Eğer siz de benim gibi, kadronuzun yapısı sebebiyle düz şaft borulu bir maşa kullanmak zorudaysanız, open dropout diye tabir ettiğimiz ve 9 mm QR mandal sistemiyle jant montajı yapılan maşalara mahkumsunuz demektir  Zira piyasadaki sokma milli (thru axle) maşaların hemen tamamı konik şaft borusuna sahip.

Bu tür maşaların esnemezliğini (stiffnes) arttırmanın yollarını arıyorsanız, doğru adrestesiniz  Burada size tanıtacağım ürün, biraz meşakatli de olsa kendi dağ bisikletimin maşasında kullanmaya başladığım, DT SWISS RWS Thru Bolt.



9 mm çapında ve 100 mm uzunluğundaki bu mil, standart 9 mm QR mandalı kullandığınız maşanızda hem aksın, hem de QR milinin vazifesini üstleniyor. Bildiğiniz gibi QR sistemlerde, QR mandalının 5 mm çapındaki mili, jant göbeğinde yer alan 9 mm çapındaki aksın içinden geçerek, maşanın drop-out'larına oturan aksa sıkıştırma gücü uyguluyor. İşte bu noktada hem aks ve mil'in iki ayrı parçadan ibaret olması, hem de QR mandalıyla uygulayabileceğimiz sıkıştırma gücünün sınırlı olması sebebiyle bazı sorunlarla karşılaşabiliyoruz. Örneğin:
 

• Disk fren kullanıyorsak, özellikle uzun süreli inişler esnasında sert frenlemeler yaptığımızda, QR mandalının bir miktar gevşeyebildiğini görebiliyoruz.
• Yine disk fren kullanımında, jantı söküp taktığımızda rotorun kaliperde tam olarak ortalanması çok zor oluyor.
• Maşamızda esnemezlikle ilgili bazı sıkıntılar yaşayabiliyoruz; mesela bazı virajlarda rotorun balatalara sürtündüğünü duyabiliyoruz.

DT SWISS'in RWS Thru bolt ürünü, bu sorunlara çözüm getirme iddiasında. 9 mm QR kullanan tüm maşalarla %100 uyumlu olan bu QR milini kullanabilmek için, jant göbeğinizin 15 mm sokma mil uyumlu olması gerekiyor; ayrıca 15 mm > 9 mm çevirici adaptör kullanmak zorundasınız.

DT SWISS'in geliştirdiği Ratchet Wheelmounting System (RWS) ile, sıradan QR mandallarıyla erişilmesi çok zor olan sıkıştırma gücünü uygulayabiliyoruz. QR mandalların aksine sıkıştırma gücü, mandalı kendi ekseni etrafında çevirerek uygulanıyor. Yeterli sıkıştırmayı uyguladıktan sonra da, RWS mandalını kendinize doğru çekerek, mandalı dilediğiniz pozisyona getirebiliyorsunuz. Mandalın kendisinin aluminyum alaşım olduğunu da belirteyim. Piyasaya ilk çıkan RWS millerde bu mandallar plastik imiş. Kullanıcılar plastik mandalların kolay kırılabildiğini raporlayınca firma yeni serilerde mandalları aluminyumdan imal etmeye başlamış.



Ürünü Chain Reaction Cycles firmasından, kargo dahil 30 Euro ödeyerek satın aldım. Ürünün kargo hariç bedeli 30 Euro'luk gümrük muafiyet sınırının altında olduğu için, gümrük ücreti ödemeden 5 günde bana ulaştı. Teslimatı PTT yapıyor.

DT Swiss RWS Thru Bolt Alloy | Chain Reaction Cycles

Aşağıdaki resimde ürünü ve Mavic'in 5 mm QR mandalını yanyana görebilirsiniz:





Bu mili jant göbeğimizde kullanabilmek için 15 mm > 9 mm çevirici adaptör kullanmak gerektiğini söylemiştim. Ne yazık ki kullandığım jant seti olan Crossmax SLR 2012'nin üreticisi olan Mavic, jant göbeği için böyle bir çevirici adaptör üretmiyor. Bu yüzden 3. parti çözümlere başvurmamız gerekiyor. Örneğin ABD'deki Velofuze isimli bir firma, bu şekilde bir adaptör üretip 20 USD fiyatla satıyor:

15mm Thru Axle adapter to 9mm Quick Release Skewer



Firma ile yaptığım yazışmalarda, Türkiye'ye gönderim yapmadıklarını öğrendim. Benzer adaptörler, yakın fiyatlarla ebay'de de satılıyor, ancak ülkemizde PayPal kullanamadığımız için ebay'deki alışverişlerimiz için ödeme yapamıyoruz. Bu yüzden kendi göbeğimizi kendimiz keselim dedim ve Velofuze'ün adaptörünün resmi ile birlikte oto sanayinin yolunu tuttum 

Öncelikle malzemeciden 15,3 mm çapındaki 7075 aluminyum borudan 110 mm uzunluğunda parçalar kestirdim. Daha sonra bunları, ince işçiliğine güvendiğim, Tülomsaş'tan emekli olmuş bir tornacı ustamızın dükkanına götürdüm. Aluminyum malzemeyi 14,9 mm dış çap, 9,1 mm iç çap ve 100 mm uzunluğa sahip olacak şekilde tornada işledik. Bu ölçüleri hassas bir şekilde tutturmak önemli, zira imal ettiğimiz adaptörün jant göbeğine tatlı-sıkı, hissedilir bir boşluk olmadan oturması gerekiyor. Aynı şekilde RWS thru bolt milimizin de bu adaptörün içine tatlı-sıkı oturması lazım.

Sağ ve sol dıştan içeriye doğru 25 mm mesafede o-ring kanallarını açtıktan ve uygun ölçülerdeki o-ring'leri taktıktan sonra malzememiz aşağıdaki hale gelmiş oldu. Bu işlemin bana maliyeti, malzemeyi de hesaba katarsak 20 TL oldu:







Sıra geldi imal ettiğimiz adaptörü jant göbeğimize takmaya. Öncelikle Mavic'in 9 mm QR adaptörlerini göbekten çıkarmamız lazım. Bu adaptörler aks vazifesi de görüyor ve göbekte 5 mm QR mandalının kullanılmasını sağlıyor. QR mandalıyla birlikte jantın yanında verilen bu seti, 90 TL gibi bir bedelle ayrıca da satın alabiliyorsunuz:





Adaptör göbeğe yerleşik halde:



İşlem tamam  Geriye sistemi test etmek kalıyor. Pek tabii ki 15 mm'lik sokma milin (thru axle) sunduğu performans ve güvenliği elde edemeyeceğiz; zira sokma milde hem mil çapı daha büyük, hem de mil doğrudan maşaya vidalanıp sabitleniyor. Ancak DT SWISS RWS Thru bolt'la ilgili yabancı kaynaklarda 100+ sayfa okuma yaptım ve esnemezlik, disk fren performansı ve güvenlik anlamında çok olumlu sonuçlar alındığını gördüm. Tabii ki hiçbir yorum, kendi kişisel tecrübelerimizin yerini tutmaz; bu yüzden bisikleti zorlu şartlarda test edip sonuçlarını tecrübe etmeden kesin bir hüküm vermek istemiyorum. Araya başka işler girdiği için henüz bisikletle sürüşe çıkamadım ancak en kısa zamanda sistemi test edeceğim.

Bu ürünü kullanabilmemiz için gerekli olan unsurları tekrar etmek gerekirse:
 

• Jant göbeğimiz 15 mm sokma mil uyumlu olmalı
• 15 mm > 9 mm çevirici adaptör satın almalı veya kendimiz imal ettirmeliyiz.

DT SWISS'in arka jantlar için ürettiği bir thru bolt mili de var. Bu mil 10 mm çapında ve 135 mm uzunluğunda. Open dropout kadrolarda 10 mm çapında QR milleri kullanılıyor ve 10 mm'lik thru bolt mili de bu kadrolarla %100 uyumlu. Ürün şu an Chain Reaction Cycles firmasında stokta gözükmüyor, stoğa girdiği gibi bundan da sipariş etmeyi düşünüyorum. Tabii bu mili arka jant göbeğinde kullanabilmek için de 12 mm > 10 mm adaptör imal etmek zorunda kalacağım. Şimdilik arka jant göbeğinde, DT SWISS RWS 5 mm QR mandalını kullanıyorum. Bu ürün thru bolt mili kadar olmasa da, jantı kadroya sıradan QR mandallara nazaran daha güvenli bir şekilde sabitliyor. Bu mandalı yine Chain Reaction Cycles firmasından, kargo dahil 35 Euro'ya satın aldım:

DT Swiss RWS MTB Steel | Chain Reaction Cycles



Umarım bu konuyla, benim gibi elindeki maşayı değiştirmeden maşanın performansını ve güvenliğini arttırmak isteyenlere bir şekilde yol göstermiş olurum. Konuyla ilgili sormak istediğiniz herhangi bir şey olursa lütfen çekinmeyin.