim: https://www.youtube.com/watch?v=y5eFFro1z24 Bunun icin yapay zekanin egitilmesi mumkun: https://www.youtube.com/watch?v=8oIQy6fxfCA https://www.youtube.com/watch?v=t33jvL7ftd4 Yuz animasyonlarini, ifadeleri de yapay zeka suruklemeli: https://www.youtube.com/watch?v=xeBpp3GcScM Bunlarin hepsi bir demoda bir araya geldiginde VR'i bir kez deneyip de "olmus bu" demeyecek insan kalmaz. Grafikler bir onceki neslin uzerine deep learning modelleri ile neural rendering hybrid'i ile gelistirilebilir. DLSS benzeri fakat "bu 3D model ve animasyonu, su da onun capture edildigi insanin goruntusu" diye egitilmis yapay zekanin A'yi B'ye cevirmeye calismasi ile goruntudeki yapaylik giderilebilir. ________________________________________ 4. Nesil Satin alip eklediginiz yapay zeka modulune gore asistan yetenek kazanir. Kod yazan muhendis kadar yetenekli olmasi mumkun: https://www.youtube.com/watch?v=x_cxDgR1x-c "Dans et kizim", "bir yandan da bana gecen yilin verileri icinden sunlari bir tabloya diz", "elindeki sanal tablette goster". Ara kademelerin hepsi kovulur, "mudur calisana seyini gostermis" tazminat davalari da biter. "Satranc, dama, pisti" eklentisini yukleyip huzur evindeki yaslimiza, "neden soz ettigini bilen ogretmen" eklentisini yukleyip cocugumuza veririz. Bizim indirdigimiz moduller incognito. ________________________________________ 5. Nesil Kumandalar yerine ellerimizi kullanmak zaten bugun de mumkun https://www.youtube.com/watch?v=MbZ0ld1ShFo Peki dokundugumuzda elimizin bir seye degdigini hissedecek miyiz? Asistan bize dokunursa onu da hissedecek miyiz? https://www.youtube.com/watch?v=CIFUlyfyiYg Peki dort duvar ve tavana ustteki paneli dizdigimiz tek goz odada bu sinirsiz dunyayi nasil gezecegiz? https://www.youtube.com/watch?v=M6SKlFBfi54 Bu basamagin kitlelere yayilmasi mumkun olmayabilir, meraklisinin yaptigi bir sey olabilir. Bu kis alinacak bir bilgisayarin istenirse GPU'su yenilenerek buraya kadar gelinebilir ama bu basamakta bir odayi bu is icin hazirlanmis pahali ekipmanla dosemek gerekiyor. Kitlelere yayilmasi icin yeni kesifler lazim, mesela dokunma hissini veren unite bileklere takilacak kadar kucuk olacak, yurumeyi saglayan mekanizma ayakkabi tabanina sigacak. ________________________________________ Ondan sonrasi BMI/BCI (brain-machine interface, brain-computer interface). Omrumuz yeterse. ________________________________________ 2030 sonrasi bir gun emekli olabilirsek evde hayat eglenceli olacak, can sikintisi diye bir sey olmayacak. 2020'lerde bir gun emekli olabilseydim oturur bunun uzerinde calisirdim zaten, yine can sikintisi olmazdi. 2050'lerde bir gun emekli olma hayali ile eve gelip "neyse, hala su yasa sebebiyle robot yerine bana biraz is veriyorlar da sag kaliyorum, $100'lik yeni Meta Quest'e sideload edip Half-Life Alyx oynayabiliyorum" diye sevinmem de mumkun tabi.

Linkteki bilgiler tutarsa biraz dedigim gibi oluyor. Enerji tuketimi iyilesmis ama daha cok birim ekledikleri icin toplam enerji tuketimi artmis. RTX 3090 1.7GHz, 10496 CUDA Cores. Bunun icin 2.2GHz 18432 CUDA Cores demisler (linkte). 2 yildan sonra 5nm'e gecisle 2x ustu performans artisi hedefliyor gibiler. Yani yine kablo + PCIe ile cekip besleyebilecegi kadar gucle, sogutabilecegi sinirlar altinda elde edecegi maksimum performansi kovalayacak. Guc tuketimi iyilesmis, ayni performans hedeflense daha az guc tuketerek elde eder, ayni guc tuketimi ile daha cok performans elde edilebilirmis ama rekabet sonucu hedef "maksimum performans" olunca guc tuketimini de yonetebildigi kadar arttirip yeni uretim teknolojisiyle varabilecegi sinirlara kadar zorlayacak anlasilan. Kaba bir hesapla laptop'ta da yine prize bagliyken ayni miktarda guc cekip mevcut nesli katlar. Prize baglamadiginda yari performansa dusup simdiki neslin prize bagli halini verir ama bir saatte pil biter. Simdiki neslin pilden calisirken verdigi performansta 2 kat pil omru saglar. Giris seviyesi mobil 3050-3060'lere denk bir sey de sunarlarsa dusuk guc kullanimli, uzun pil omurlu ama DLSS falan da sunan bir sey gormus oluruz. Performans 2x dedigim ortalama. Ray Tracing performansi herhalde 4x yapar. Veya o da 2x performans ama daha net (daha cok sample'la basladigi icin daha az denoising gerektiren) bir goruntu sunar. AMD daha az enerji cekiyordu ama gomulu hafizayla hayvan gibi cip yaptiklari icin o da cok isiniyordu. Simdi ikisi de ayni uretim teknolojisi ile uretilince ilginc olacak. Linkteki bilgi dogruysa AMD de iki GPU'yu (MCM) yapistirip rekabete devam edecek. Apple'in M1 Ultra tasariminda 2x M1 Max'i yapistirinca 3090 performansiyla rekabetten soz etmeye baslamisti. Onu ufak masaustu bilgisayarinda kullaniyor. Pro cihazlarinda 2x yerine 4x yapma ihtimalinden soz ediliyor (mumkun mu bilmiyorum). Dogruysa sonbaharda duyururlar. Olursa nvidia'nin yeni nesilde onu gecmesi icin zaten bu sekilde bir seyler yapmasi gerekir. 4090'li bir PC toplarsak, PSVR gibi eye tracking tabanli foveated rendering ile kullanilirsa VR'da UE5 Matrix Awakens demosundaki sehir gibi ortamda Robo Recall 2 calistirir artik. Olan su aralar cikinca heyecanla 3090 Ti alana olacak. "Performans %6 artiyormus abi" diye o kadar para verecekler. nvidia'nin yuksek guc gereksinimli kart tasariminin gonullu beta tester'i olacaklar.

RT uniteleri az yer kapliyor. Vaktiyle doku unitelerini double'lamalari gibi RT unitelerini de ikiye katlasalar bile cok yer kaplamaz. Daha fazlasini da yapmazlar, performansinda zaten ondeler, konsolda da calisacak sekilde yapilan oyunlari daha yuksek kalitede, daha hizli calistirabiliyorlar. 5nm'e gecis olursa ben de guc tuketiminin iyilesmesini bekliyorum. Yine de kartin guc tuketimi artacaksa bunun sebebi bu uretim teknolojisiyle uretebildikleri kadar buyuk GPU uretmeleri ve performansta sicrama yapmalari olabilir. 3080'larin uzerinden 2 yil gecmis olacak. Ayni mimarinin sadece RT cekirdek oranini 2x yaparak daha cok cluster koyabilirler. Alternatif olarak cluster sayisini cok arttirmadan icindeki Tensor core miktarinda artisa gidip iyice AI'a abanmalari mumkun. Herhalde oyunlarda ortalama faydayi goz edip ikisinden bir sepet yaparlar. Ya da AMD 5nm'e gececekse biz 7nm yapsak yeter, onlar zaten cekirdek alani butcesini hafizaya ayiriyor derler, hayal kirikligi olur ama maliyetlerini dusuk tutmus olurlar.

X17 R2 super rafine olmus demistim ama 1-2 incelemede speaker’lari begenmemisler. Daha yuksek cikisli ama distortion var demisler. Yazilim sorunu mu bilmiyorum. Zaten henuz 4K modeli cikmadi, tasarimci olup da bunu alan olmamistir. O model cikar da niyet olursa sesi duzeltmisler mi diye incelemeli. Gecen yilin 4K modelini bu yil indirimde kapatmak veya yeni nesil nvidia’lari beklemek guzel secenekler. X14’u ince yapmak icin gelistirdikleri ekran mekanizmasini 15/17’lere tasirlarsa etkileyici olur.

AMD Ryzen 7 5800X3D TSMC 7nm FinFET 96MB L3 Cache Bakalim (1) performans, (2) isinma miktari nasil olacak. AMD 3D-stacking icin gerekli teknolojilere yatirim yaptiginda (yillar once) heyecanlanmistim. Rakiple ayni performans, ayni isinma miktari ama dusuk enerji kullanimi bile olsa mobil islemciler acisindan ilginc olur. Rakiple ayni performansi daha az isinarak saglarsa veya ayni miktar isinarak daha yuksek performans verirse daha da etkileyici olur. Enerji/isinmada buyuk fark olmadan sadece performansta biraz one gecerse "ula rakip daha dusuk uretim teknolojisi ile bunu geciyor" diyecegim icin tasarim muhendisligi acisindan cok etkileyici bulmayacagim ama gelecegini merakla takip edecegim. Chiplet yaklasimi ve 3D stacking ile iyi tasarim bir araya geldiginde devrim olup olmayacagini merakla bekliyoruz.

Konsolla kullanmayi dusunenler baglantilarina goz atsin, vaktiyle boyle yazmisim.