epi

MSI MEG 34C QD-OLED 34-inch 3440x1440 resolution 0.1ms response time 175 Hz refresh rate 1000 nits in HDR 1800R curvature 99.3% coverage of DCI-P3 Dell Alienware'in ve Samsung'un aynisi iste. Samsung'un QD-OLED paneli sonucta. QD-OLED: OLED'e Quantum Dot uygulanmis. Renkler daha da iyi, Parlaklik yuksek, Siyahlar yine tam siyah, Bloom yine sifir, Pixel gecis suresi yine cok hizli. Burn-in olmazsa mukemmel yani. Burn-in konusunda OLED kullanan arkadaslarimiz burn in olmuyor yazdi, Bunlarda koruma teknolojileri daha da geliskin. Zaten o yuzden 3 yil falan garanti veriyorlar, burn-in dahil. 3 yil sonra 4K 240hz modeller ve onlari surecek GPU'lar olacaksa zaten "iyi monitor al, 10 yil kullan" modeli islemeyebilir.* Ideal gibi gozukuyor Ebat olarak bundan buyukleri cok sevemedim, 30-32'den kucukler de kucuk geliyor. Hiz olarak bundan hizlisini gorebilir miyim bilmiyorum. Cozunurluk olarak bu ebatta bundan azini cok sevmiyorum, Bundan cogu da GPU'yu zorlayip hiz olarak yavas kalir. * Boyle dusununce mantikli da dunya yanip gida/enerji fiyatlari katlanirken insan sadece haberine bakiyor tabi. Vergiden dusebilecek olan degerlendirsin.

Mesh to Metahuman plugin'iyle istedigin modelleri tasimak mumkun: https://www.youtube.com/watch?v=MijEKbawToo UE5 ile bedava gelen megascan icerigini ekleyerek RE4 veya Dino Crisis gibi oyunlarin fan remake konsept videolari mevcut: https://www.youtube.com/watch?v=bgeLn-HGIMU https://www.youtube.com/watch?v=d09WYNZFRpI Jedi Knight 2 VR remake'i calismasi mevcut: https://www.youtube.com/watch?v=76XmdfeWVVk Bu sekilde mesela Arnold'in Duke Nukem'i oynadigi yeni bir remake'i UE5'te yapmak icin tek gereken sey programcilik olabilir. Orijinal icerigi alip UE5 uyumlu sekilde rule based script'lerle convert ederek UE5 icerigini generate etmek mumkun olursa tek kisilik studyolardan boyle isler gelebilir. Nvidia/Intel/Amd'nin driver seviyesinde AI tabanli son bir mudahale ile bu oyun kalitesindeki goruntuyu alip gercek hayattan ayirmasi zor hale getirmesi mumkun ve bunu gercek zamanli yapabilirler. Ray tracing denoising ve DLSS sonrasi goruntu isleme yerine noisy ve low-res goruntuyu alip tek donusturme uygulayarak bunu yapabilir. Gereken sey: 1. GPU'da yeterince performansli tensor core'lar 2. Onlarda calisacak AI'i nvidia'nin (a) dijitize edilmis icerik ve (b) dijitize edilen modelin gercek hayattan alinma goruntusu ile egitip a'yi b'ye donusturecek sekilde gelistirmesi. Neden bu yontem? Cunku insan teninin isiga verdigi tepkiyi dogru hesaplayacak bir shader 20x performans gerektirirken, UE5 goruntusunu alip "aha tanidim, bu insan teni, soyle isimasi lazim, boyle gozukur" diye donusturen bir neural network sadece 2x performans gerektirebilir. Bu sekilde tek kisilik bir studyonun hazirladigi icerigin "Arnold Duke Nukem'i oynuyor" seklinde film kalitesinde bizde calismasi mumkun. Kenarina geldik. Zamanla onun herkeste, her yerde calismasi mumkun. PS: Project M gibi icerige bu sekilde AI processing uygulanirsa benim bildigim ortalama insan bununla hazirlanmis .orno izler. https://www.youtube.com/watch?v=c9WGx4nHbLc (Project M) Mekanlar oyundan, karakterler oyundan... Animasyonlari videodan capture eden yazilimlar da mevcut. Sesler de videodan. Eski oyunlarin UE5 remake'leri gibi, eski videolarin da UE5 remake'lerini goruruz. Deepfake yerine Mesh to Metahuman ile istedigin unluyu de koyabilir hale getirirler. Bugun VR lazim degil diyenler yarin karsisinda gercek boyutuyla, derinligiyle agzi acik izler, "hangi lidar'li telefonla baldizin mesh'ini capture edebilirim" diye aramaya baslar.

https://www.youtube.com/watch?v=HygVE6I9LxM Matrix Resurrections'daki dojo sahnesi tamamen UE.

https://www.youtube.com/watch?v=K3A-KQSz6z8 The Making of ‘The Matrix Awakens’ Gorsel kalitede Matrix'in kenarindayiz. Bilgisayarlar oda boyutundan masaustune, sonra cebe geldi. Simdi superbilgisayarlar oda boyutundan masaustune, sonra cebe geliyor. 10 yil sonra UE5 grafikleri basit gelecek (ozellikle karakterler). 20 yil icinde mobil cihazlarda bile sanal ile gercegi ayirmak zor olacak. https://www.youtube.com/watch?v=yg7Vk4b0Ook 3DMark 2001 Demo 1. Uretim teknolojisi 15nm'den 13nm'e gecmek de 2nm degisim. 5nm'den 3nm'e gecmek de 2nm degisim. Ama biri %14 kuculme, digeri %40 kuculme. 3 boyutlu dusunuyorsak kabaca biri %35 kuculme, digeri %79 kuculme. 2. Ara baglanti teknolojisi AMD / Intel / nvidia / Apple... islemci mimarileri kadar interconnect teknoloji uzerine de deli gibi calisiyor. Paralellestirilebilen her is icin "tek islemciye 600W verip iki gidim daha performans cikar" demek yerine "150W'da etkin calisan 4 islemciyi tek pakede sigdir" modeline geciliyor. Gerekirse 3D hafiza kati cikip bant gensligi arttiriliyor. 3. Baglanti teknolojileri Wifi 6E/7, 5G falan derken dusuk gecikmeli ve yuksek bant genislikli veri transferi ile agir islemlerin veri merkezinde yapilmasi, oradan cekilen ham verinin islenerek son haline lokal olarak getirilmesi mumkun hale geliyor. 4. Oyun teknolojileri Unreal Engine 5 gibi teknolojilerle filmde kullanilan assetlerin oyunda da kullanilmasi, film cekimi sirasinda oyun motoruyla yonetmenin sonucu gercek zamanli gormesi, Hollywood butcesiyle hazirlanan icerigin bu sekilde oyunlara yansimasi mumkun oluyor. 5. AI teknolojileri Ciddi miktarda paralellestirilebiliyorlar ve "magic" isler cikarabiliyorlar. Brute force ile elde edilemeyen kaliteyi, daha once sadece hayal edilebilen seyleri yapabilir hale geliyorlar. Oyun kalitesinde goruntuyu alip gercek hayattan ayirmasi zor hale getirmeleri mumkun ve bunu gercek zamanli yapabilirler.

M1'in devami M2. Yani giris modeli. Bunun M2 Max, M2 Ultrasini gorene kadar heyecana gerek yok. M1 Max, M1 Ultra ust modeller olduklari icin bu yeni M2'den performansli. MacBook Air M2 ile fansiz, sessiz calisiyor, oyle bir islemci. Bir de DLSS FSR gibi MetalFX upscaling duyurdular. Fansiz, ince, hafif makinede Resident Evil Village oynayayim desen mumkun. Bugun PC cehpesinde AMD'nin, nvidia'nin, Intel'in urunlerini kullanan notebooklar gibi "duvara baglayinca tam guc cekerek calisiyor, fanlar fildir donuyor" seklinde M1 Ultra'yi (studio modeli) 16 inch MacBook Pro'ya koysalar yaklasik 2x performans artisi olacak. Yapmis zaten yapacagini. Bu nesilde devami gelecek, belli. M1 nesline (M1 Max) bu sekilde iki tanesini birlestirip Ultra yapacak baglantilari koyduklarini ilk gunden aciklamamislardi. Hatta M2'lerde 2x yerine 4x yapacak baglantilar mevcutsa bunu da ilk gunden aciklamazlar. O sekil 4x M2 Max ile Mac Pro (Studio'nun 2x performans) kadar yolu acik olabilir. Notebook'larda da M1 Max ile M1 Ultra arasi bir seyle 1.6x gibi bir performans yine dusuk fan sesiyle mumkun olmali. "Icap ederse seneye boyle 1.6x-2x cihazlar gelebilir bizden, simdi piyasadaki stogumuzu bosuna almayin" demediler Bu sunumda yazilim daha one cikti.

Quest 2 14.8 milyon satmis. Konuda ilk baslik actigimda daha Oculus VR, Oculus Rift yoktu. Kimse head tracking'i cozmemisti. Robo Recall ve Half-Life Alyx gibi oyunlar hayaldi. 2016-2022 PSVR'in 5 milyondan fazla kullanicisi var. Steam kullanicilarinin %3'unde VR var. Milyonlarca kullanici. Steam VR kullanicilarinin yarisinda Quest 2 var. Yine milyonlar. Yani (1) Konsol VR, (2) PCVR, (3) Standalone VR seklinde uc segmentin de altinda milyonlarca kullanicisi var. Quest 2 icin Air Bridge (USB uzerinden sorunsuz, zahmetsiz kablosuz baglanti eklentisi) bu yil cikarsa guzel olur. Bu daha baslamamis hali, Apple'in ilk cihazi cikmadi bile. "VR tutmadi galiba" demek iPhone oncesi donemde "ya bu akilli telefonlar da tutmadi sanki" demek gibi. 2022-2026 PSVR 2 bekleniyor. Ilkinden cok cok daha iyi olacak. Apple VR bekleniyor. Tasarimcilar icin bambaska olacak. Half-Life Alyx seviyesi oyunlari calistirabilmesi olasi. Valve'dan yeni bir seyler* geldiginde muhtesem olacak zira hem eye tracking, hem WiFi 6E/7 kablosuz baglanti ile PCVR destegi olasi. Muhtemelen yaninda Half-Life evreninde gecen yeni bir oyun da olacak. Bu da yeni basliyoruz hali. Ilk iPhone'un daha yeni cikmasi, potansiyelin gorulmeye baslamasi. 4090 ve sonrasi kartlar sayesinde UE5 kalitesi VR'da gorulmeye baslanabilir (foveated rendering ve gerekirse sentetik frame'ler ile). UE5 grafiklerinin bile yaninda komik kaldigi grafiklerin tech demolarini bu donemde bekliyorum. Yapay zekadaki gelismeler ve sanal asistanlarin ornekleri gorulur. Cihazlar bu boyuta gelir, kaliteli kameralar, ekranlar ve lensler sayesinde AR da etkileyici olur. 2026-2032 Half-Life Alyx seviyesinde oyunlarin Quest gibi ucuz cihazlarda calisabilir hale gelmesi. UE5 tech demo kalitesinde ucundan gordugumuz kalitenin VR'da orta maliyetlerle erisilebilir hale gelmesi. UE5 grafiklerinin bile yaninda komik kaldigi grafiklerin oyunlarda orneklerini bu donemde gormeyi umuyorum. VR'da en az bir ornegini gorebilmemiz lazim. Daha onemlisi yapay zekadaki gelismeler ve sanal asistanlar oturur. Cihazlar gunes gozlugu boyutuna yaklasabilir. AR/VR arasindaki cizgi iyice kaybolur. 2032-2038 Dusuk gecikmeyle yuksek veriyi aninda tasiyabilen mobil baglantilar kitlelere yayilmis olur. 2020'lerde binlerce dolar harcayarak elde edilen kaliteden daha fazlasi $100-200'lik bir cihazla saglanabiliyor olur. UE5 grafiklerinin bile yaninda komik kaldigi grafikler bu sekilde VR'a gelebilir. Gelismis yapay zekali sanal asistanlar odada bizle beraber is arkadasimiz, ogretmenimiz, hatta ara yonetici kadromuz haline gelir. Sanal ile gercek arasindaki cizgi kaybolmaya baslar. Sonrasi brain-machine interface (BMI) vs. Oralara da omrumuz yetecekse zaten buradaki tahminler bile komik gelecek, ya bu basit, ilkel cihazlar icin heyecanlaniyormusuz denecek. *Valve’dan bekledigim cihaz ayni Steam Deck gibi: (1) APU ile standalone VR, (2) SteamOS, (3) Remote Play ile lokal PC’de calisacak oyunu stream ederek yuksek kalite. Muhendislik challenge: (1) low latency streaming foveated rendering, (2) pil omru. Dipnot: Steam deck ile lokal PC’den remote play yaparak o cozunurlukte 120fps UE5 calistirmak handheld grafikleri icin zirve noktasi olabilir zira o ekran boyutunda daha iyi grafiklerin farkini gormek mumkun olmayabilir.

Aynen

Ayni wattage’dan daha yuksek performans cikarabildikleri surece masaustunde de, laptopta da performans artmaya devam eder. Masaustunde watt’i da arttirabildikleri icin performans daha cok artar. Dedigin dogru olur, aradaki fark acilir. Ama bunun sebebi masaustunde cilgin performans gormemiz olur. Fark acilmasa daha kotu, “masaustunde o kadar watt cekiyor, yine de eski neslin cok ustune cikamiyor” durumu yasanir. Oyle dusununce… Masaustunu tutturmasi gerekmiyor. Rekabetin notebook’ta verebildigini vermesi gerekiyor. Notebook’ta 100 kusur watt ile limitliler diye masaustunde performans limitlemeleri gerekmiyor. Apple enerji verimliligine ulassalar super olur tabi. Notebook’lar sessiz olur. Ama benim bildigim nvidia masaustunde ona da mumkun olan en yuksek wattage’i verip ucuna kadar iter, yine masaustu ile laptop arasi acilir. Sunu yapabilirler: bu nesilde masaustu 8nm, server donanimi 7nm’di. Laptop donanimini da oyle yapsalar ilginc olur. Masaustu 5nm, server ve notebook’lar 4nm mesela. Ama bunun hayal olarak kalmasi olasi.

Ayni wattage’dan daha yuksek performans cikarabildikleri surece masaustunde de, laptopta da performans artmaya devam eder. Masaustunde watt’i da arttirabildikleri icin performans daha cok artar. Dedigin dogru olur, aradaki fark acilir. Ama bunun sebebi masaustunde cilgin performans gormemiz olur. Fark acilmasa daha kotu, “masaustunde o kadar watt cekiyor, yine de eski neslin cok ustune cikamiyor” durumu yasanir. Oyle dusununce… Masaustunu tutturmasi gerekmiyor. Rekabetin notebook’ta verebildigini vermesi gerekiyor. Notebook’ta 100 kusur watt ile limitliler diye masaustunde performans limitlemeleri gerekmiyor. Apple enerji verimliligine ulassalar super olur tabi. Notebook’lar sessiz olur. Ama benim bildigim nvidia masaustunde ona da mumkun olan en yuksek wattage’i verip ucuna kadar iter, yine masaustu ile laptop arasi acilir. Sunu yapabilirler: bu nesilde masaustu 8nm, server donanimi 7nm’di. Laptop donanimini da oyle yapsalar ilginc olur. Masaustu 5nm, server ve notebook’lar 4nm mesela. Ama bunun hayal olarak kalmasi olasi.

Piyasada 450-500W GPU'lar var, notebooklarda ayni mimari 60-80W calisabiliyor, sikinti yok. Bu nesil de ayni sey olur. Apple fan sesi olmadan da oyun calistirabiliyor, o ayri.

Horizon VR: Call of the Mountain - PSVR 2 https://www.youtube.com/watch?v=v78ezFpukZ8 Resident Evil: Village - PSVR 2 https://www.youtube.com/watch?v=s7HijaIITYA The Walking Dead: Saints and Sinners Retribution - PSVR 2 https://www.youtube.com/watch?v=0QHkarv8Mpw No Man's Sky - PSVR 2 https://www.youtube.com/watch?v=zS5WJrL8dQY PSVR 2 2023'te bekleniyor.

Bu neslin tanitim demosunu merakla bekliyorum. 10 yil once "Kara" (Quantic Dream) etkileyiciydi https://www.youtube.com/watch?v=TDxOUD7AgJk Bugun Unity Enemies etkileyici: https://www.youtube.com/watch?v=eXYUNrgqWUU Nanite gibi cozumlerle limitsiz geometri gercek zamanli level of detail ile ekrana ciziliyor. UE5'in Matrix Awakens demosu gibi koca bir sehir detayli sekilde ekrana yansitilabiliyor: https://www.youtube.com/watch?v=WU0gvPcc3jQ NVIDIA'nin yeni algoritmalariyla milyonlarca isik kaynagi gercek zamanli hesaplanabiliyor. https://www.youtube.com/watch?v=MUDveGZIRaM Elle cizip, veya metin ile tarif edip bana boyle bir sey ciz dediginde fotograf kalitesinde goruntu cikartan yapay zeka zaten mevcut: https://www.youtube.com/watch?v=eaSTGOgO-ss Bunu yaparken algoritmaya cok limitli bir bilgi vermis oluyorsun. Onun yerine oyun goruntusunu versen hem saniyede 120 kare goruntu veriyor olacaksin, hem de verdigin her karede cok daha fazla bilgi olacak. Yapay zeka bu sekilde devamliligi olan oyun goruntusunu alip gercek dunyadan video goruntusune benzer sekilde donusturmek uzere egitilebiliyor: https://www.youtube.com/watch?v=22Sojtv4gbg https://www.youtube.com/watch?v=50zDDW-sXmM Intel bunu 1 yil once gosterdi. Kartlariyla boyle bir seyler sunmasi mumkun, nvidia da bos durmamistir. 3090 seviyesi bir kartta (hatta konsol muadili 3060 gibi bir kartta) Unity Enemies tarzi modeller, Matrix Awakens tarzi limitsiz geometri ve bu yeni algoritmalar tarzi limitsiz isiklandirma ile hazirlanan icerigi dusuk ic cozunurluk ve kusurlarla da olsa cizerek hazirlayabiliyorsak, o icerigi ayarlardan kisarak calistirabiliyorsak, 4090 gibi bir kartta o goruntuyu alip DLSS, filtreleme vs gibi son islemleri ceken yapay zeka destekli islem birimleri bu tarz gercek dunya goruntusune cevirmek icin egitilebiliyorsa Matrix'in kenarina gelmisiz demektir. 4090'da zaten 3090'in iki kati islem birimi olacak gibi. AI birimlerine ince ayar cekip ray tracing birimlerini de iki katina cikartarak bu tarz yeni teknolojilerde 2080-3080 gecisi gibi bir sicrama yapmalari da makul olur. Bu tarz bir demo ile 4090'i sunarlarsa saglam olur. Ilk RTX serisiyle ray tracing hedefini yakalamistik, bu seriyle de neural rendering ile photorealism hedefini yakaladik seklinde bir PR yaparlar. Gozlerimiz oyle bir demo gormus olur. Demo 4090'da tam hiz calisir, bize de yuksek fiyatli o karti alma gazini vermis olurlar. Yoksa "DLSS ile 8K da yapiyoruz, hem bak 8K TV'ler de piyasada" ile yetiniriz. Nvidia da sadece onun getirecegi satislarla yetinir. (Gerci o da yeter ama gaz bir demo guzel olur).

MS Surface Studio 11th gen, 4 cekirdek islemci, RTX 3050Ti icin asiri pahali. Yalniz katla ve tablet gibi kullan, cizimini yap yaklasimi icin bunun tasarimi daha basarili. (1) Asus ROG Flow X16 gibi klavye altta kalmiyor, (2) ekran daha saglam duruyor gibi. Karsima ekran gibi koyup bir sey izleyeyim veya gamepad'le oyun oynayayim dediginizde de klavyenin ustune katlanabilmesi de ayri guzel. Yani form factor olarak begendim.(edit: biraz kalinmis, onu gelistirebilirlerse iyi olur. Bir de ekran koselerini mal gibi yuvarlak yapmislar, oyle sacmaliklara gerek yok). Cihaz olarak bu fiyatla bu donanimi ben olsam dusunmezdim. Farkli firmalardan farkli tasarimlar geldi. Birbirlerinden ogrenip rafine ederlerse, bir sonraki nesilde bu form factorde 16 inch 16:10 mini LED QD olsa, Alienware gibi basarili sogutma ile saglam donanimi olsa, Dell XPS/Microsoft Surface Laptop Studio gibi ses kalitesi olsa "iste PC Master race" diye Apple Macbook'larin kafasina kafasina vuracak bir cihaz olur. Alienware X17 gibi cihazlarda yuksek watt veren ince adaptor tasarimini da oturttular, o da olur. 5nm GPU'lar falan da gelecegi icin gerektiginde USB'den sarj ederek yine saglam performans verir. Ofiste/tablet modunda tam sessiz calisir, kulaklikla oyun oynanirsa (istendiginde) tam performansli calisir. Tek cihazim olsun, her isimi gorsun diyen icin bu tarz bir sey mukemmele yakin olur. (Kalem ile tasarimla isiniz yoksa normal laptop formunda ince tasarim daha iyi.) "Hayir bence bir cihaz tek is icin iyi olmali, her is icin ayri cihaz olmali" diyenler icin daha ince ve ucuz alternatifler her zaman daha mantikli olur. Yalniz bu ikincisini diyorsan Apple gibi cihazlarin kendi guncellemelerini kendilerinin yaptigi, seni tek tek hepsinin maintenance'i ile ugrastirmayan, hepsinin birbiriyle konusup birinde yarim biraktigin isi digerinde devam ettirmeni sagladigi, kendi guvenligini sagladigi, kendi icinde butunlugu olan bir ekosistem daha pratik. Yoksa is araclarinin kendisi de is haline geliyor. Bir de "bir is icin en iyisi" cihazlar genelde Apple'dan geliyor. Ufukta neler olacagini bilen insan bugunun "yepisyeni" cihazlarina asiri para odemiyor. Para sikinti degilse gidip Apple aliyor cunku ayni fiyata gelen PC'lere gore daha iyi oluyor. Paranin karsiligini en iyi veren cihazi istiyorsa orta ustu PC modelini kampanyadan aliyor.

https://www.youtube.com/watch?v=fzBCR_C26QE Steam OS Windows oyunlarini PC'de calistiriyor. Steam Deck tasinabilir yapida pille calisan APU modeliyle oyunlari tek basina calistiriyor. Valve Index ve Half Life Alyx ile PCVR'in ilk testini de yaptilar. Kodlari inceleyenler ve yakindan takip edenler icin Half-Life evreninde gecen yeni oyun ve Quest gibi standalone bir VR cihazi uzerinde calistiklarina dair ipuclari var. Bence (yillar once dedigim gibi) Half-Life VR bir oyun ve onu calistiracak entegre bir cihaz cikartacaklar. Belki bu sefer levye de olacak. Canavar bir PC'ye kablolu/kablosuz baglayinca daha ust seviye ayarlarda calisabilir. Digerlerinden cok farkli kontrollere sahip olmadigi surece kendi cihazlarina timed exclusive bile yapmayabilirler zira Valve'in tarzi degil ve uretim sikintisi sebebiyle zaten o kadar cihaza yetisemeyebilirler. Isteyenin mesela Quest'i veya herhangi bir VR setini PC'ye baglayarak bu sekilde oynamasi da olasi. Hatta PSVR, Apple VR gibi sistemlere de gelmesi mumkun. ___________________________________________________ Marvel, Star Wars, Pixar vs iceriklerinin de VR'a adapte, interaktif halleri Apple VR'a gelirse kulturel fenomene donusebilir. Ama iPhone'un falan avantaji baglantiyi size satan sebekeden cihazi taksitli almaniz. Bu sekilde virus gibi dunyaya yayilmasi, reklamini Apple'in degil o sebekelerin yapmasi "yeni iPhone bizde". Bunda o yok, o yuzden bir sure niche devam edebilir. O yuzden Quest gibi ucuz alternatifler onemli. Onu $100-200'e cekebilirlerse daha da hizli yayilacak. Bu nesilde foveated rendering'i kotarirlarsa, gozun nereye baktigini takip eden cihaz orayi yuksek cozunurlukte, kalan kismi zaten bulanik gordugun icin dusuk cozunurlukte cizerek ayni performansta cok daha iyi kalite vermeyi becerirse super olacak. Oyle gozukuyor ki kotaracaklar. Valve'in cihazinda da bunu beklerim, o yuzden Quest'ten tabi daha pahali ama HLA calistirabilecek kalitede bir sey beklerim. Bir sonraki nesilde de hybrid rendering'i kotarabilirlerse, yani 5G uzerinden veri merkezinde goruntunun bir kismi hazirlanip son sekli cihazda verilerek gecikmesiz ve yuksek kaliteli rendering'i cozerlerse o $100-200'lik Quest serisi ve diger markalardan gelecek alternatifleri bu Disney IP'lerinin Half-Life derinliginde oyunlarini UE5 demosu kalitesinde oynatabilir hale gelecek. VR o zaman baslayacak. Tabi veri merkeziyle ortak calistigi icin abonelik usulu olacak. 5G icerik saglayicinin paketlerine dahil olacak. Simdi Quest 2 ile PC'ye baglayip Half-Life Alyx, Robo Recall ve Beat Saber oynayinca o gelecegin preview'sunu izliyoruz. Klavyeyi, mouse'u da kablosuz baglayip onunde multi monitor setup varmis gibi calismanin da ilk orneklerini Facebook'tan goruyoruz. Windows PC yerine cloud uzerinden desktop gibi kullandigin modeller de mevcut. Yani bu cihazi kafana tak, klavye mouse onunde, "cubicle'da/evde degil Disneyland'desin abi, bak sanal asistan da yaninda oturuyor" modeli her seyi buraya tasimak da mumkun. Renkli kameralarla passthrough oldugu icin tamam istersen evdesin, kosusturan coluk cocugu gorebiliyorsun ama AR usulu ustune bindirilen asistani da yaninda gorebiliyorsun. Istersen hanimi da Kate Upton yapalim. Sen onu $100-200 arti abonelikle verdigin (hatta sadece sebekenin abonelik pakediyle $100-200'i da vermedigin. aylik taksit odedigin), keyfe gore secilen klavye gibi input cihazlari baska da bir cihaza ihtiyac duymadigin gunlere bizi getir, hanim Kate Upton ev de Disney $atosu olduktan sonra dunya isterse dystopia olsun (saka tabi, ama alternatifi bu cihazin da olmadigi dystopia ise bunu alirim). Bu tarz hybrid rendering'i kotarmalari (ve gereken altyapinin yayilmasi) zaman alacak. ___________________________________________________ Apple VR'in standalone calisacagi ama Apple'in yeni cikacak Mac Pro'lariyla ve yeni cikacak router'lariyla kablosuz baglanip tasarim icin kullaninca yepyeni dunyalar acmasi olasi. Marvel'in kamera arkasi goruntulerini izleriz, UE kullanilan seti goruruz, yonetmeni de o dunyanin icinden aktoru izlerken gorunce bizde de jeton duser. Ayni asset'lerle hazirlanan oyunun standalone calisacak sekilde basitlestirilmis hali ile VR gameplay mekanikleri oturacak. Foveated rendering yapan ve pahali lokal PC/Mac'lere baglanan cihazlarda nanite tarzi cozumlerle asiri basitlestirmeden calisacak. Mumkun olursa zamanla hybrid rendering ile herkeste calisacak. Yani yuksek kalite VR'in herkese mainstream olmasina daha vakit var ama (1) az butceyle dusuk kalitede teaser'ini gormek (Quest 2), veya (2) daha cok harcayarak yuksek kalite trailer'ini izlemek (yoldaki eye tracking desekli cihazlar ve yeni nesil PC'ler), veya (3) PSVR ile ikisi arasinda bir butce ve kalite mumkun olacak. (2.5) Quest 2 + PC, 2 ile 3 arasinda bir cozum. Daha cok 3'e yakin ama bugunden yapilabiliyor.

Arayuz gelistirmeleri (start menusu falan) guzel. Animasyonlar duzgun calissa onlar da guzel ama bir agirlik, takilma durumu var. Sanirim memory leak gibi bir sorun da var. Ya da her nedense artik, performans zamanla kotulesiyor, restart gerekiyor. Belki benim sisteme ozgudur. Yon fena degil de tam ulasamamislar henuz, yoldalar. Alternatif bu var: https://www.youtube.com/watch?v=fzBCR_C26QE

https://vroptician.com/prescription-lens-inserts/oculus-quest2/ Turkiye gonderim listesinde var. En iyisi bu mudur bilmiyorum, aramak lazim. Baglanti hizi yavas derken su anlamda mi: PC'deki VR oyunlarini Link yerine kablosuz oynamak icin yavas, goruntude gecikme oluyor. Eger oyleyse ona cozum olarak kendiniz ugrasacaksaniz ben en iyi sonucu soyle almistim: https://www.cursedhardware.com/topic/82-vrar-haberleri-oculus-rift-ms-hololens-sony-morpheus/?do=findComment&comment=118597 Ama su da beklenebilir:

1.6-2x performans isteruk. 5nm olacak. Gucu kartin kaldiracagi kadar serbest birakip rekabette iyi konumlanacaklar. Ama 300W'a da limitleseniz kart gayet guzel kart olacak. 3090Ti'lar mesela 450W, marka bazi kartlar 550W, ama 300W'a limitleyip calistirdiniz diye uzmuyor, hayvan gibi performans veriyor (3080Ti seviyesi ama daha az guc cekerek) Ayni mimariyi laptop'a takip 80-130W calistirinca performans cakilmiyor. Rekabette her fps'i sayip "ulan arada 2 fps fark var" demek yerine "off, %7 fark atmis" diyecegimiz icin dibine kadar zorluyorlar. Hayir onlar zorlamiyorken biz sogutmasini degistiriyorduk, voltajini yukseltiyorduk, biz zorluyorduk. Simdi dogrudan oyle geliyor, duvardan kartin cekebilecegi kadar cekiyor, driver'dan yanmayacagi kadar serbest birakiliyor. O 2 fps'yi de aliyoruz, 28 degil 30 fps oluyor. Neredeyse yari miktarda guc verip calistirdiginda az-cok ayni performansi veriyor ama "bilmem kimin karti 20W daha cok basiyormus abi" diye gidip o karti aliyoruz. Cok guc cekmesinden mimarinin enerji verimliliginin dusuk oldugu sonucuna varmayalim hemen. Yalniz notebookta duvara baglamayip pilden calistirdin mi performans Apple'a gore kotu. O bu nesilde de devam eder. Ama olsun o kadar, duvara bagladiginda yine agzina agzina vuruyor.

Alyx (HLA) bitince bir tur daha oynamadan once Robo Recall'u deneyin (PC'de). HLA konulu oyunun zirvesiyse RR arcade tadinin zirvesi.

Spoiler yememenin mumkun oldugu bir cagda degiliz.

Hayat cok endise ile doldu. Yarin yarim saatte cantayi toplayip gitmen lazim demeyecegi belli degil. Ulkeden mi cikman gerekir, evlilikte sorun olur da ceketi alip cikman mi gerekir, dogal felaket olur evden cikip otelde kalman mi gerekir, akraba hastaneye kaldirilir da gidip refakat mi etmen gerekir, aileden yakinin vefat etti gel dediler diye baska sehre gitmen mi gerekir bilmiyorum ama hayat illa bir sey cikartiyor. Kazancimiz da bilgisayara bagli, belki bir gun bile uzak kalamiyoruz. 16x10 16 inch 2560x1600 165hz her is icin guzel. LG Gram +View da cift ekran kullanmak icin yanina guzel (yine 16x10 16 inch 2560x1600, is icin harika ama oyuna gelmez, latency kagit uzerinde yuksek ve tazeleme dusuk). Bu ikisi, bir de mouse'u cantaya atip gittigin her yerde her isini yapabilme fikri cezbetti. "Ben duzenimi kurdum, bozulmasi da mumkun degil, dunya oynasin ben sabitim, tatile gittigimde de tatilimi yaparim" diyene gerekmez. Duvara bagli, 1kW ceken, sogutmasi canavar gibi olan, parcasini degistirebildigin bir masaustu gibisi yok. Yazilim optimal olmasa da kaba kuvvetle akicilik elde ediyorsun. Zorla guzellik.

PSVR 2 (2023) Haftaya (2 Haziran, 6pm ET) yarim saatlik guncellemeler ve duyurular "State Of Play" sunumunda “a sneak peek at several games in development for PlayStation VR2.” PSVR 2 ile ilgili bildiklerimizin ozeti: https://www.youtube.com/watch?v=PQePDrUcQBA Foveated rendering'i kotarirlarsa super olacak. Adamina, butcesine, amacina gore: "VR neymis goreyim" diyen herkes icin Quest 2 cok iyi. Her sey icinde, kablosuz, $300. PC'ye de baglayip kullanilabiliyor. Bu yil Oculus/FB/Meta'dan daha productivity odakli pro ve pahali bir cozum (Cambria) gelecek ama biz oyunculari cok ilgilendirmiyor. 2023-2024'de Quest'in yenisi gelebilir, bundan ogrenip maliyetini dusurerek o modele yansittiklari bir seyler olursa arti olabilir. Hem next-gen oyun oynayayim, hem PC'ye para vermeyeyim diye PS5 almis olanlar icin bu PSVR cok iyi olacak. Toplam maliyet uygun sekilde Half-Life Alyx seviyesi oyunlar, Sony exclusive'ler. Ayni kalitede bir PC VR sistemini (tercihen Valve'in lazer keskinligindeki tracking sistemi ile) saglam bir PC'ye kablosuz baglayip kullanarak bilim kurgu filmerinde "gelecekte oyunlar nasil olacak" diye izledigimiz seviyede grafikler mumkun. 2023-2024'de gorebiliriz. Apple'dan gelecek cozum hem Quest 2 gibi her sey icinde tek cihaz, hem kalite olarak PSVR2'e daha yakin olmali. O da muhtemelen 2023. Beklemek isteyen icin zamanla daha ince, daha hafif, daha becerikli alternatifler gelmeye devam edecek.

Ersan Kuneri. Ben severek izledim. Bir tat, bir doku gibi ulkenin zirve yaptigi, keyiflerin yerinde oldugu, genc bir adam olarak yuzunun guldugu donemdeki "ben anlamam, gulerim, guldururum" adaminin yaninda Okan Bayulgen asabiydi. Ikisi arasinda kontrast vardi. Dunya, ulke, gundem .oka sardikca, surekli elestiri/tehdit ile yasayip, yaslanip, bastona ihtiyac duyunca yaptigi islerden sonra bunun cikmasina cok sevindim. Kamera... isik... "a.k." Hayir, Cem yilmaz bu degil (Ersan Kuneri pornocu degil) "Ama buna guluyorsun" (cacikci kitleyi de ihmal etmemek lazim, sevisme olmazsa patllariz) "kah gulduk kah eglendik" diye mesaj veriyorum seklinde kendini TRT'ye satan darbe destekcisi "sanatci" degil. Mesajini esprinin/karakterin/hikayenin icinde vermeye calisiyor. Is sebebiyle seviyorsun, "mesaj verdi" diye mecburen sevmek zorundaymissin gibi davranmiyor. (Bence)

Micro LED monitorlere inmedi, TV'lerde cok pahali. QD OLED muthis ama hala burn in olabilir (OLED dendigi icin yazdim). Ben de sahsen "ya burn in oldugunda degistirecek param olmazsa" diye mini LED'leri tercih ederdim. "Ya zaten 3 yila ekran kartlari beni cizecek hale gelecegi icin monitoru de yenileyecegim belli, param da olacak" desem QD OLED disinda hic bir seye bakmazdim.