epi

Masaustu kartlarinin da ozelliklerine kagit uzerinde ilk bakildiginda oyle bir izlenim alinmisti. Nihai performanslar gayet guzel oldu. Masaustu 3090'da 6MB L2 cache var, 4090'da 72MB. AMD gibi cok gozumuze sokmadilar ama aslinda bant genisligi verimi acisindan iyi sicrama yaptilar. 8nm'den 4nm'e gecildi. Bunu tampon bellegi ve saat hizini arttirmak icin kullandilar. Onceki mimariyle birim sayisi karsilastirmak yaniltabilir. Benchmarklar gelsin, gorelim. edit: nvidia DLSS3'lu grafiklerle 4070Ti 3x 3090Ti diye gaz vermis, onu geciyorum. Sirketler bi grafik paylasiyor, bir kart digerinden %10 hizli ama bar grafigi iki kati. Yeni bir sey degil. 3x 3090Ti degil haliyle bu kart ama 3090 ham performansi verecek gibi duruyor. DLSS3 oldugunda sanki bir kare daha gecikme oluyormus gibi anlatan Youtube'culer var. Oyunda normalde 50ms gecikme varsa bu 100ms'e cikmiyor. 50-60ms arasina bir yer cikiyor. %5-20 gecikme artisi karsiliginda %100 akicilik artisi kazaniyorsunuz. Ortalama oyunda 220W cekiyor gibi duruyor. Undervolt falan da olmadan. Yakin zamanda milletin 3090Ti'lara verdigi para dusunulurse, cok daha ucuzuna 3090 performansi verecek, isteyene gidim gecikme ekleyip iki kat akicilik saglayacak bir kartin 200W civari guc cekerek calismasi guzel. Fiyat, meh. Ama daha iyisini sunan olmadi.

Masaustu 4070Ti $799 MSRP resmilesti. Laptop 4090 GPU 9728 CUDA, aslinda masaustu 4080'e denk geliyor. Ama bunun guc profili laptop'a gore tabi. Islem gucune 38.9 TFLOPS single-precision demisler. Yaklasik masaustu RTX 4070 Ti. Masaustu 3090 ile 3090Ti arasinda. Laptop 4090, hafiza 4080 gibi 16GB, 256-bit Ama masaustu GDDRX, bu GDDR. Saat hizini bilmiyorum. Bir de "tri-speed memory controller" demisler. Miktarda masaustu 4080'a denk, bant genisliginde masaustu 4070Ti gibi olabilir (saat hizlarini, nihai GB/s miktarini gorelim) Yani GPU ham islem gucu masaustu 3090/3090Ti'lar gibi. Tipki masaustu RTX 4070 Ti gibi, onun ustune DLSS3 ile bazen 2x. Hafiza miktari acisindan masaustu 4080 gibi. Saglam. Laptop'larda 2560x1600 ekranlar populer oldugu icin bu GPU ile laptop kullanmak masaustu 4080/4090 ile 4K monitor kullanmaya denk performans vermeli. Playstation nesilleri arasinda yine 7 yil olacaksa 4-5 yil konsollarda da calisacak sekilde hazirlanacak her oyunu calistirabilmesi lazim. Masaustunu duvara baglayip sal girsin demek gibisi yok tabi. Laptop 4070/4060/4050 da duyurulmus. "3'te bir guc gereksinimi ile RTX 3080 performansi" demisler. 13-14" laptoplar da ilginc olacak.

Aha kulak vermisler biraz. • Ekranlar 16x10 artik. X15 veya X17 yerine bi X16 yapsalar demistim, o da olmus boylece. Govdesi X17'den daha kucuk ama calisma alani daha buyuk. • Millet sunu 1080p veya 4K yapacaginiza 1440p yapsaniza diye zirildiyordu, 2560 x 1600 o acidan guzel. Performans iyi olacak. • 4nm 40x0'lerle hiz/guc iyi. • 13th Gen Intel (veya AMD) • LP-DDR5 • 14"-18" secenek var. Baska markalardan yine 13" de gelir. Manda kasada sogutma ile HX isteyen o da olmus, tek elde tasiyayim ama konsollari opsun diyene o da olmus. X14 • ince, hafif, • 4050-4060 ile geliyor. • 14-inch, 2560 x 1600, 165Hz X16 • Bu performans sinifi icin ince, onceki nesil gibi olursa nispeten dusuk gurultu, • 4050/4070/4080/4090 ile geliyor • 16-inch, 2560 x 1600, 165Hz • 16-inch, 1920 x 1200, 480Hz • 16-inch, 2560 x 1600, 240Hz Onceki nesle gore guzel sicrama. RTX 4090 16GB (175W) 32GB LP-DDR5, 16-inch, 2560 x 1600, 240Hz makine alip binlerce dolar veriyorsun. Zik gibi webcam var, o ayri. Apple degil sonucta. (Bir onceki daha kotuydu, bu neyse 1080p). Kagit uzerinde super. Inceleme gorelim: 1. Ses kalitesini iyilestirmis olsunlar. X15/17 R2'ler ilkinden kotuydu. 2. Performans beklendigi gibi olsun. Kalite kontrol sikintilari olmasin. 3. Ekran hizi super, kalitesi de iyi olsun. X16 ust model icin $3000 demisler. Pahali, ama 4090'sa korktugum kadar kotu degil. "Is icin aldim" diye fatura edip kardan duserek vergiden yirtmasi mumkun olanlar atlar buna. Beklemenin sonu yok ama zaten acelesi olmayani ileride 1. 4nm Intel'ler bekliyor. 2. Ekrani 120hz'de VR'daki low persistence ekranlar gibi acip kapadiklari bir mod oturturlarsa ona gore tasarlanmis modellerde pil omrunde bir sicrama daha olabilir. 3. Sonraki yilin modelleri Ocak'ta duyurulmadan once, sonbaharda falan indirimler oluyor. https://www.youtube.com/watch?v=WRA-pgwz8nU https://www.youtube.com/watch?v=8Yvl-4iL1oU https://www.youtube.com/watch?v=s1v6YMNyss8 https://www.youtube.com/watch?v=AsVhXW6vnig

Eger sikinti vapor chamber tasarimindaysa her ne kadar maymunluk olsa da o kadar onemli degil. Arada bir herkes .iciyor. AMD tasarimi kart alan musteriden ozur dileyip yeni revizyon versinler, gecsin gitsin. Bir de atip tutmasinlar mumkunse. Eger sikinti "chiplet yapip ustune kat cikarak 3D cache falan tasarim yaptik, ortalamada sogutabiliyoruz ama chip'in bir yerinde hot spot oluyor" seklinde GPU tasarimindaysa, farkli fan kullanan markalarda da gorulecekse o buyuk sikinti. Chip'e yeni revizyon yapmakla cozulemeyecekse, yeni bir tasarim gerekiyorsa daha da buyuk sikinti. Benim merak ettigim su: niye altta GPU, ustte 3D cache? Tabi uretimin arkasindaki muhendislik zorluklarini bilmeden atip tutmak istemiyorum ama altta cache, ustte sogutucuyla dogrudan temasta asil yuku ceken islem birimleri olmasini beklerdim.

• Grafikleri film gibi yapmaya aday ekran kartlari var. • Darbogaz fiziklerde ve donanima ozel optimizasyonda. • Fizik performansinda darbogaz single thread performansinda. 2023 sonu 2024 gibi 4nm islemciler gorecek gibiyiz. Intel'in islemcileri single-thread konusunda iyi, bu sekilde uretim teknolojisi de ilerlerse saglam olur. Hayalim: 1B-8P-8E veya 1B-4P-8E gibi bir islemci. • 1B tek buyuk cekirdek single thread islerini ustleniyor. • Yillardir 6-8 thread'e gore optimize edilmis oyun motorlari icin yuksek hizli 8P cekirdek var (veya sanal x2 thread isleyen 4P) • Daha cok parallellestirilebilen isler icin 8E cekirdegine sahip, multi thread'i iyi kullanan oyunlarda da geri kalmiyor. Intel'den boyle bir islemci gelse oyunlarda performans artisi hem tasarimdan, hem uretim teknolojisinin ilerlemesinden gelir. Bonus hayal: Nvidia'dan ARM tabanli boyle bir islemci TMSC'de 3nm ile uretilse (TMSC dusuk kayipla 3nm uretimi kotardi), yanina NVLink ile hizli iletisim kurdugu 4090+ bir GPU ve 32GB GDDR7 hafiza ve kendi tasarladiklari adam gibi sogutma ile "aha biz de konsol yaptik, sabit donanim avantaji, disaridaki her seyden hizli, DLSS ve saglam RT falan da standart" diye satsa konu kapanir. Oyunlarin RTX Remix versionlarini kendileri cikartirlar "ya ona oyun gelmez" sikintisi da olmaz. Konsol rahatligi isteyen icin de, PC'ye ozel yuksek kalite isteyen icin de, VR icin de muhtesem bir cihaz olur. Teknik olarak boyle bir cihazin 2024'de gelmesi mumkun. "2027 gibi PS6 gelecek diye beklemeyin, next gen burada" diye pazarlanip konsollarin 7 yillik cycle'ini kirmasi da ilginc olur. ARM'da Windows'un da o zamana kadar oturmasi mumkun olursa bu cihaz konsol oldugu kadar PC de olur. Pratikte Nvidia hem Sony, Nintendo gibi konsol devlerine bayrak acmis olur, hem FE kartlariyla zaten biraz huylandirdigi OEM kart ureticilerine bayrak acmis olur, hem Dell, HP gibi PC ureticilerine bayrak acmis olur, hem kendi ekosistemi icin goreve ozel donanim ve o donanima ozel yazilim ureten Apple'a bayrak acmis olur. Biraz iddiali olur.

4090 cazip olsun, en yuksek kar marjiyla satan kartimizin satislari cogalsin diye 4080'i pahali yaptilar. x090/Titan kartlari hic bu kadar cekici olmamisti. 4070Ti MSRP duyurulana kadar sagda solda gorulen liste fiyatlarina cok guvennmemek lazim. Gerci MSRP'ye de guvenemiyoruz, o ayri. 4070Ti nihai fiyatini gordugumuzde sanirim ilk defa "x090 orta sinifin iki kati pahali ama ayni zamanda iki kati hizli, verdigin parayi hak ediyor" durumu yasanacak. Dans ederken surekli eliyle koluyla z.kine isaret eden hiphopcu gibi, surekli en pahali ve uzun modele dogru "dusunmez miyiz" diye isaret ediyorlar.

Iyi 1. Ilk defa start menusunu dogru duzgun yapmayi becermisler. Ugrasmam gerekmiyor. Windows 98'den beri Taskbar'a toolbar acar, kendi istedigim kisayollari istedigim sirayla dizer, kendi menu arayuzumu yapardim. Mecburen cok kullandigim icin sirada uste cikan kisayollar degil, hizla ulasmak icin elimin altinda olmasini istedigim kisayollari kendim dizerdim. Tabi oyle ugrasmamak icin kurulabilecek dock'lar da vardi ama third party yazilimlar arada gereksiz uyumsuzluklar cikardigi icin toolbar'lari kullanirdim. Toolbarlarda da bazen icon sirasi falan sasardi, arada bi onlarin yerini bastan ayarlamakla ugrasirdim (son donemlerde nadiren). Simdi tek eksigi icon'unu kafama gore degistirememek, o da bu yasta pek umrumda degil acikcasi. 2. Buyuk ekran kullanirken ekrani ikiye bolmek, dorde bolmek, mesela yan yana Excel ve veriyi elle kopyalayacagim pencereyi koymak icin ugrasirdim. Son donemde iyilestirmislerdi. Burada iyi oturmus. Pencere yonetimi icin de third party yazilimlar vardi ama isletim sistemiyle gelmesi gereken bir ozellik aslinda. Netice: Hemen ulasmak istedigim elimin altinda, multitask calismak istedigimde aninda istedigim sekilde karsimda. Kotu Oyunlarda bir sure Win10 daha performansliydi, ozellikle VR'da. Son durum nedir, bilmiyorum. Performans artik toparladiysa guzel, olmus bu. Yoksa is icin kullanan gecer, oyun icin kullanan da biraz kufrederek gecer.

Eskiyle karsilastirinca cok pahali. Bugun baska seylerle karsilastirinca degil. Iyi kazananlar her yil iPhone’unu yeniliyor sanki yenisiyle farkli bir is yapiyormus gibi. Sirf seninki kac dendiginde onceki yilin modeli dememek icin, $300’lik telefonlardan $1000’in standart oldugu gunlere geldik. 2 yil once 3070 alanin bu yil da 4070Ti alip gecmesi, 2 yil sonra tekrar bakariz demesi cok goze batacak bir masraf degil, ayda $30 taksit. Hayat pahaliligi sorun, GPU’lar degil. Orta sinif her yerde dokuluyor. Kazanci dolarla da olsa masraflari kazancindan daha hizli artiyor.

Laptop 3080'lar pahali diye 3070'e yoneliyordu millet, performanstan da memnundu. Linkte laptop 4060 ondan %5 yavas olur demisler, asagi yukari ayni hizda. Benim tahminim cok daha az enerji ile calisacagi seklinde. Laptop 4060'dan beklentim bu: dusuk enerji ile laptop 3070 seviyesi saglam performans ve DLSS3 ile 2x secenegi. Hic fena olmaz bence. Ufacik ince laptop alacaksin, gecen yil aldigin 3070 hizinda olacak, hatta bazen 2x cekebilecek. Yani 14 inch ince laptop path tracing ve DLSS destegi olan Portal RTX Quake2 RTX gibi oyun/demolari DLSS3 ile gecen yilin $5000'lik 17 inch 3080 laptoplarindan hizli calistiriyor olacak. Hala giris seviyesini ucuz 10x0 (1650 falan) yapmak yerine 4050, 4040 falan cikarsalar da RTX ve DLSS feature set standart haline gelse super olur. Hala TNT2 m64, Geforce4mx kafasi urunler cikmasa harika olur. 4GB ram koysun, hafiza bandini dusuk tutsun, yine kufredelim illa kufur istiyorsa, sikinti yok. Ama RTX/DLSS'i standart sunsun ki yayginlassin. 4070 Ti fiyat/performans krali olarak geliyor anlasilan. 4090 performans krali, 4070 Ti fiyat performans krali seklinde yapacagini yapiyor nvidia. RTX 3090'a denk 3DMark demek DLSS3.0 destegi oldugunda eski krali ikiye katlayacak kart demek. AMD kartlarindan daha ucuz, daha az cekiyor ama RT soz konusu oldugunda hizli, RT olmadiginda her seye yetecek performansi var zaten. Nihayet fiyat/performans skalasinda 4090'dan iyi bir kart yaptilar, 4080 o acidan cazip degildi, bunun fiyati soylendigi gibi olacaksa albenisi var. Yalniz boyle ara ara gaz verdikten sonra bunu yine ilk duyurduklari 4080 12GB fiyatina cikarirlarsa iyi kufur yerler. Valve'dan Half Life Alyx'e devam VR oyunu gelsin, Epic'ten Robo Recall'a chaos destruction ile UE5 devam gelsin, aninda 50 IQ puani kaybedecegim, "ya simdi resesyon oncesi buna bu kadar para verilmez" diyen benim cebimden kredi karti 4090'a dogru kendi kendine ucmaya baslayacak dev bir miknatis cekiyormus gibi. Masaustu oyun kullanicisi icin 4070Ti gayet iyi gozukuyor. 3080Ti da ikinci elde ayaga dusecekse DLSS3 sevmeyen icin ilginc olur.

CES’te 3 Ocak’ta nvidia’nin sunumu var. Laptop 4090 icin 16GB rivayeti donuyor. Dogruysa gercekten masaustu 3090’i gececek demektir. Sirf hafiza artti diye hiz artmaz. Mesela 8x2GB modul kullansalar, hafizaya 8 yollu baglanti olsa 8x1GB kartla ayni veribandi olur, performansa etkisi anca hafiza miktari yetmediginde olur. Ama 16x1GB modul oldugunda islemcide de moduler yapi oldugu icin 16 koldan baglanacak islemci, hepsinin yaninda CUDA cekirdekleri falan seklinde ona gore GPU koyuyorlar, performans ikiye katlaniyor. Laptop 3080 8GB (veya 8x2 16GB), laptop 4080 12 dediklerine gore 4090 8x2 olmaz herhalde. Dolayisiyla cidden saglam bir laptop GPU geliyor gibi. RT soz konusu oldugunda ve/veya DLSS3 acildiginda masaustu AMD’leri geride birakmasi mumkun olabilir. Ya da 4080 6x2 olacak, 4090 8x2 olacak, DLSS3’le az guc cekerek su kadar performans veriyoruz diye gaz verecekler, Apple’in enerji etkinligiyle yarismaya pivot edecekler. Masaustunde 4050/4060 duymadik ama notebooklar icin bunlar da duyurulacak gibi. Yeni Nintendo Switch’te de DLSS olmasi bekleniyor. Aslinda hizi 60fps’de sabit tutup ic cozunurlugu dinamik ayarlayarak hep 60fps verseler, onu DLSS3’le hep sabit 120hz’e cekseler, VR ekranlari gibi low persistence yapabilirler. Goruntu ekrana birkac milisaniye verilir, sonra kapatilir. BFI insertion gibi ama onun bir adim otesi, ekran aslinda cogu zaman kapali. Boylece aslinda pil kullanimi ciddi sekilde azalir (ghosting de azalir). Bunu 60hz’de yapsalar flicker olur, eski ekranlarla yapsalar parlaklik cok dusuk olur ama bugunun parlak ekranlari ve DLSS3’le boyle bir seyler mumkun olabilir. Her turlu 4050/4060’lar 1080p ekran besler, 4090’lar 4K’ya kadar cikar da bu tarz bir seye kalkisirlarsa guc kullanimi ve akicilik acisindan da ilginc olur.

Ust seviyeye o performans gelsin, 4060/4050’lar da guzel olur. Zamanla 5060/6060’larla o performans bize de gelir. Fiyatlar zaten ust seviyede kol gibi. Performans artisi da gidim gidim olunca bize inmesi bir yil sonraya atiyor. O yuzden bunlar guzel haberler. “4090 guzelmis, PC toplayayim” desem hayvan gibi para. Resesyon beklenirken boyumu asar benim. Ama “pahali ama guzel” diyerek takip edebilirim, teknoloji hobimiz sonucta. Gun gelip “bugun kendimi odullendirecegim” diye makine toplamaya kalktigimda alacagim seyin iyi olacagini bilirim. Bugun almasam da olur. Kimi 4090’i konsolun yanina koyup “oha, boyle konsol kadar GPU mu olur” der. Kimi 3060/4060 iceren ve tek elle tasidigi, USB‘den guc ceken ince laptop’i alir, konsol, ekran ve power brick’lerin yanina koyup “oha, butun bunlar bunun yaptigi isi anca mi yapiyor” der. Ikisi de ayni mimari. Nvidia alt seviyede hizli olmayi basaran, ust seviyeye de saglam olceklenebilen mimari uretmeyi basardi. AMD cephesinde, (1) 3D cache ile chiplet tipi birlestirilince tek chip gibi dusuk ic gecikme olmadigi icin ust seviyede tikandilar. (2) 3D kat cikip performansi bol cache ile elde ettikleri icin isinma konusu da sikintili gibi gozukuyor. Bunu alt modellere dusuk maliyetle olceklemeleri de zor olacaksa kotu. Mimari tasariminda bu iki kisiti asamadilarsa orta seviyeye sikisabilirler. Orada da 4070 Ti fiyat indirimi hesaplarini bozuyorsa, ortalama oyuncu “XT/XTX alacagima 4070 Ti alirim, DLSS3 ve saglam RT de var, hem daha ucuz” diyecekse bu nesil isleri zor. Onceden yarattiklari izlenim komple yalan oldu. Ne daha az guc cekti, ne daha az isindi, ne daha hesapli cozum sundu, ne daha performansli cozum sundu. Oyle olmasa mimari gelistirmek zaman alir deyip gecelim. Pahali fiyat ceksin, piyasa kosullarinin geregi diyelim (biyik altindan ak oc diye ekleyelim). Aptal yerine koyup adam opmeye calistiklarinda yakismiyor.

Bi yerde masaustu 3070'den %25 hizli demisler, baska yerde 3080'dan %42 hizli demisler ama sanirim laptop 3080'dan soz ediyorlar. 12GB hafizasi olacak. Laptop 3080 8GB. Hafiza bandi%50 artacak. Laptop 3080'dan %42 hizli iddiasi makul gozukuyor. Masaustu 3080 ham performans + DLSS3.0 ve daha yuksek RT performansi beklenebilir. Saglam.

Tabloya gore yeni kartlar bu islerde 30x0 neslinin 2 kati, 20x0 neslinin 3 kati hizli. Boylece hissedilir gecikme olmadan bunu yapabilecek esige gelmis. Tablodaki 4.41ms saniyenin 226'da biri. Notlarda hepsinin video birimini ayni saat hizina (1755 MHz) cekip mimariler arasindaki farki test ettik demisler. 4090 video birimi hizi 2114MHz. Yani yaklasik 1/240 saniyede bu islemi yapabilecek hiza eristigi icin bu islemleri gercek zamanli yapabiliyor. Onceki nesillerle yapilmaya calisilsa hissedilir gecikme olacak. Gecikmesiz yapacagi hizda yapalim diye kaliteden kismaya calissalar goruntu bozulacak. AMD "biz yaptik, hem de her kartta calisiyor" diye dandik bir kopyasini yaparsa "onu bizim 3 yillik kartlarimiz da yapar" diye cevap gelir. Komplo siteleri "iste gordunuz mu, bakin nvidia ne kadar soyle boyle, hani onceki kartlarda yapilamazdi, hi?!" diye gazi verir. Heyecan arayan arkadaslara firsat olur, sevinirler. Ama bu DLSS3 bu kalite ve bu gecikme ile bir onceki nesillerde calismiyor. Zamanla belki daha hizli bir algoritma kesfedip bunu yapabilir hale gelirler. AI egitirken illa senin basinda durup surasi olmamis demen gerekmiyor, referans resimle algoritmanin sonucu arasindaki farki matematik olarak tanimlayabildigin icin o farki ortalamada cok degistirmeden daha hizli calisacak bir algoritma aramayi bilgisayara birakabiliyorsun. Su anda kullandiklari algoritmanin yarattigi goruntu referans goruntuden %5 oraninda farkliysa bunu %6'da tutup iki kat hizli calisan bir algoritma bulurlarsa o yeni teknik 30x0 nesline de gelebilir.

AMD guc kullanimini kontrol altina alip, sogutmayi becerip daha cok modulu MCM usulu uc uca yapistirsa bile performans bir yere kadar artacak cunku chiplet’ler arasindaki iletisimin hizi ve gecikmesi tek islemci gibi degil. Ona da cozum bulup “surprise mothafucka” diye nvidia’nin onune bir flagship kart koysalardi herhalde bu Titan gibi bir kartla cevap gelecekti. Zira nvidia anlik peak performans icin guc kullanimini salabiliyor ama tasarimi oyle yapmis ki guc kullanimini kistiginda ortalama performans pek dusmuyor (undervolt, notebook modelleri). Sogutmayi da FE’lerde oyle tasarlamislar ki kart sessiz ve pufur pufur calisiyor. Daha buyuk chip ve hizli hafiza ile abanacak pay var. Ama maliyet ve fiyat da ona gore olur. AMD kendisine gore istisnai bir basari gosterirse cevabimiz hazir olsun diye lab’da arge’sini yapmislardir ama gerekmedikce piyasaya gelmeyebilir. Apple kazancinin %6’sini arastirma gelistirmeye harciyor. Nvidia %25. Boyle ilerliyor GPU teknolojisi, gercek zamanli grafikler. Apple’in kazanci daha buyuk, arge butcesi buyuk tabi. VR’a el attigi icin dusuk enerjiyle yuksek grafik performansina kaynak ayirirsa guzel olur. Geforce ve Radeon’lar $300-400’ken PowerVR tabanli Kyro’lar $100’a falan iyi alternatif sunma pesindeydi. Takan olmadi. Simdi GPU’lar $1000 falan olmusken $300’a “Myro” gorsek ilginc olur. Apple’dan tabi PC icin oyle bir urun gelmez de, kendi bunyelerinde GPU calismasinda o tarz etkinlik arayisina devami beklenebilir. Duvara baglanmayan notebook’ta su anda en iyisi. Duvara bagliyorsan nvidia hizli.

DLSS3 hakkinda yeterince inceleme/video ciktiktan sonra kanaatim: CPU limitine takilan, oynanisi da agir oyunlarda daha akici goruntu almak icin frame generation acilir. Spider-man gibi ekrandaki karakterin hizli hareket ettigi oyunlarda frame generation hatalarini gormemek icin kapatilir. Frame generation kapali, DLSS Quality denenir. Yine FSR'dan daha kaliteli goruntude daha iyi performans alinir. Portal RTX gibi nispeten hizli ama grafik yuku agir oyunlarda denenir. Sahsen once light bounce'u 4 yerine 1 yapip, DLSS3 de acip dibine kadar hizli path tracing goruntusu nasil oluyor diye bi bakardim. Sonra frame generation off, dlss performans yerine kalite, bounce 4 yerine 1 seklinde tek tek degistirip hangisi bana en az batan gorsel farki yaratip performansta en cok farki yaratiyor diye kisiye ozel optimal ayarlari bulurdum. Demek ki her durumda rakibin sundugundan daha iyi cozum sunabilen bir teknoloji. Net pozitif. Gozume batiyorsa ayarlari degistiririm.

3080 Ti ve 12GB 3080’ler yakin zamanda cikti, mining gormedi zira piyasasi bitmisti. 2. elde ucuza bulunursa alinabilir demistim, bu fiyatlarla cazip degiller. ”4090 cikmis, almam lazim” diye elindeki 3090Ti’i ucuza satan bulunursa onun icin de aynisi gecerli. Ucuz yakalanmadigi surece (su anda gordugum fiyatlarla) o kartlarin benim icin cok cazibesi yok. XT, XTX hem “ucuz etin yahnisi” gibi kartlar, hem de ucuz degil. 4080 fiyat/performansta 4090’dan iyi degil, albenisini limitliyor. 30x0’lari eritelim diye x080’lerin en pahalisi yapilmis. Iyi kart ama fiyati kotu (bu ikisi ayri seyler). Iyi kart ama bu fiyatla iyi secim olmayabilir. 4090 saglam kart. Hobiye ayiracak butce varsa alip gecilir. Onceki nesle basmis, ustune bir de DLSS3 basmis, gorulmemis sicrayis yasatmis ama rakipsiz oldugu halde klasinin fiyat seviyesini sadece enflasyon kadar arttirmis. 4070 vs eger iyi fiyatli cikarsa cazip olabilir. Nvidia 30x0’lar tukenince 40x0’larin alt modellerini cazip kilarsa guzel. Is modelini degistirip “alt modelleri 8nm ucuza Samsung yapacak, ust modeller pahali gidecek” derse (30x0 stoklari erimeyecek cunku aynen devam diyoruz diyorsa) kotu (amk seviyesinde kotu). Samsung’dan ne kadar siparisi olduguna bakip anlasilabilir.

-Iyi mi? -Kotu diyemem. -Peki “iyi degil” diyebilir misin? ”O kadar sisirildi, o fiyatla 4090’a rakip olacak iddialarini buraya tasidik, Cyberpunk’ta yakaliyor dedik, guc kullanimi konusunda atip tuttuk ama hic oyle cikmadi, en azindan iyi degil demek boynumun borcudur” diyebilir misin? “Yalan yanlis bilgilerle her nesilde ayni sey yapiliyor, sen de buraya tasiyorsun, bu sefer yapma diye bastan yazildi (elden geldigi kadar uygun dille, kimseyi parmakla gostermeden), ben inatla devam ettim, sonunda cikan kart bunu dogrulayacak kadar iyi cikmadi, evet iyi degil”, diyebilir misin? Yoksa “iyi degil diyemem, cunku benim bu firmayi savunmam sart, cunku bu anlattigim kisi benim” mi dersin: Soru bu: “AMD’nin bu serisi iyi olmus mu”. A. Hayir. B. Bir mesajla daha bu milyar dolarlik sirketin bedava avukatligini yapayim, girisine “Allah kimseyi sosyal ağlarda milyar dolarlık şirketlerin bedavaya avukatlığını yaptıracak kadar düşürmesin.” yazayim, bunun komikliginin farkinda bile olmayayim. C. Evet (olmusken tam olsun) Seni, beni bosver. O kadar sisirildi. Nvidia degil, AMD teknoloji lideri dedin. Kart geldi. Konuyu bana getirme, sen de konu olma. Soru bu: Bu kart iyi mi? 4090 gelince “pahali ama iyi” dedim. Nesi iyi dedin. Bu kart iyi mi?

eBay'de goz ucuyla bakinca iki yasindaki 3090 $900-1100. 12GB 3080'ler bile bu fiyatlarda gozukuyor. Bunun da performansi o civarda ama sifir kart, mining falan gormemis, garantili. Satsin tabi. ETH mining sonrasi kalan 30x0 stoklarini satacagiz diye nvidia 40x0'lari yuksek fiyatli sundu. 3080 fiyati nire... 4080 fiyati nire... AMD o firsatta "biz daha ucuzuz" diye kendini konumlandirmaya calisti. 4090'a alternatif sunmadilar, 3090'a alternatif sundular, hem fiyatta, hem RT performansinda. "Yaninda bir de bedava tarak veriyoruz" der gibi RT kullanmayan (grafik yukunun hafif oldugu) oyunlarda 3090'dan hizli. 8nm 2 yillik karta yeni alternatifle de nvidia'dan duzgun pazar payi alamazsa bi Istiklal Marsi soyleyip dagilsinlar zaten. nvidia pahali mi? Evet. Yeni kartlar luks tuketim seviyesinde. Ayrica alt modellere indikce fiyat/performansin iyilesmesi lazim. Fiyat/performans acisindan bir cazibesi yok. Bakinca kosup alasin gelmesi icin "abi, 4090'dan sadece %x yavas ama %y ucuz" diye (y>x) istahlanman lazim, o yok burada. Pahali. Almadim. Biraz pazar payi da kaybetsin de burnu surtsun, bir sonrakini bu kadar pahali cikarmasinlar... Ama fiyat baska, teknolojisi baska. Nvidia yeni kartlarin teknolojisini iyi kotarmis. 4080 vs. XTX 4080 rasterizing'de ortalamada %3 geride. RT'de cok daha hizli (ortalamada %24, agir RT kullanan oyunlarda daha fazla). DLSS3 de acinca ucup gidiyor. Agir RT kullanan oyunda XTX-SLI gibi 7 bin benchmarktan ortalama ile meta review yapmislar, ortalamalar oradan. XTX rezil bir sekilde daha cok guc cekiyor, en komigi de orasi. "DLSS'in farki bana batiyor ama RT'nin farkini gormuyorum" ve "RT'nin farkini gormuyorum ama %5 performans farkini goruyorum" diyecek %1 kisi disinda XTX almanin tek sebebi fiyatin biraz kisik olmasi. Keyfim icin $1000 harciyorsam $1200 harcamamak bana cok mantikli gelmiyor. Keyfe $1200 harcamaya uygun bir donem degilse keyfe $1000 harcamak da mantikli gelmiyor. "Yok oyle almiyorum demek, illa birini alacaksin" dense 4080 alirdim. 4060/4070'ler falan gelmeden olusan boslukta piyasa payi calamazlarsa, 2 yil sonra "yakaladik, yakaliyoruz" derken 3080'larin sifiri (10GB, 12GB ve Ti) XTX'ten daha cok satiyorsa, AMD biraz daha dusunsun bu isleri.

@Whooosh AMD'nin bu serisi iyi olmus mu?

Geforce 256 ile per pixel isiklandirma mumkun hale gelmisti ama bu gerektirecek oyunlari gormemiz Doom 3'u bulmustu. O zamana kadar ara cozumler gormustuk. RTX ile ray tracing geldi. "30fps mi" diye burun kivirildi. Once ara cozumler gorduk. Goruntu yine alistigimiz oyunlar gibi (rasterizing) cizildi, ustune yansimalarin ve bazi isiklar kalitesi RT ile arttirildi. Quake 2 RTX ile path tracing gorduk. Butun goruntu isigin vurdugu yuzeyi aydinlatmasi ve oradan sekip bir sonraki yuzeyi de aydinlatmasi ile cizildi. Isigin sekmesi 1 kez oldu. Portal RTX'te 4 kez sekme olabiliyor. Teknoloji boyle ilerliyor. Portal RTX'te isigin sekme sayisini 4'ten 1'e cekiyorsun, DLSS aciyorsun, 2060'de 60fps alabiliyorsun Daha iyi kartta ister isigin sekme sayisini 1-2'de tutup DLSS kapali tutarsin. Ister isigin sekme sayisini 4'e kokleyip DLSS acarsin. https://www.youtube.com/watch?v=3MSUqm_-Dgk Kotu RT performansi gormek istiyorsaniz AMD donanimina bakmak gerekiyor. Ara cozumleri anca verebiliyor. Ona da performansi yetmediginde "yansimalar gercekci olsun diye ray tracing kullaniyoruz ama yansimadaki adamin donu yok, dona gucumuz yetmedi" seklinde grafiklerle idare ediyor. DLSS muadili de yok.

Ikisi de kendi donanimina gore optimizasyon icin para harciyor. Aradaki fark: Biri “ya bu daha gelismis teknolojiyi desteklemeseniz” diye para harcayip PC’yi geride birakiyor. Goreve ozel donanim olmayinca iki yil oncesinin kartini anca yakaliyorsun. AMD de oraya gelecek, onda da bu goreve ozel birimler olacak, gelismenin yolu bu, aklin yolu bir. Su anda geride oldugu icin desteklenmesin diye ugrasiyor. Bunu alkislayip “bir sonraki neslin teknolojisini urettik, desteklenmesi icin de butce ayiralim” diyene kufretmek acayip. Acik standartlar nihayette daha iyi. Fakat kisa donemde arge’ye milyar harcayan firma bunun avantajini kullanarak o parayi geri kazanamiyorsa arge’ye ayni miktarda para harcanmaz, teknoloji ilerlemez. Ideali: her sektorde "tekellesmeyecek kadar kisa, ama arge butcesini geri kazanacak kadar uzun" patentlerle gelismeyi besleyecek optimal nokta hedeflenir. Uclarda olmak her zaman geride birakir. Kisa donemde nvidia yeni tekniklerin onculugunu yapiyor, kendi markasi altinda kullaniyor. Ardindan DirectX gibi standartlara entegre oluyor. Bu surecte rekabet edip one gececek, kendi teknolojilerini gelistirecek kabiliyette olmak yerine digerinin urettigini baltalamak serbest yazilim savasciligi degil. Nvidia melek degil. Firsat buldu mu herkesi oper. Ama "nvidia melek degil, demek ki AMD melek olmali" seklinde ikilikci dusunce sekli yuzunden dunya bugun oldugu yerde. Firsat bulan tuttugunu opuyor. Birine surekli kufredip otekini surekli savunuyorsan, arada "o kart alinmaz, para tuzagi, yenisi gelmek uzere", "bu FX neslinde s.cmislar, sac kurutucu fan takip siviyorlar" demiyorsan, 2 yil oncesinin kartini yakalayan urunu alkisliyorsan "4090 killer olacak" diye video yapan her sarlatani takip ediyorsan orada bir hata var.

Digital Foundry videosu: https://www.youtube.com/watch?v=HH87uJzUoew Kamera sikintili, sabit 60fps alindiginda bile problem olabiliyor. AMD anti-lag, nvidia Reflex acilmali. Shader compilation stutter var. The Callisto Protocol da ilk ciktiginda feci shader compilation stutter vardi, o oyun yama sonrasi daha iyi oldu diyorlar. NPC'lerin bol oldugu yerlerde oyun agirlasiyor, DLSS3'le ucuyor. Islemci limitine (fizik motoru, trafik/kalabalik yuku) DLSS3 gibi bir cozum yok simdilik. O kadar degisiklik yapmislar. Feedback gelsin, yamayla oturur.

Witcher 3'te yine 2 yasindaki 3090'i anca yakalamis XTX. DLSS3 acildiginda agzi acik koala gibi arkasindan bakiyor. 1. Frame Generation (DLSS3) islemci limitine cozum. Ama AMD sagolsun her yerde gormeyecegiz. The Callisto Protocol gibi bazi oyunlar AMD anlasmali oldugu icin FSR var, DLSS yok. Sende oyunu 120fps calistiracak kart olacak ama AMD ile anlasmasi oldugu icin yapimci firma gereken teknigi eklemeyecek, 60fps oynayacaksin. AMD yuzunden bazi oyunlarda acamayacaksin ama muhtemelen nvidia'ya kufredeceksin. 2. Path Tracing, Ray Tracing yuksek kalite sagliyor. Iki konuda da AMD'nin geride olmasinin sebebi DLSS ve RT'de filtreleme isleri icin nvidia'da olan, hatta Intel'de de olan, yapay zeka islemlerinde kullanilan tensor cekirdekleri gibi goreve ozel donanim birimlerine sahip olmamasi. Insanlar ilginc. Yeni nesil kartta DLSS3 gelir, kufreder. Oyunlara bu yeni teknikleri eklerler, kufreder. AMD oyun yapimcisina para verip "ama bu arkadaslarin aldigi karttaki teknikleri destekleme", "hem bak zaten bizim konsolda da yok, onun 5-10 kati pahaliya aldiklari PC'de daha yuksek kalitenin ne geregi var" der. Ayakta alkislar. Raki icirilince "o kedi buraya gelecek" diyen fare gibi. "O 8nm 3090 buraya gelecek" demisler. 5nm ve MCM ile iki yildan sonra oluyor gibi. Driverlar falan oldugu kadar artik.

iPhone 13 Mini aldim gectim. Tek elle rahat kullanilsin. Ondan once SE falan takilip benzer boyutta devam etmeye calisiyordum. Home button yokluguna alisinca bu da SE govdesinde tam ekran ile tek elde rahat kullanima en buyuk ekran alanini sunuyor gibi. Ellerim daha buyuk olsa daha buyugunu alirdim herhalde. Apple Watch Arada bir goz ucuyla bakiyorum. SE fena degil ama "always on display" degil. En ucuz dandik Casio saate goz ucuyla bakip gecebiliyorum, bunda mumkun degil. Sirf onun icin 8'e yukseltelim o zaman desen PS5 gibi fiyat cikiyor neredeyse. Insanin hayatina PS5 kadar deger kattigina emin degilim. Sleep tracking, oksijen seviyesi falan guzel de her gun sarj etmek gerekiyorsa sabah aksam sarj etmeyi aliskanlik edinmedikce gece kullanmak mumkun degil demektir. Tansiyon olcme konusunda yeterince basarili oldugunu iddia eden cok az urun var (1-2 tane). Apple onu da yapip "sabah kahvaltini ederken veya ofiste masana ilk oturdugunda 30 dakika sarja tak yeter" kivamina geldiginde (always on display ile) almak lazim. Butun gun kolunda, topladigi veriden "abi bak suna dikkat et" de diyebiliyor, istersen o veriyi grafikleriyle doktoruna da gonderebiliyor" seklinde bir urun olacak. Aga bunu kesin almak lazim demem icin "tansiyonumu olcecektim, unuttum", "unutmadim da is gucun arasinda bir de onu dusunmem gerekti, bir de onun icin zaman ayirdim" demeden hayatimi guzellestiriyor/pratiklestiriyor demem lazim, onun icin de arka planda kendi kendine bu isleri gormesi lazim. "Apple Watch bunu cozecekti ama sarj etmeyi unuttum" dedirtmemeli, hayati kolaylastiran teknoloji urunu kendisi mesgale haline gelmemeli. Pahali modelleri beni asar, cok hizli eskiyorlar.

Ara kareyi bedava olusturacak kadar saglam oldugunu, arkada bu goruntuyu olusturmak icin yaptigi islemlere ayirdigi gucten performans kaybi olmayacagini varsayarak “1+1=2” kadar duz hesap bekleniyor cunku islerini iyi yapiyorlar. Apple’a da surekli .ok atilir ama en azindan onu yapanlar PC, Android falan kullaniyor. Nvidia’nin durumu daha acayip. Surekli kufrediliyor ama laf edenler bile nvidia kullaniyor ve etkinlik beklentisi duz hesap seviyesinde kayipsiz. Adamlar .otlerinin kalktigi Geforce FX haric her mimaride yeni nesil ozelliklerde oncu olup saglam performans ve iyi surucu destegi vermeyi de basardi, bunu yaparken mevcut oyunlarda performans liderligini birakmamayi da basardi. Elestirmenin tek yolu yapilanlari kucumsemek oldu. “O zaten vardi, onlar bulmadi”, “zaten 1+1=2”, “onu zaten goz gormez”, “XTX Cyberpunk’ta 4090’u yakaliyormus”, “cok ceker ya o”… Salla gitsin. Yiyen yer, yemeyenin cevabini kim ugrasip okuyacak. Kisa yaz: “ya nvidia zaten delikanli olsa kareleri gercek, logosu koseli olur”. DLSS3 cok kolay, o kadar kolay ki rakip taklidinin driverlarini seneye cikaracak (yine de kalitede yakalayamayacak). Duz mantigin cart dedigi yer: “onu Vestel televizyon da yapar” ama AMD hala yapamiyor.